Prawo dopuszcza wpis na listę adwokatów bez wymogu odbywania aplikacji i podchodzenia do egzaminu zawodowego, osoby, które posiadają stopień naukowy doktora nauk prawnych oraz w okresie 5 lat przed złożeniem wniosku o wpis na listę adwokatów, łącznie przez okres co najmniej 3 lat wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej (art. 66 ust. 1 pkt 5 lit. B Prawo o adwokaturze).
Z tej możliwości chciała skorzystać Cecylia M. (imię fikcyjne). Do wniosku dołączyła m.in. notarialnie poświadczoną kopię umowy o patronacie i zatrudnieniu na zasadach wolontariatu, zawartej z kancelarią adwokacką na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze godzin, bez wynagrodzenia, w zamian za umożliwienie praktycznego szkolenia i odbywania praktyki związanej bezpośrednio ze świadczeniem pomocy prawnej przez patrona oraz oświadczenie o zwolnieniu umowy o wolontariacie z wszelkich opłat skarbowych i podatków.
Okręgowa Rada Adwokacka we Wrocławiu odmówiła wpisu, uznając, że kandydatka nie spełnia określonych w art. 66 ust. 1 pkt 5 lit. b p.o.a. przesłanek wpisu na listę adwokatów, bowiem nie wykazała, iż legitymuje się trzyletnim okresem wykonywania czynności określonych w ustawie – Prawo o adwokaturze. ORA wskazała, że wymóg legitymowania się odpowiednią praktyką w zawodzie jest spełniony wówczas, gdy praktyka ta ma charakter odpłatny, a umowa została zgłoszona w drodze deklaracji do właściwego urzędu skarbowego i odprowadzono od niej należny podatek.
Uchwałę podtrzymało Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej. Natomiast obie uchwały uchylił Minister Sprawiedliwości. Jego zdaniem w art. 66 ust. 1 pkt 5 lit. B ustawodawca, dopuszczając możliwość wykonywania wymagających wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związanych ze świadczeniem pomocy prawnej na podstawie umowy cywilnoprawnej, nie przesądził o tym, czy muszą to być umowy o charakterze odpłatnym, czy nieodpłatnym, w związku z czym umowy te mogą cechować się zarówno odpłatnością, jak i mieć charakter nieodpłatny.
Innego zdania był Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, który wytknął, że w argumentacji Ministra Sprawiedliwości brak jest spójności, skoro twierdzi, że art. 68 ust. 3 Prawa o adwokaturze ma jedynie charakter formalny, a równocześnie nie wskazał, jakimi dowodami ma być wykazane istnienie przesłanek uprawniających do ubiegania się o wpis, co jest szczególnie istotne z punktu widzenia osoby ubiegającej się o wpis, aby miała przejrzystość obowiązujących reguł.
