Kwoty podstaw wymiaru składek u etatowców przebywających na urlopach wychowawczych w 2015 roku

Od początku nowego roku trzeba uwzględnić inne kwoty podstaw wymiaru składek za pracowników przebywających na urlopach wychowawczych i pobierających zasiłek macierzyński.

Publikacja: 22.01.2015 05:10

Kwoty podstaw wymiaru składek u etatowców przebywających na urlopach wychowawczych w 2015 roku

Foto: www.sxc.hu

To skutek wzrostu przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia za pracę, a także podwyższenia płacy minimalnej. Ostatni raz płatnicy wykazywali stare podstawy, z poprzedniego roku w dokumentach za grudzień, składanych do 15 stycznia.

Główne zasady

Urlop wychowawczy, choć jest uprawnieniem wynikającym ze stosunku pracy, stanowi odrębny tytuł do ubezpieczeń emerytalno-rentowych. Korzystającego z tej przerwy w wykonywaniu pracy nie wykazuje się w dokumentach do ZUS z kodem pracowniczym, lecz z wydzielonym dla „osób przebywających na urlopie wychowawczym" – 1211xx.

W okresie urlopu wychowawczego pracownik podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym oraz zdrowotnemu (pozostałym – nie). Pracodawca jako płatnik składek, bez względu na liczbę osób zgłoszonych do ubezpieczeń, składa za rodzica raporty miesięczne (ZUS RCA i ZUS RSA). Nalicza w nich poszczególne składki od odpowiedniej podstawy wymiaru, ale w całości finansuje je budżet państwa. Oznacza to, że w tym czasie nie stosuje się podziału finansowania na pracownika i pracodawcę.

Graniczne podstawy

Ustalając podstawę wymiaru składek emerytalnej i rentowej, pracodawca musi brać pod uwagę maksymalną i minimalną granicę wyznaczoną ustawowo. Podstawa to zatem albo faktyczne wynagrodzenie pracownika uzyskane w okresie sprzed przejścia na urlop wychowawczy, albo kwota graniczna – w zależności od tego, która wartość jest niższa.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym stanowi równowartość 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek. Jednak podstawa składek na te ubezpieczenia nie może być wyższa niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone rodzicowi za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy i nie może być niższa niż 75 proc. minimalnego wynagrodzenia. Tak stanowi art. 18 ust. 5b i ust. 14 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 1442 ze zm.).

Zarówno górny, jak i dolny limit podstawy obowiązuje przez cały rok kalendarzowy, tj. od stycznia do grudnia.

W styczniu rozliczenie bez zmian

Do 15 stycznia 2015 r. płatnicy musieli przesłać do ZUS dokumenty rozliczeniowe za grudzień 2014 r. W nich za osoby korzystające z urlopów wychowawczych należało jeszcze naliczyć i wykazać składki, odnosząc się do podstawy odpowiadającej progowym kwotom ustanowionym na 2014 r., tj. maksymalnej w wysokości 2247,60 zł lub minimalnej – 1260 zł.

Dopiero w raportach rozliczeniowych za styczeń, z terminem przesłania do ZUS do 15 lutego 2015 r., składki należy obliczyć według nowych wskaźników wynagrodzeniowych.

Przykład

Pracownica przebywa na urlopie wychowawczym od 1 stycznia 2014 r. Za okres od stycznia do grudnia 2014 r. podstawa wymiaru składki emerytalnej i rentowej to 2247,60 zł, bo wynagrodzenie miesięczne pracownicy zgodnie z umową o pracę wynosiło 5000 zł i przekraczało kwotę ustawową.

Wynagrodzenie jak baza do zasiłku

Wyznaczając właściwą podstawę wymiaru składek emerytalnej i rentowej dla osoby na wychowawczym, płatnik powinien obliczyć jej przeciętne miesięczne wynagrodzenie, aby porównać je z podstawą ustawową. Chodzi o przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone przez płatnika, który udzielił wolnego, za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy. Przy czym wynagrodzenie wypłacone za konkretny miesiąc nie musi się równać podstawie wymiaru składek za ten miesiąc.

Ustalając wynagrodzenie pracownika, należy się kierować zasadami stosowanymi przy wyznaczaniu podstawy wymiaru zasiłków, ale z pewnymi wyjątkami:

- nie pomniejsza się wynagrodzenia o część składek społecznych finansowanych przez pracownika (13,71 proc.),

- zmiana wymiaru czasu pracy nie wpływa na sposób ustalania przeciętnego wynagrodzenia za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy; do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjmuje się więc zarówno wynagrodzenie sprzed, jak i po zmianie wymiaru czasu pracy,

- przy ustalaniu przeciętnego wynagrodzenia za 12 miesięcy kalendarzowych uwzględnia się wszystkie składniki przychodu uzyskiwane ze stosunku pracy, które nie zostały wyłączone z podstawy wymiaru składki chorobowej pracownika; oznacza to, że przyjmuje się też składniki niepomniejszane za okresy pobierania zasiłków (nagrody, premie, dodatki funkcyjne, stażowe itp.),

- gdy w trakcie urlopu wychowawczego wygaśnie prawo do danego składnika wynagrodzenia, uwzględnionego w przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniu, przysługującego w myśl umowy o pracę do określonego terminu (np. dodatek do wynagrodzenia), albo gdy pracodawca przestanie go wypłacać, nie trzeba ponownie ustalać podstawy składek z urlopu wychowawczego; nie ma też znaczenia to, czy składnik wynagrodzenia został włączony w całości lub w części do innego lub zamieniony na inny składnik.

Średnie zarobki

Przeciętne wynagrodzenie ustala się z 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu wychowawczego. Średnie pobory ustala się przez podzielenie sumy wynagrodzenia osiągniętego przez pracownika przez liczbę miesięcy, za które to wynagrodzenie przysługiwało. Gdy pracownik rozpoczął urlop wychowawczy przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych zatrudnienia, przyjmuje się wynagrodzenie uzyskane u płatnika składek za pełne miesiące kalendarzowe zatrudnienia.

Przykład

Pracownica zaangażowana od 7 stycznia 2014 r. przeszła na urlop wychowawczy od 15 grudnia 2014 r. Podstawę składek emerytalnej i rentowej za czas urlopu wychowawczego należy obliczyć, uwzględniając wynagrodzenie wypłacone od lutego do listopada 2014 r. Ich sumę dzieli się przez 10 miesięcy.

Przykład

Pracownica rozpoczęła urlop wychowawczy 12 stycznia 2015 r. Jej przeciętne miesięczne wynagrodzenie za cały 2014 r. (styczeń–grudzień) wyniosło 2189,50 zł i to ono – od lutego – stanowi podstawę wymiaru składek w czasie urlopu wychowawczego, gdyż jest niższe od 60 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, czyli 2375,40 zł w 2015 r. Podstawę za styczeń trzeba natomiast obniżyć proporcjonalnie >patrz niżej.

Minimum dla niepełnoetatowców

Zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy ma gwarantowane prawo do minimalnego wynagrodzenia. U niego podstawa wymiaru składek z racji urlopu wychowawczego nie może być niższa, niż wynosi aktualne minimalne wynagrodzenie. Dlatego od 1 stycznia 2015 r. podstawa ta nie może spaść poniżej 1750 zł lub 1400 zł w pierwszym roku pracy.

Natomiast u zatrudnionych w niepełnym wymiarze, którzy w umowie o pracę mają ustalone minimalne wynagrodzenie zmniejszone proporcjonalnie do tego wymiaru, podstawę składek za pobyt na wychowawczym stanowi odpowiednio obniżona kwota minimalnego wynagrodzenia, ale nie może być niższa niż jego 75 proc.

Przykład

Pracownica przebywała na dwuletnim urlopie wychowawczym do 30 września 2014 r. Od 1 października 2014 r. do 31 stycznia 2015 r. pracowała na pół etatu, otrzymując wynagrodzenie minimalne 840 zł w 2014 r. Od 1 stycznia 2015 r. jej etat zredukowano z połowy do 1/4 wymiaru i pensję do 437,50 zł. Od 1 lutego 2015 r. ponownie będzie na urlopie wychowawczym.

Podstawę wymiaru składek od 1 lutego br. ustala się według wynagrodzenia od października 2014 r. do stycznia 2015 r., mimo że w tym czasie doszło do zmiany wymiaru czasu pracy.

W okresie urlopu wychowawczego kobieta miała ponadtrzymiesięczną przerwę spowodowaną powrotem do pracy. Dlatego podstawę ustala się na nowo, ale nie może być ona niższa niż 75 proc. minimalnego wynagrodzenia, tj. 1312,50 zł >patrz tabelka.

Będzie proporcjonalnie

Gdy pracownik rozpoczął/zakończył urlop wychowawczy w trakcie miesiąca lub gdy tylko przez jego część spełniał warunki objęcia ubezpieczeniami z urlopu wychowawczego, proporcjonalnie obniża się podstawę składek emerytalnej i rentowej. Kwotę odpowiadającą 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia lub 75 proc. minimalnej płacy albo faktyczne wynagrodzenie za pracę, które jest niższe od pierwszej kwoty granicznej lub wyższe od tej drugiej, dzieli się przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnoży przez liczbę dni, w których osoba była ubezpieczona z tego tytułu.

Przykład

Pracownica jest na urlopie wychowawczym od 12 stycznia 2014 r. Miała 2780 zł stałego wynagrodzenia. Podstawę wymiaru składek z urlopu wychowawczego za styczeń stanowi 1532,52 zł, tj. proporcjonalnie pomniejszona kwota 60 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia: [(2375,40 zł : 31 dni stycznia) x 20 = 1532,52 zł].

Co uwzględnić do zasiłku macierzyńskiego

Za okres urlopu macierzyńskiego – podstawowego, dodatkowego czy urlopu rodzicielskiego – przysługuje zasiłek macierzyński, którego podstawa wymiaru nie może być niższa od:

- minimalnego wynagrodzenia za pracę po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71 proc. tego wynagrodzenia – u zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy,

- 80 proc. wynagrodzenia minimalnego po odliczeniu części składkowej – u osób w pierwszym roku pracy od kwoty.

Osoby te w czasie pobierania zasiłku obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, których podstawę wymiaru stanowi kwota zasiłku. Oznacza to, że np. pracownicy przebywający na przełomie roku na urlopie z płatnym zasiłkiem macierzyńskim, zarabiający krajowe minimum, u których podstawę zasiłku stanowi takie wynagrodzenie, od 1 stycznia 2015 r. powinni mieć podstawę podniesioną do:

- 1510,07 zł – w drugim roku pracy i kolejnych latach,

- 1208,06 zł – w pierwszym roku pracy.

U zaangażowanych w niepełnym wymiarze czasu pracy kwoty te zmniejsza się stosownie do ułamka ich etatu.

To skutek wzrostu przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia za pracę, a także podwyższenia płacy minimalnej. Ostatni raz płatnicy wykazywali stare podstawy, z poprzedniego roku w dokumentach za grudzień, składanych do 15 stycznia.

Główne zasady

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe