Małopolskie korzenie kandydata Sandersa

- Najstarsi ludzie pamiętali tę rodzinę, choć już oczywiście nie ojca senatora, bo wyjechał stąd prawie sto lat temu. Udało się znaleźć zdjęcie domu, trochę dokumentów, w tym akt zgonu babci senatora, i szkolne dokumenty siostry ojca, która tu została i wraz ze swoją rodziną została zamordowana w czasie Holokaustu, w 1942 roku – opowiada Adam Sołtys.

Bernie Sanders, który pojawił się w miejscowości w sierpniu 2013 roku, dostał wszystkie zebrane pamiątki, pięknie zapakowane.

- To bardzo sympatyczny człowiek, ciepły, wesoły, łatwo nawiązuje kontakt, zna nawet parę zwrotów grzecznościowych po polsku – mówi wójt, który oprowadzał Sandersa po Słopnicach. Senator najbardziej interesował się edukacją i służbą zdrowia, co trochę zaskoczyło gospodarzy, ale jak dwa miesiące później prezydent Obama próbował przeforsować reformę ubezpieczeń społecznych, a Sanders go bardzo popierał, to zrozumieli dlaczego. - Mówił nam, że nasze wodociągi, drogi, sale gimnastyczne nie różnią się bardzo od amerykańskich. Pewnie było w tym trochę kurtuazji – śmieje się Adam Sołtys.

Sandersowie to jedna z dziesięciu rodzin żydowskich, która przed drugą wojną mieszkała w Słopnicach. Żydzi stanowili tu trochę ponad 1 proc. ludności, niewiele w porównaniu z wieloma polskimi miejscowościami. I ich liczba malała. W roku 1900 było ich około stu, w 1920 (czyli zaraz przed emigracją ojca i stryja Berniego Sandersa) – 40, a w 1930 już tylko 35. Wszyscy, których została tu druga wojna, zostali zamordowani. W tym siostra ojca i jego przyrodni brat.

Matka ojca, babcia amerykańskiego polityka, zmarła przed wojną, w 1934 roku, i została pochowana na cmentarzu żydowskim w oddalonej 12 km Limanowej, z którego niewiele pozostało. Nie ma też śladu po jej grobie. Inny stryjowie Berniego Sandersa wyprowadzili się przed wojną – jeden do Warszawy, drugi do Krakowa. Znaczna część jego rodziny, która pozostała w Polsce, została wymordowana przez Niemców.

Żydzi ze Słopnic zajmowali się głównie handlem i krawiectwem, choć był i jeden rolnik. Piekarnia żydowska stała w miejscu, gdzie dziś jest urząd gminy. Były tu prowadzone przez Żydów szynki oraz sklepy. Jeden z nich, wielobranżowy, prowadziła na parterze swojego domu rodzina Sandersów.