Celiakia polega na trwałej nietolerancji glutenu, a konkretnie gliadyny, czyli jednej z frakcji białka zawartego w ziarnach pszenicy, owsa, żyta i jęczmienia.
Na powierzchni błony śluzowej jelita cienkiego znajdują się kosmki, które odpowiadają za prawidłowe wchłanianie składników odżywczych z pożywienia. U chorujących na celiakię po spożyciu produktów z glutenem dochodzi do stanu zapalnego śluzówki jelita cienkiego, prowadzącego do skrócenia kosmków jelitowych, a następnie całkowitego ich zaniku. W wyniku upośledzenia pracy kosmków pojawiają się zaburzenia w przyswajaniu składników pokarmowych. Objawy celiakii to między innymi: ból brzucha, wzdęcia, biegunki, zaparcia, migreny i uczucie ciągłego zmęczenia.
W diagnostyce celiakii stosuje się testy z krwi umożliwiające zbadanie przeciwciał przeciwko gliadynie i transglutaminazie. Wykonuje się również biopsję jelita cienkiego oraz - coraz częściej - badania genetyczne.
Nieceliakalna nadwrażliwość jest jedną z form nietolerancji glutenu. Jej przyczyny wciąż nie zostały dokładnie poznane. Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten daje podobne objawy jak celiakia i wymaga stosowania diety bezglutenowej. W procesie diagnostyki należy najpierw wykluczyć celiakię oraz alergię na pszenicę.
Alergia na pszenicę to nieprawidłowa odpowiedź układu odpornościowego na zawarte w zbożach białka pszenicy, w tym gluten. Pszenica jest jednym z najczęściej występujących alergenów pokarmowych. W przypadku alergii rozpoznanie jest dużo prostsze niż u osób z celiakią i nieceliakalną nadwrażliwością na gluten, gdyż objawy pojawiają się szybko po kontakcie z białkami pszenicy.
Drugim krokiem w diagnostyce i leczeniu nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten są testy prowokacji - na kilka tygodni wprowadza się dietę bezglutenową i monitoruje objawy występujące u pacjenta. Jeśli jego stan nie ulega poprawie, wyklucza się nietolerancję glutenu i szuka innej przyczyny dolegliwości.
Dietę bezglutenową stosuje się zarówno w przypadku celiakii i nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten, jak i u osób zmagających się z alergią na pszenicę i chorobą Duhringa (zwaną celiakią skórną). Dieta bezglutenowa jest dietą leczniczą, dlatego nie powinna być wprowadzana na własną rękę - najlepiej zrobić to pod kontrolą lekarza i/lub dietetyka.
Eliminacja glutenu nie oznacza, że z jadłospisu należy wykluczyć wszystkie produkty zbożowe. Wciąż można spożywać mąki, kasze, makarony, ryże i płatki ze zbóż naturalnie bezglutenowych. W grupie dozwolonych produktów znajdują się między innymi: kasze bezglutenowe (kasza gryczana, kasza jaglana), płatki owsiane bezglutenowe i płatki ryżowe.
Materiał Promocyjny
