Rzeczpospolita Prawo

Kiedy trzeba uzasadnić postanowienie

Postanowienia nie rozstrzygają istoty sprawy, a tylko poszczególne kwestie wynikłe w toku postępowania. Organ musi uzasadnić je tylko w przypadkach wymienionych w przepisach.

Publikacja: 12.06.2018 02:00

Kiedy trzeba uzasadnić postanowienie

Foto: 123RF

Anna Puszkarska

Zgodnie z art. 123 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.) postanowienia, wydawane przez organ w toku postępowania, dotyczą poszczególnych kwestii, które wynikły w trakcie tego postępowania, ale nie rozstrzygają o istocie sprawy. Regułą jest załatwianie sprawy w formie decyzji (art. 104 k.p.a.). Podkreśla się, że o tym, czy dany akt wydany przez organ jest decyzją czy postanowieniem, rozstrzyga treść, a nie nazwa tego aktu. Wydanie postanowienia, które mylnie nazwano decyzją, nie zmienia charakteru prawnego tego aktu jako postanowienia, przy czym dotyczy to także sytuacji odwrotnej (por. np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 czerwca 2012 r., sygn. II OSK 497/11, LEX nr 1216734).

Wymagane elementy postanowienia

W art. 124 § 1 k.p.a. przyjęto, że każde postanowienie powinno zawierać:

- oznaczenie organu administracji, który je wydał,

- datę wydania,

- oznaczenie strony lub stron albo innych osób biorących udział w postępowaniu,

- powołanie podstawy prawnej,

- rozstrzygnięcie,

- pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego oraz

- podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do jego wydania (postanowienie wydane w formie dokumentu elektronicznego należy opatrzyć kwalifikowanym podpisem elektronicznym).

Wiąże się z tym pytanie, które z tych elementów musi zawierać postanowienie, aby w ogóle mogło zostać uznane za taki akt.

W orzecznictwie przyjmuje się, że do minimum elementów postanowienia należy zaliczyć: oznaczenie organu administracji wydającego ten akt, wskazanie adresata aktu, rozstrzygnięcie i podpis osoby reprezentującej organ. Brak któregokolwiek z tych elementów powoduje, że dany akt nie może być uznany za postanowienie w rozumieniu przepisów k.p.a. (por. np. wyrok NSA z 18 kwietnia 2018 r., sygn. II OSK 2665/17, LEX nr 2481245). Podnosi się jednak także, że do powstania skutków związanych z wydaniem postanowienia może dojść w ten sposób, że organ, który powinien wydać postanowienie, nie zrobił tego, ale podjął takie działania, jakby postanowienie zostało wydane. Przykładowo w wyroku NSA w Warszawie z 17 listopada 1988 r. (sygn. IV SA 855/88, ONSA 1990/1/3) przyjęto, że w sytuacji, gdy organ nie wydał formalnego postanowienia o dopuszczeniu organizacji społecznej do udziału w postępowaniu (art. 31 § 2 k.p.a.), ale przyjmował składane przez nią oświadczenia oraz doręczał jej decyzje i postanowienia, to te fakty należy uznać jako dopuszczenie organizacji do udziału w postępowaniu (mimo braku formalnego postanowienia).

Ważne!

W razie błędnego pouczenia co do możliwości wniesienia zażalenia czy skargi do sądu administracyjnego, takie błędne pouczenie nie może szkodzić adresatowi postanowienia, który się do niego zastosował (art. 112 w zw. z art. 126 k.p.a.).

Uzasadnienie faktyczne i prawne

Nie każde postanowienie musi zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne. Obowiązek sporządzenia uzasadnienia istnieje tylko:

- jeżeli na dane postanowienie służy zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego oraz

- gdy postanowienie zostało wydane na skutek wniesionego zażalenia (art. 124 § 2 k.p.a.).

Zgodnie z art. 141 § 1 k.p.a. na wydane w toku postępowania postanowienia stronie służy zażalenie tylko wtedy, gdy przepisy k.p.a. tak stanowią. Przykładem mogą być tu m.in. postanowienia: o odmowie przywrócenia terminu (art. 59 § 1 k.p.a.), w sprawie zawieszenia postępowania albo odmowy podjęcia zawieszonego postępowania (art. 101 § 3) czy w sprawie zajęcia stanowiska przez inny organ (art. 106 § 5 k.p.a.). Postanowienie, na które nie służy zażalenie, strona może zaskarżyć tylko w odwołaniu od decyzji (art. 142 k.p.a.).

Natomiast przesłanki dopuszczalności zaskarżenia postanowienia do sądu administracyjnego określono w art. 3 § 2 pkt 2 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Zgodnie z tym przepisem kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje m.in. orzekanie w sprawach skarg na:

- postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie oraz

- postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty.

Przykład:

Załóżmy, że organ II instancji stwierdził, że odwołanie wniesione przez stronę było niedopuszczalne. Zgodnie z art. 134 k.p.a. takie rozstrzygnięcie ma formę postanowienia. Zastrzeżono, że jest ono ostateczne, co oznacza, że nie przysługuje na nie zażalenie. Jest to jednak postanowienie kończące postępowanie, w związku z czym przysługuje na nie skarga do sądu administracyjnego. Powoduje to, że takie postanowienie powinno zostać doręczone stronie wraz z pouczeniem o dopuszczalności wniesienia skargi oraz uzasadnieniem faktycznym i prawnym (por. m.in. art. 125 § 1 i 3 k.p.a.). W uzasadnieniu postanowienia organ, który je wydał, powinien przedstawić argumenty i oceny, którymi kierował się zajmując określone stanowisko (w rozpatrywanym przypadku uznając odwołanie za niedopuszczalne). Uzasadnienie powinno być spójne z treścią rozstrzygnięcia zawartego w sentencji tego postanowienia (por. wyrok NSA w Warszawie z 7 lipca 1998 r., sygn. II SA 692/98, LEX nr 41386).

Dodatkowe regulacje

Ustalając wymagania, jakie musi spełniać postanowienie, trzeba także zwrócić uwagę na art. 126 k.p.a., przewidujący odpowiednie stosowanie do postanowień m.in. art. 107 § 2-5 k.p.a. Z regulacji tych wynika m.in., że:

- przepisy szczególne mogą określić także inne składniki, które powinno zawierać postanowienie,

- uzasadnienie faktyczne powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, a uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej, z przytoczeniem przepisów,

- można odstąpić od uzasadnienia postanowienia, gdy uwzględnia ono w całości żądanie strony (nie dotyczy to jednak aktów rozstrzygających sporne interesy stron oraz postanowień wydanych na skutek zażalenia).

Przykład:

Załóżmy, że za niewłaściwe zachowanie się w czasie rozprawy strona została ukarana grzywną (art. 96 k.p.a.). Na postanowienie o ukaraniu grzywną przysługiwało jej zażalenie i strona skorzystała z tego środka. Nawet gdyby w postanowieniu wydanym w wyniku wniesionego prze nią zażalenia uwzględniono w całości żądanie strony, to i tak trzeba uzasadnić to postanowienie. Nie można odstąpić od jego uzasadnienia, gdyż zostało ono wydane na skutek zażalenia.

Doręczanie postanowień

Zgodnie z art. 125 § 1 k.p.a. zasadą jest doręczanie postanowień na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej. W przepisie tym mowa jest o doręczaniu postanowień, od których służy zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego. Podnosi się jednak, że powinno to dotyczyć także innych postanowień, gdyż trudno wyobrazić sobie sytuację, gdy organ, po wydaniu postanowienia, nie zawiadamia o tym adresata. W sytuacjach wskazanych w art. 14 § 2 k.p.a., czyli gdy przemawia za tym interes adresata, a przepis prawny nie stoi temu na przeszkodzie, postanowienie może zostać ogłoszone ustnie. Art. 125 § 3 k.p.a. stanowi, że postanowienie, które może być zaskarżone do sądu administracyjnego, należy doręczyć z pouczeniem o dopuszczalności wniesienia skargi oraz uzasadnieniem faktycznym i prawnym.

Należy jednak pamiętać, że wymagania dotyczące zawarcia w postanowieniu pouczenia i uzasadnienia określa nie tylko ten przepis, ale także art. 124 k.p.a. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 7 lutego 2008 r. (sygn. IV SA/Wa 1547/07, LEX nr 493236) zwrócono uwagę, że uprawnienie do doręczenia postanowienia ma tylko organ wydający postanowienie. Fakt przesłania postanowienia przez inny organ nie otwiera stronie biegu terminu do wniesienia zażalenia.

- Anna Puszkarska

podstawa prawna: art. 104, art. 123-126, art. 141-144 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 1257 ze zm.)

podstawa prawna: art. 3 § 2 pkt 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 1369 ze zm.)

© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Rzeczpospolita

Budżet Państwa W Urzędzie

Zgodnie z art. 123 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.) postanowienia, wydawane przez organ w toku postępowania, dotyczą poszczególnych kwestii, które wynikły w trakcie tego postępowania, ale nie rozstrzygają o istocie sprawy. Regułą jest załatwianie sprawy w formie decyzji (art. 104 k.p.a.). Podkreśla się, że o tym, czy dany akt wydany przez organ jest decyzją czy postanowieniem, rozstrzyga treść, a nie nazwa tego aktu. Wydanie postanowienia, które mylnie nazwano decyzją, nie zmienia charakteru prawnego tego aktu jako postanowienia, przy czym dotyczy to także sytuacji odwrotnej (por. np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 czerwca 2012 r., sygn. II OSK 497/11, LEX nr 1216734).

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Warszawa, 25.04.2024. Pierwszy prezes SN Małgorzata Manowska (C), prezes SN Joanna Misztal-Konecka (
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Sprawdź Ofertę Powitalną z Kontem Oszczędnościowym ważną do 22.05.2024 r.
Materiał Promocyjny
Sprawdź Ofertę Powitalną z Kontem Oszczędnościowym ważną do 22.05.2024 r.
Advertisement
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Waldemar G.
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Nowe, w pełni elektryczne BMW iX2 już od 2200 PLN netto/mies.
Materiał Promocyjny
Nowe BMW iX2 już od 999 PLN netto/mies. z dopłatą w programie „Mój Elektryk”.
Sędzia Wojciech Postulski w trakcie wysłuchań przez zespół oceniający kandydatów do KSSiP
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP
Nowy Lexus LBX. Crossover dostępny już od 139 900 zł. Umów się na jazdę testową.
Materiał Promocyjny
Nowy Lexus LBX. Crossover dostępny już od 139 900 zł. Umów się na jazdę testową.
Advertisement
e-Wydanie