Dług przedsiębiorcy wobec ZUS powstał w latach 1999–2004 r., a w 2014 r. na jego majątku zostało zabezpieczone 123 tys. zł w formie hipoteki przymusowej,
Sąd rejonowy, do którego trafiła sprawa nieopłaconych składek, stwierdził, że ich ściągalność uległa przedawnieniu, pomimo nałożenia na jego nieruchomości hipoteki przymusowej. Powołał się przy tym na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 października 2013 r. (sygn. SK 40/12), w którym TK orzekł, że art. 70 § 6 ordynacji podatkowej (w brzmieniu od 1 stycznia 1998 r. do 31 grudnia 2002 r.), przewidujący zawieszenie przedawnienia zobowiązań podatkowych zabezpieczonych hipoteką, jest niezgodny z ochroną prawa własności zapisaną w art. 64 ust. 2 Konstytucji RP. Sąd uznał, że art. 24 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przewidujący taki sam mechanizm dla składek również należy ocenić jako niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP.
Gdy sprawa trafiła do Sądu Najwyższego, stanął on po stronie ZUS. Zwrócił uwagę, że TK w innym wyroku, z 20 maja 2020 r. (sygn. P 2/18), orzekł, że art. 24 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zakresie, w jakim wyłącza przedawnienie składek na ubezpieczenia społeczne zabezpieczonych hipoteką, jest zgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
SN zwrócił uwagę, że o ile podatki są nieekwiwalentne, o tyle składki na ubezpieczenia społeczne są daniną publiczną o charakterze ubezpieczeniowym i ekwiwalentnym oraz podlegają szczególnej ochronie.
Sygnatura akt: III USKP 110/21