Zatarcie skazania prokuratora, a wpis na listę adwokatów – wyrok WSA w Warszawie

M.M. zwrócił się do Okręgowej Rady Adwokackiej w K. o wpis na listę adwokatów w związku z zajmowaniem przez wymagany okres stanowiska prokuratora. Do wniosku dołączył wszystkie niezbędne dokumenty, w tym m.in. zaświadczenie o niefigurowaniu w kartotece karnej Krajowego Rejestru Karnego, oświadczenie lustracyjne oraz rekomendacje dwojga adwokatów. Przekazał także odpis zarządzenia Prokuratora Generalnego o usunięciu z jego akt osobowych odpisu orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego dla Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym RP.

Okręgowa Rada Adwokacka po rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy uznała, że wniosek zasługuje na uwzględnienie, gdyż M.M. spełnia warunki formalne - wnioskodawca ukończył wyższe studia prawnicze i uzyskał tytułu magistra, a następnie po odbyciu aplikacji prokuratorskiej zdał egzamin prokuratorski, po czym pełnił czynności prokuratorskie jako asesor, a następnie od 1993 do 2009 r. pracował na stanowisku prokuratora.

W świetle złożonych dokumentów ORA uznała, iż M.M. jest osobą nieskazitelnego charakteru, i daje rękojmię należytego wykonywania zawodu adwokata.

Wpisowi na listę adwokatów sprzeciwił się Minister Sprawiedliwości. Wskazał on, iż wcześniej podobny sprzeciw wobec kandydatury M.M. wniósł, gdy były prokurator ubiegał się o wpis na listę radców prawnych.

Jazda na "podwójnym gazie"

Minister dokonał negatywnej oceny przesłanki rękojmi na podstawie posiadanych informacji, dotyczących uprzedniego zachowania M.M., który wykonując zawód prokuratora, w lutym 2008 r. kierował samochodem osobowym będąc w stanie nietrzeźwości. Minister zauważył, że zatarcie skazania w rozumieniu prawnokarnym i usunięcie wzmianki o ukaraniu w aktach prokuratora, na gruncie postępowania administracyjnego nie oznaczają, że czyn ten nie został popełniony, gdyż nadal istnieje jako fakt społeczny i winien być przedmiotem oceny, szczególnie przy badaniu przesłanki spełniania rękojmi należytego wykonywania zawodu zaufania publicznego.

- Dla oceny postawy moralno-etycznej kandydata do takiego zawodu nie ma znaczenia fakt przedawnienia czy zatarcia kary, ponieważ uznanie ukarania za niebyłe nie uniemożliwia dokonania oceny tych faktów pod kątem nieskazitelności charakteru i dotychczasowego zachowania dającego rękojmię należytego wykonywania zawodu adwokata. Ponadto okoliczność, że skazanie za określone przestępstwo uległo zatarciu, nie wyłącza możliwości oceny zachowania się osoby, w stosunku do której zatarcie nastąpiło, w celu ustalenia, czy spełnia ona ustawowo określone przesłanki – wyjaśnił minister.

Według Ministra Sprawiedliwości istotne znaczenie dla dokonanej oceny ma przy tym okoliczność, że od zaistnienia zdarzeń będących przedmiotem postępowania dyscyplinarnego upłynęło dopiero 7 lat. Jego zdaniem nie jest to okres wystarczający do przyjęcia, że kandydat do palestry odzyskał przymiot nieskazitelności charakteru i daje rękojmię należytego wykonywania zawodu adwokata. - Okoliczność ta ma szczególne znaczenie zwłaszcza wobec wzorca przyjętego przez ustawodawcę w art. 82 ust. 2 u.p.a., który stanowi że kara dyscyplinarna wydalenia z adwokatury pociąga za sobą skreślenie z listy adwokatów bez prawa ubiegania się o ponowny wpis na listę adwokatów przez okres 10 lat od uprawomocnienia się orzeczenia tej kary – podkreślił minister.

Specyfika nieskazitelności

W skardze na decyzję sprzeciwiającą się wpisowi na listę adwokatów, M.M. wskazał, że Minister Sprawiedliwości nie uwzględnił specyfiki nieskazitelności i rękojmi niezbędnej do wykonywania zawodu adwokata i prokuratora. Cele i istota obu zawodów prawniczych są bowiem zupełnie odmienne, a ich odmienna specyfika powoduje też odmienne znaczenie rękojmi do wykonywania każdego z tych zawodów.

W szczególności, w ramach uznania administracyjnego i przy przyjęciu, że istotą zawodu adwokata jest udzielanie pomocy prawnej nie sposób dopatrzeć się, według M.M., bezpośredniej więzi funkcjonalno-rzeczowej między faktem popełnienia występku przeciwko bezpieczeństwu w ruchu drogowym, a ewentualnym przyszłym udzielaniem pomocy prawnej w ramach zawodu adwokata.

M.M. zdając sobie sprawę z naganności swego zachowania przekonywał, że w sprzeciwie nie dokonano prawidłowej analizy charakteru czynu karalnego jakiego się dopuścił, bowiem czyn ten nie ma charakteru kryminalnego, hańbiącego, dyskwalifikującego w zawodach prawniczych.

Co więcej, zdaniem M.M. pominięto incydentalny charakter czynu, który nie korespondował z postawą i zachowaniem kandydata przed i po jego popełnieniu. – Czyn karalny (będący także przedmiotem postępowania dyscyplinarnego) jest bowiem nie tylko incydentalny, ale pozostaje w odległym i nie przystawalnym związku przyczynowo-skutkowym, z rękojmią do wykonywania zawodu adwokata w szczególności – przekonywał były prokurator.