Materiał powstał we współpracy z PWC Polska
Krajobraz regulacyjny ESG w Polsce, transparentność podatkowa, nowe procesy w organizacji i pozyskiwanie danych do raportowania, a także rola controllingu w monitorowaniu realizacji celów klimatycznych. Tak prezentowały się główne zagadnienia, które stały się osią prezentacji „Transformacja finansów i podatków w związku z nowymi wymogami ESG”, przygotowanej przez PwC Polska, która miała miejsce podczas V edycji konferencji CFO Strategy & Innovation Summit w Warszawie.
Odpowiedź na wyzwania
Dlaczego ESG ciągle ma znaczenie w czasach turbulencji? – Pojawiają się pytania, czy w sytuacji, w której musimy stawić czoła licznym nowym wyzwaniom będących m.in. skutkiem rosyjskiej inwazji na Ukrainę – takim jak deficyt surowców energetycznych, wysoka inflacja czy pogarszający się klimat w gospodarce – obszar ESG nadal jest ważny – stwierdził Tomasz Barańczyk, partner, PwC Polska.
– Jest takie powiedzenie, że trudne drogi często prowadzą do pięknych miejsc. Przekładając to na myślenie w kategoriach ESG, uważamy, że te trudne drogi wiążą się z odpowiadaniem na różnego rodzaju wyzwania, co może przynieść wiele korzyści, jak lepsza ochrona klimatu, czy wyższe standardy odpowiedzialności społecznej i ładu korporacyjnego – powiedział Tomasz Barańczyk.
Eksperci zwrócili uwagę na wybrane zmiany regulacyjne w obszarze zrównoważonego rozwoju, które są istotne dla wielu różnych organizacji, w zależności od ich wielkości i wypracowywanych przychodów. To m.in. regulacje unijne. Są to: dyrektywa o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (obliguje organizacje m.in. do zdefiniowania strategii klimatycznej i ESG, określenia celów i zarządzania), unijna taksonomia (określa wymogi, które trzeba wypełnić, by dana działalność mogła zostać zakwalifikowana jako zrównoważona), dyrektywa w sprawie należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw (wymaga m.in. identyfikacji i łagodzenia rzeczywistych lub potencjalnych negatywnych skutków dla środowiska lub praw człowieka w łańcuchu wartości i włączenia tych działań do strategii organizacji), dyrektywa w sprawie przejrzystości wynagrodzeń (projekt zakłada m.in. nacisk na zasadę równej płacy dla kobiet i mężczyzn za tę samą pracę) oraz unijne i krajowe regulacje sektorowe. Te ostatnie mogą obejmować m.in. takie obszary, jak zarządzanie odpadami, emisje, ślad węglowy, gospodarka obiegu zamkniętego, ekologiczne opakowania czy problem mikroplastiku.
Agnieszka Janković-Żelazna, starsza menedżerka w PwC Polska, w trakcie warsztatów „ESG Compass dla firm”
Jak wskazywali specjaliści z PwC, wprowadzenie tych regulacji wiąże się z licznymi wymogami, często bardzo szczegółowymi, dotyczącymi raportowania niefinansowego i ujawniania kolejnych danych o działalności przedsiębiorstwa.
Szczegóły zagadnień związanych z controllingiem przedstawiła Dorota Jamiołkowska, starsza menedżerka w PwC Polska, wskazując, że rozmiar zmian w regulacjach oznacza jedno: obszar ESG wkroczył do biur CFO. – I z nami zostanie. ESG będzie odgrywać istotną rolę w raportowaniu w najbliższych latach – podkreśliła.
Co to oznacza dla dyrektorów finansowych? – Wdrażanie zasad ESG będzie budować zaufanie i podnosić reputację firmy. Stosowanie spójnych standardów raportowania ESG zapewni rynkowi większą przejrzystość, jeśli chodzi o przedstawianie porównywalnych danych – tłumaczyła Dorota Jamiołkowska. – Ale przede wszystkim w obszarze naszej funkcji finansowej i controllingowej musimy wykorzystać te zmiany jako szansę na przekształcenie raportowania w taki sposób, by stało się jeszcze bardziej holistyczne lub „rozszerzone” i nastawione na podnoszenie wiedzy o działalności całego biznesu. Oznacza to konieczność całościowego spojrzenia i włączenie do raportowania analizy ryzyk i szans, scenariuszy, umożliwiających lepsze zrozumienie jak przez ESG wspierać wzrost wartości przedsiębiorstwa – dodała.
Podatki pod lupą
Dorota Bokszczanin-Domalewska, dyrektorka w PwC Polska, zwróciła uwagę na wiele implikacji w obszarze raportowania podatkowego, jakie niesie ze sobą rosnące znaczenie ESG. Jak mówiła, przejrzystość w podatkach to dla firm ogromna szansa na budowanie wartości i zaufania do organizacji niemal w czasie rzeczywistym.
– Cel neutralności klimatycznej jest ważny, ale udowodnienie, że rzeczywiście redukujemy emisje potrwa wiele lat, będzie wymagać wiele pracy i wielu danych. Transparentność podatkowa, np. poprzez opublikowanie informacji o realizowanej strategii podatkowej, pozwala wykazać, że dana organizacja już teraz przekazuje środki finansowe (podatki i opłaty) na rzecz społeczeństwa i zachowuje się odpowiedzialnie. I to wszystko dzieje się bez zbędnej zwłoki, od razu. Dane już są dostępne. To jeden z powodów, dlaczego podatki są częścią szerokiej agendy ESG i warto im się przyjrzeć już dziś – uważa Dorota Bokszczani-Domalewska.
Jej zdaniem, wobec kierunku rozwoju w legislacji, jaki przyjęła UE, choć obecnie nie ma jeszcze szczegółowych wymogów dotyczących miejsca podatków w raportach niefinansowych, to zmiana tej sytuacji jest tylko kwestią czasu.
– Można to zauważyć choćby w wytycznych OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych, gdzie podatki są wskazane jako jeden z obszarów, na których firmy powinny się skupić. Chodzi szczególnie o przejrzystość jako element raportowania niefinansowego – zaznaczyła dyrektorka w PwC Polska. – Zatem im szybciej przygotujemy się do tych działań, tym bardziej będziemy mogli czerpać korzyści z wizerunku rynkowego lidera, ale także będziemy mogli wykorzystać synergie. Zamiast rozdzielać i osobno patrzeć na transformacje funkcji finansowej i podatkowej, warto połączyć działania w obu tych obszarach – radziła.
Mówiła także szczegółowo o wyzwaniach związanych z tym podejściem i wskazówkach, na co zwrócić uwagę przy transformacji organizacji w taką właśnie stronę. – Fundamentalnym krokiem jest analiza i przygotowanie strategii działań. Strategia podatkowa w pierwszym rzędzie powinna współgrać z celami biznesowymi. Mamy misję, wizję i wartości organizacji, strategię ESG, a strategia podatkowa powinna następować tuż po nich. Widzę głęboki sens dla tworzenia wartości organizacji nie w oddzielnym, a w równoległym przygotowaniu tych dokumentów – podkreśliła Dorota Bokszczanin-Domalewska.
W trakcie CFO Strategy & Innovation Summit był także czas na warsztatowe podejście do wspomnianych wyzwań. W trakcie sesji „ESG Compass dla firm” eksperci PwC mówili o krajobrazie regulacyjnym i procesie raportowania niefinansowego. Tłumaczyli, jak przygotować organizację do wdrożenia zasad zrównoważonego rozwoju – zaplanować działania, procesy i podział odpowiedzialności. I jaką rolę w tych działaniach ma do odegrania CFO.
Specjaliści PwC wyjaśniali także, jakich informacji i danych mogą potrzebować od firm banki, inwestorzy i inni interesariusze.
Nastroje w finansach
Uczestnicy warszawskiej konferencji dla dyrektorów finansowych mieli także okazję poznać wyniki najnowszego badania AICPA & CIMA „Talent Depletion: Finance and the Great Reshuffle” (w wolnym tłumaczeniu: „Wyczerpanie talentów. Finanse i wielkie przetasowanie”). Badanie przeprowadzono we współpracy z PwC na podstawie ankiety wśród kilkuset specjalistów ds. finansów niższego i wyższego szczebla z Europy Środkowo-Wschodniej.
Rebecca McCaffry, FCMA, CGMA, associate technical director, AICPA & CIMA, prezentując wnioski z badania zwróciła uwagę, że łącznie ponad połowa (53 proc.) profesjonalistów pracujących w finansach w ciągu nadchodzących 12 miesięcy albo chce odejść z pracy (24 proc.), albo jeszcze nie podjęła decyzji (29 proc.), co oznacza, że w łatwy sposób mogą zostać – jak to ujęła – „wykradzeni” z organizacji. – Można sobie poradzić z rotacją wynoszącą 15, może 20 proc. Ale wyobraźcie sobie, że w najbliższych 12 miesiącach odchodzi ponad połowa zespołu finansowego. To chyba byłby problem? – pytała retorycznie.
Jakie są tego przyczyny? Dominują chęć awansu i rozwoju zawodowego (63 proc.) oraz wyższe zarobki (59 proc.). Kolejne odpowiedzi poszerzają tę perspektywę: brak poczucia celu pracy (33 proc.), chęć zmniejszenia obciążenia pracą (17 proc.), potrzeba zmiany kultury pracy (15 proc.).
Jak wskazała Rebecca McCaffry, chęć odejścia wzrasta znacząco w momencie braku poczucia odpowiedniego umocowania do ciągłej poprawy procesów i organizacji własnej pracy. Spośród pracowników, którzy nie czują tego umocowania, prawie 50 proc. planuje w najbliższym czasie zmianę pracy, zwłaszcza jeżeli kumuluje się to z brakiem wzrostu wynagrodzenia. Co ciekawe, najbardziej dotkniętą wypaleniem zawodowym grupą są pracownicy średniego szczebla, czyli team leaderzy.
O innym obszarze badania, związanym z oceną transformacji w organizacjach i jej wpływie na motywację pracowników, mówiła Aleksandra Stelmach-Gryszka, dyrektorka w PwC Polska. Aż 71 proc. respondentów wskazało, że ich organizacja przeszła w ostatnim czasie znaczącą zmianę. Na potrzebę transformacji wpływ ma dynamiczne otoczenie biznesowe. Zmiany, których jesteśmy świadkami w ostatnim czasie, takie jak pandemia, nowe technologie oraz wdrażanie agendy ESG, dokonują się szybciej niż kiedykolwiek. W odpowiedzi na nie w działach finansowych najczęściej wprowadzane są przekształcenia organizacyjne, wdrożenia nowych technologii, dokonywane są także fuzje i przejęcia. Co ciekawe, wśród pracowników, którzy doświadczyli nieefektywnie przeprowadzonej transformacji, 57 proc. odczuwa symptomy wypalenia zawodowego, zwrócono więc uwagę na konieczność skutecznego zarządzania zmianą.
Aleksandra Stelmach-Gryszka, dyrektorka w PwC Polska, mówiła o ocenie transformacji w organizacjach i jej wpływie na motywację pracowników
Jako najważniejsze korzyści wynikające z transformacji pracownicy finansowi wskazują możliwości rozwoju (70 proc.) i automatyzacji (53 proc.). Wśród najbardziej pożądanych przez nich kompetencji przyszłości są te związane z umiejętnościami miękkimi. 71 proc. respondentów uważa, że wzrośnie znaczenie zwłaszcza zdolności do szybkiego uczenia, myślenie analityczne, kreatywność i umiejętność radzenia sobie z kompleksowymi i niejednoznacznymi sytuacjami. 57 proc. przewiduje, że ważne będą kompetencje cyfrowe, a tylko 35 proc. uważa, że wiedza księgowa i finansowa zyska na znaczeniu.
Ponieważ ciągłe zmiany, ryzyko rotacji, spadek motywacji i symptomy wypalenia zawodowego stanowią istotne wyzwania w działach finansowych, CFO powinni zastanowić się nad rozwiązaniami, które mogą pomóc, ale wymagają zaangażowania całej firmy. Wśród propozycji znalazły się m.in pomysły na zatrzymanie wiedzy w organizacji, rozwój umiejętności cyfrowych oraz skupienie na pracownikach średniego szczebla.
Jakie są kluczowe wnioski z raportu? – Wielkie przetasowanie jest faktem. Świat finansowy będzie się nadal zmieniał, a dynamika tych zmian będzie rosnąć. Czas na podnoszenie umiejętności i zmianę sposobu pracy nadszedł więc właśnie teraz – podsumowała Aleksandra Stelmach-Gryszka.
Materiał powstał we współpracy z PWC Polska
