Policjant może stracić prawo do mieszkania służbowego

Policjantowi w służbie stałej przysługuje prawo do lokalu mieszkalnego w miejscowości, w której pełni służbę, lub w miejscowości pobliskiej, z uwzględnieniem liczby członków rodziny oraz ich uprawnień wynikających z przepisów odrębnych. Oznacza to, że jeśli jego potrzeby mieszkaniowe, w rozumieniu ustawy o policji, są niezaspokojone powinien otrzymać przydział odpowiedniego lokalu, na podstawie decyzji administracyjnej. Przydzielenie takiego lokalu nie oznacza jednak, że policjant dostaje go raz na zawsze. Mogą, bowiem zaistnieć okoliczności, w których organ Policji będzie zmuszony taki lokal funkcjonariuszowi odebrać.

Okoliczności wymienia ustawa

Przesłanki, których wystąpienie zobowiązuje organ do wydania decyzji o opróżnieniu lokalu wymienia art. 95 ust.2 -3a ustawy o Policji (dalej uop). Zgodnie z tymi przepisami taką decyzje wydaje się, jeżeli policjant:

1) podnajmuje albo oddaje do bezpłatnego używania przydzielony lokal lub jego część;

2) używa lokal mieszkalny w sposób sprzeczny z umową najmu lub niezgodnie z przeznaczeniem, zaniedbuje obowiązki, dopuszczając do powstania szkód, albo niszczy urządzenia przeznaczone do wspólnego korzystania przez mieszkańców;

3) wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali;

4) jest w zwłoce z zapłatą czynszu lub opłat za świadczenia związane z eksploatacją lokalu przez okres, co najmniej dwóch pełnych okresów płatności, pomimo uprzedzania na piśmie o zamiarze wydania decyzji o opróżnieniu lokalu i wyznaczenia dodatkowego, miesięcznego terminu zapłaty zaległych i bieżących należności;

5) otrzymał pomoc finansową, o której mowa w art. 94 ust. 1 (na uzyskanie lokalu mieszkalnego),

6) został przeniesiony do pełnienia służby w innej miejscowości i przydzielono mu w tej lub pobliskiej miejscowości następny lokal mieszkalny;

7) nie zwolnił, w terminie określonym odrębnymi przepisami, wcześniej przydzielonego lokalu mieszkalnego;

8) zrzekł się uprawnień do zajmowanego lokalu mieszkalnego;

9) został skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego, popełnione w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, albo za przestępstwo określone w art. 258 Kodeksu karnego lub wobec którego orzeczono prawomocnie środek karny pozbawienia praw publicznych za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.

Decyzję o opróżnieniu lokalu mieszkalnego wydaje się także:

1) jeżeli policjantowi lub jego małżonkowi przysługuje tytuł prawny do innego lokalu mieszkalnego, o którym mowa w art. 90; w takim przypadku osobom tym przysługuje prawo wyboru jednego z zajmowanych lokali;

2) gdy policjant zwolniony ze służby lub pozostali po policjancie członkowie rodziny zajmują lokal mieszkalny położony w budynku przeznaczonym na cele służbowe lub na terenie obiektu zamkniętego, a osobom tym przydzielono lokal mieszkalny w tej samej lub pobliskiej miejscowości, o powierzchni odpowiadającej przysługującym normom zaludnienia;

3) w przypadku zajmowania lokalu mieszkalnego, o którym mowa w art. 90, przez policjanta lub członków jego rodziny albo inne osoby – bez tytułu prawnego.

A także, jeżeli właściciel lokalu wypowiedział stosunek prawny dotyczący lokalu.

Przydział to nie akt własności

Jak widać z powyższego, przydzielenie funkcjonariuszowi w drodze decyzji administracyjnej lokalu mieszkalnego nie oznacza, że staje się on jego właścicielem i może nim dowolnie rozporządzać. Co więcej otrzymanie przydziału wiąże się dla niego z koniecznością przestrzegania określonych zakazów i nakazów. Dotyczy to nie tylko funkcjonariuszy w służbie czynnej, ale także byłych policjantów czy osoby zajmujące lokale służbowe, uzyskane po zmarłych, którym taki lokal przysługiwał.

Jak stwierdził, bowiem NSA w wyroku z 1 lipca 2010 r. (I OSK 211/10, orzeczenia.nsa.gov.pl) przepisy rozdziału 8 ustawy o policji zatytułowanego „Mieszkania funkcjonariuszy Policji" mają bezpośrednie zastosowanie do funkcjonariuszy Policji, a poprzez art. 29 ustawy z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzino (tekst jedn. DzU z2016 r. poz. 708) mają również zastosowanie do emerytów i rencistów policyjnych oraz członków ich rodzin.

Przykład

Wdowa po byłym policjancie zajmująca lokal mieszkalny na podstawie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (...) postanowiła go wynająć. Gdy w wyniku przeprowadzonej w lokalu kontroli okazało się, że w lokalu tym zamieszkują osoby trzecie, jego dysponent (Komendant Szkoły Policji) wydał decyzję o jego opróżnieniu. A Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (wyrok z 17 grudnia 2009 r. II SA/Wa 1300/09, Legalis nr 218411), do którego sprawa trafiła, przyznał mu rację. Uznał, bowiem, że skoro decyzję o opróżnieniu lokalu mieszkalnego wydaje się, jeżeli policjant podnajmuje lub oddaje go do bezpłatnego używania (także jego część), to również wydanie takiej decyzji w stosunku do emeryta/rencisty policyjnego, czy też osoby uprawnionej do policyjnych świadczeń emerytalno – rentowych (wywodzącej swoje prawo do lokalu w sposób pochodny z faktu przyznania go stosowną decyzją zmarłemu już małżonkowi z tytułu pełnionej przez niego służby), jest jak najbardziej zasadne. Należy, bowiem pamiętać, że jest to w dalszym ciągu lokal mieszkalny, przyznany z tytułu pełnionej służby, na podstawie decyzji administracyjnej.

Decyzja nie zależy od uznania

Przy czym, jak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie (wyrok z 14 października 2009 r. III SA/Kr 111/09 Legalis nr 321060) art. 95 ust. 2 uop, który określa, kiedy wydaje się decyzję o opróżnieniu lokalu, ma charakter przepisu bezwzględnie obowiązującego. Tym samym w przypadku spełnienia jednej z przesłanek w nim wskazanych organ zobowiązany jest wydać decyzję o opróżnieniu lokalu. Decyzja ta nie ma charakteru uznaniowego.

Podobny pogląd sformułować można także odnośnie przesłanek z art. 95 ust.3 i 3a uop. I w tych przepisach ustawodawca posłużył się, bowiem kategorycznym sformułowaniem „wydaje się", co jednoznacznie wskazuje, że w każdej ze wskazanych powyżej sytuacji organ nie ma wyjścia i musi wydać decyzję o opróżnieniu lokalu mieszkalnego.

Bez okoliczności łagodzących

Co więcej, jako że ustawodawca nie przewidział żadnych okoliczności, czy to natury rodzinnej, społecznej czy materialnej, które umożliwiałyby organowi odstąpienie od jej wydania, przy jej podejmowaniu, organ nie może brać ich pod uwagę. Co oznacza, że sytuacja, w jakiej znajduje się osoba, której dotyczyć ma decyzja nie może mieć żadnego wpływu na podejmowane przez niego rozstrzygnięcie.