Uprawnienia wójta
Zgodnie z art. 39 ust. 1 u.s.g. zasadą jest, że w sytuacji, gdy przepisy prawa przyznają gminie uprawnienie do wydawania decyzji, decyzje wydaje wójt (burmistrz, prezydent miasta) – por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 grudnia 2007 r. (sygn. I OSK 262/07). W myśl art. 39 ust. 2 u.s.g. wydanie decyzji w imieniu wójta przez jego zastępcę lub innego pracownika urzędu gminy może nastąpić tylko na podstawie upoważnienia wójta. Udzielenie takiego upoważnienia jest wyłącznym uprawnieniem wójta. Warunkiem koniecznym dla skutecznego dokonania tej czynności jest zachowanie formy pisemnej, z podaniem daty, od której obowiązuje upoważnienie, lub okresu, na jaki jest udzielone, skierowanie do konkretnej osoby oraz w sposób możliwie precyzyjny wskazanie zakresu przekazanych uprawnień (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 31 lipca 2008 r., sygn. IV SA/Wa 762/08). Upoważnienie udzielone przez wójta należy uznać za pełnomocnictwo administracyjne. W takim przypadku mamy do czynienia z zastępstwem bezpośrednim, co oznacza, że organem kompetencyjnym pozostaje nadal wójt, a upoważnione przez niego osoby działają w jego imieniu (wyrok WSA w Gliwicach z 6 maja 2008 r., sygn. I SA/Gl 1006/07).
W wyroku NSA z 9 maja 2008 r. (sygn. II OSK 531/07) zwrócono uwagę, że upoważnienia udzielane przez wójta podległym mu urzędnikom nie tracą mocy prawnej z chwilą, gdy konkretna osoba, która udzieliła tych upoważnień, przestanie piastować urząd wójta.
Obowiązek udzielenia upoważnienia może wynikać z przepisów. W art. 110 ust. 7 ustawy o pomocy społecznej przewidziano, że wójt udziela kierownikowi ośrodka pomocy społecznej upoważnienia do wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z zakresu pomocy społecznej należących do właściwości gminy. Powoduje to, że wójt nie jest organem właściwym do prowadzenia postępowania w przedmiocie udzielenia ewentualnej pomocy. Takie sprawy rozstrzyga, wydając decyzję, kierownik ośrodka pomocy społecznej, działający z upoważnienia wójta (por. wyrok WSA w Olsztynie z 21 maja 2013 r., sygn. II SA/Ol 329/13).
Podjęcie uchwały
Inne rozwiązanie przewidziano w art. 39 ust. 4 u.s.g. Na mocy tego przepisu rada gminy może upoważnić do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej: kierowników gminnych jednostek pomocniczych, kierowników gminnych jednostek organizacyjnych, a także podmioty, z którymi gmina zawarła umowę w celu realizacji zadań (wyrok
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 16 października 2014 r., sygn. IV SA/Gl 1311/13). Art. 39 ust. 4 u.s.g. stanowi podstawę do przekazania przez radę gminy wskazanemu przez nią podmiotowi kompetencji do wydawania aktów oraz podejmowania czynności o charakterze publicznoprawnym, w tym prowadzących do ustalenia (odmowy ustalenia), stwierdzenia (odmowy stwierdzenia) czy potwierdzenia (odmowy potwierdzenia) uprawnienia lub obowiązków określonych przepisami prawa administracyjnego. Okoliczność, że podejmowane czynności, posiadając niewątpliwie indywidualny charakter, nie muszą wszystkie prowadzić do wydania decyzji, nie może prowadzić do zawężenia możliwej delegacji uprawnienia (wyrok NSA z 26 listopada 2013 r., sygn. II OSK 2409/13).
Tylko rada gminy może na podstawie art. 39 ust. 4 u.s.g. upoważnić organ wykonawczy jednostki pomocniczej (sołtysa bądź zarząd dzielnicy czy osiedla) oraz organy jednostek i podmiotów, o których mowa w art. 9 ust. 1 u.s.g., do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej. Takiego uprawnienia nie ma wójt (wyrok Sądu Najwyższego z 15 lutego 2008 r., sygn. I CSK 427/07). Organ jednostki pomocniczej, działający z upoważnienia rady gminy, może następnie upoważnić pracowników kierowanej jednostki do wydawania decyzji w jego imieniu (postanowienie SN z 5 czerwca 2003 r., sygn. II CKN 193/01, OSNC 2004/7-8/128).
