Rodzic na świadczeniu rehabilitacyjnym może zatrudniać nianię

Niezdolność do pracy to również niedyspozycja uniemożliwiająca inny wysiłek, np. opiekę nad dzieckiem. Dlatego rodzic na świadczeniu rehabilitacyjnym może zatrudniać opiekunkę.

Publikacja: 12.09.2013 03:00

To wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 17 lipca 2013 r. (III AUa 42/13), który zapadł wskutek apelacji ZUS od orzeczenia Sądu Okręgowego w Olsztynie („Rz" z 29 listopada 2012 r.). Sąd uznał, że osobie przebywającej na świadczeniu rehabilitacyjnym przysługuje prawo do finansowania z budżetu państwa ubezpieczenia społecznego opiekunki jego dziecka.

O co chodziło

Strony spierały się o interpretację pojęcia „pozostawanie w zatrudnieniu" rodziców, które jest jednym z warunków opłacania przez ZUS składek za nianię dziecka w wieku do lat 3. Zdaniem rodziców o pozostawaniu w zatrudnieniu przesądza zaświadczenie z zakładu pracy. W opinii ZUS chodzi zaś o faktyczną realizację obowiązków służbowych. Gdy więc jeden z rodziców jest długo nieaktywny zawodowo, np. w czasie pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, to finansowanie składek nie przysługuje.

ZUS złożył apelację od wyroku sądu okręgowego. Argumentował, że dokonana przez sąd wykładnia „pozostawania w zatrudnieniu" nie uwzględnia celu przepisu. Jest nim zapobieganie przypadkom nadużywania prawa opłacania części składek społecznych osób zatrudnionych w charakterze niani. Organ twierdził, że ustawodawca przewidział zastosowanie tego przywileju wtedy, kiedy rodzice dziecka prowadzą taką aktywność zawodową, która uniemożliwia im sprawowanie opieki. Zatem gdy mogą ją realizować, to przywilej nie przysługuje.

Jako przykład wskazał przebywanie na różnych urlopach. Według organu rentowego dotyczy to także sytuacji, gdy rodzic zatrudniający nianię jest długotrwale nieaktywny zawodowo, gdyż przebywa na świadczeniu rehabilitacyjnym. Nie można bowiem z góry założyć, że w każdym wypadku nie będzie mógł opiekować się dzieckiem.

Jeżeli więc opiekun wykaże, że w konkretnych okolicznościach nie da rady zajmować się potomkiem, budżet państwa będzie finansował składki. W opinii ZUS w tej sprawie rodzice tego nie wykazali, a więc słusznie wstrzymano im pomoc.

Organ poległ

Sąd Apelacyjny w Białymstoku nie podzielił jednak argumentacji ZUS. W ustnym uzasadnieniu wyroku wskazał, że najważniejszy jest cel świadczenia rehabilitacyjnego, które sprowadza się do leczenia, rehabilitacji i szybkiego powrotu do pracy, ponieważ inaczej osoba chora dostałaby rentę (to lekarz ZUS ocenia, czy należy się renta, czy świadczenie). Zdaniem sądu zakłada się, że niezdolność do pracy jest też tą dotyczącą innej pracy, w tym opieki nad dzieckiem jako niania.

O przyznaniu świadczenia rehabilitacyjnego decyduje więc stan zdrowia. Cel tego świadczenia nie jest takim samym celem jak w przypadku urlopu bezpłatnego, o którym mówi ZUS, gdy teoretycznie osoba też pozostaje w zatrudnieniu. Urlop bezpłatny jednego z rodziców wyłączy prawo do refundacji składek za nianię, ale nie zawsze.

Można go bowiem wziąć także po to, aby świadczyć inną pracę. Skutkuje to możliwością korzystania z refundacji składek niani u rodziców będących na urlopie bezpłatnym w celu świadczenia innej pracy (oczywiście legalnej). Sąd Apelacyjny w Białymstoku potwierdził także, że wyrok SO w Olsztynie jest zgodny z celami ustawy.

Sąd przeanalizował jej uzasadnienie i przyznał, że choć może nie jest zbyt precyzyjne, to wprowadzając ustawę o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, prawodawca z pewnością kierował się polityką prorodzinną, w tym prokreacyjną mającą na celu zwiększenie liczby narodzin. Interpretacja ustawy w tym duchu wskazuje zatem na słuszność stanowiska SO i potwierdza prawo osób na świadczeniu rehabilitacyjnym do korzystania z refundacji składek za nianie.

To wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 17 lipca 2013 r. (III AUa 42/13), który zapadł wskutek apelacji ZUS od orzeczenia Sądu Okręgowego w Olsztynie („Rz" z 29 listopada 2012 r.). Sąd uznał, że osobie przebywającej na świadczeniu rehabilitacyjnym przysługuje prawo do finansowania z budżetu państwa ubezpieczenia społecznego opiekunki jego dziecka.

O co chodziło

Pozostało 89% artykułu
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe