- Strona wniosła wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez samorządowe kolegium odwoławcze. Czy strona może domagać się wyłączenia od udziału w postępowaniu członka kolegium, który nie brał udziału w wydaniu decyzji objętej wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy, ale w odniesieniu do którego strona ma – jej zdaniem uzasadnione – wątpliwości co do jego obiektywizmu?
Tak. Powinna jednak uprawdopodobnić okoliczności mogące wywoływać wątpliwość co do bezstronności tej osoby.
Zgodnie z art. 127 § 3 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.) od decyzji wydanej w I instancji przez samorządowe kolegium odwoławcze stronie nie służy odwołanie. Strona niezadowolona z decyzji może jednak zwrócić się do tego organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy. W art. 27 § 1a k.p.a. zastrzeżono, że członek samorządowego kolegium odwoławczego podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, jeżeli brał udział w wydaniu decyzji objętej tym wnioskiem. W orzecznictwie podkreśla się, że sformułowanie „brał udział w wydaniu decyzji" powinno być rozumiane szeroko – nie tylko jako prowadzenie przez członka kolegium postępowania wyjaśniającego i przygotowanie projektu decyzji, ale jako jakikolwiek udział w czynnościach wyjaśniających w danej sprawie (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 10 maja 2012 r., sygn. II SA/Kr 480/12, LEX nr 1166215).
Należy także zwrócić uwagę, że członek kolegium podlega wyłączeniu nie tylko w sytuacji, o której mowa w art. 27 § 1a k.p.a, czyli gdy brał udział w wydaniu decyzji objętej wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy. Zgodnie z art. 27 § 1 k.p.a. członek organu kolegialnego (w tym samorządowego kolegium odwoławczego) podlega wyłączeniu we wszystkich przypadkach wskazanych w art. 24 § 1 k.p.a., dotyczących obligatoryjnego wyłączenia pracownika organu od udziału w postępowaniu. Są to m.in. sytuacje, gdy: członek kolegium pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki bądź jest to sprawa małżonka członka kolegium, jego krewnych, czy powinowatych do drugiego stopnia (np. szwagra) lub osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli. Wyłączenie członka kolegium powinno nastąpić także w sytuacji, o której mowa w art. 24 § 3 k.p.a., czyli po uprawdopodobnieniu istnienia okoliczności niewymienionych w art. 24 § 1 k.p.a., ale mogących wywołać wątpliwość co do jego bezstronności. Zgodnie z art. 27 § 1 k.p.a. o wyłączeniu członka organu kolegialnego przypadkach, o których mowa w art. 24 § 3 k.p.a., postanawia przewodniczący organu kolegialnego (prezes kolegium) na wniosek strony, członka organu kolegialnego albo z urzędu.
W orzecznictwie podkreśla się, że art. 24 § 3 k.p.a. ma charakter gwarancyjny i służy zapewnieniu bezstronnego wykonywania czynności w postępowaniu administracyjnym. Jego istotą jest eliminacja nawet potencjalnych wątpliwości co do braku bezstronności. Dla zastosowania tego przepisu wystarczy zatem uprawdopodobnienie istnienia okoliczności mogących wywoływać wątpliwość co do bezstronności, a nie okoliczności powodujących stronniczość (wyrok WSA w Gdańsku z 12 lutego 2015 r., sygn. III SA/Gd 859/14, LEX nr 1649969). Postanowienie o wyłączeniu albo o odmowie wyłączenia członka kolegium powinno zawierać ustosunkowanie się w sposób merytoryczny do zarzutów braku obiektywizmu sformułowanych pod adresem tej osoby (wyrok WSA w Poznaniu z 4 grudnia 2013 r., sygn. IV SA/Po 563/13, LEX nr 1405103). W sytuacji, gdy samorządowe kolegium odwoławcze na skutek wyłączenia jego członków nie może załatwić sprawy, minister właściwy do spraw administracji publicznej, w drodze postanowienia, wyznacza inne kolegium (art. 27 § 3 k.p.a.). Na postanowienie to nie przysługuje zażalenie (art. 141 § 1 k.p.a.).
