Zgodnie z przepisami Dyrektywy VAT oraz z zasadą neutralności gmina jest uprawniona do odliczenia podatku VAT poprzez tzw. korektę wieloletnią podatku naliczonego w odniesieniu do wydatków inwestycyjnych, jeżeli przy ich pomocy wykonuje czynności opodatkowane. Jest tak również wtedy, gdy wytworzone lub nabyte dobro inwestycyjne było początkowo wykorzystywane wyłącznie na cele działalności niepodlegającej opodatkowaniu, a w okresie korekty zmianie uległ sposób wykorzystania tego dobra w takim zakresie, że będzie ono wykorzystywane przez gminę również do wykonywania czynności opodatkowanych – wynika z Opinii Rzecznik Generalnej Juliane Kokott przedstawionej 19 kwietnia 2018 r. do sprawy C-140/17 Gmina Ryjewo.
Stanowisko organu podatkowego
Gmina wystąpiła o wydanie interpretacji w zakresie podatku VAT. We wniosku wskazała, że w latach 2009-2010 zrealizowała inwestycję polegającą na budowie świetlicy wiejskiej. Poniesione wydatki zostały udokumentowane fakturami VAT. Po oddaniu inwestycji do użytkowania świetlica została nieodpłatnie przekazana w zarząd gminnego ośrodka kultury (GOK) w związku z czym gmina nie odliczyła podatku VAT naliczonego od wydatków na inwestycję. W 2014 r. jednak zaczęła rozważać zmianę sposobu wykorzystania świetlicy.
Planowane rozwiązanie zakładało wycofanie świetlicy z zarządu GOK z powrotem do majątku gminy, a następnie rozpoczęcie jej wykorzystywania w dwojaki sposób: nieodpłatnie – na cele gminnej społeczności (przy organizacji zebrań wiejskich, do realizacji zadań własnych z zakresu kultury, itp.) oraz odpłatnie – w ramach wynajmu na rzecz osób trzecich (przykładowo na imprezy okolicznościowe). Zakładano, że faktyczny sposób wykorzystywania świetlicy (zarówno komercyjnie, jak i nieodpłatnie) będzie uzależniony od zapotrzebowania na obie formy udostępnienia, przy czym gmina nie jest w stanie z góry określić zakresu, w jakim świetlica będzie udostępniana odpłatnie, a w jakim nieodpłatnie. Będzie to uzależnione od popytu na tego typu świadczenia w danym okresie.
Gmina wskazała, że z tytułu odpłatnego wynajmu świetlicy zamierza wystawiać najemcom faktury VAT i odprowadzać wynikający stąd podatek należny, a we wniosku o interpretację zapytała czy w związku z rozpoczęciem wykorzystywania inwestycji do czynności opodatkowanych VAT będzie uprawniona do odliczenia VAT naliczonego w trybie tzw. korekty wieloletniej. Sama stanęła na stanowisku, że takie prawo będzie jej przysługiwało.
Dyrektor izby skarbowej uznał stanowisko gminy za nieprawidłowe. Powołując się na dotychczasowe orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wskazał, że warunkiem odliczenia VAT naliczonego jest to, aby podmiot w chwili ponoszenia wydatków działał w charakterze podatnika VAT, tzn. aby dokonywał zakupów dla potrzeb prowadzonej lub planowanej działalności gospodarczej. Tymczasem nabywając towary i usługi celem wytworzenia inwestycji – budowy świetlicy z zamiarem jej nieodpłatnego przekazania gminnemu ośrodkowi kultury – gmina nie nabywała ich do działalności gospodarczej. Nie działała więc w charakterze podatnika VAT. W ocenie organu podatkowego późniejsze wykorzystanie dobra inwestycyjnego do celów działalności gospodarczej niczego tu nie zmienia, nie skutkuje bowiem uznaniem, że gmina w chwili jego nabycia działała w charakterze podatnika VAT.
