Jedną z prerogatyw zastrzeżonych tylko dla państwa jest możliwość stosowania przymusu. Państwo, aby mogło pełnić swoje konstytucyjne funkcje, musi dysponować odpowiednim instrumentarium pozwalającym mu na sprawne działanie. Jednym z najbardziej dotkliwych narzędzi w ręku aparatu państwowego jest możliwość stosowania przymusu bezpośredniego, który drastycznie wkracza w sferę praw oraz wolności człowieka i obywatela.
Konieczność stworzenia optymalnych warunków do skutecznej pomocy medycznej pacjentowi wyznacza jeden z obszarów, w którym dopuszczalne jest stosowanie środków przymusu bezpośredniego. Uruchomienie tych środków możliwe jest tylko dla osiągnięcia pozytywnego celu leczniczego, co oznacza, że nie wolno ich pod żadnym pozorem stosować, aby wyrządzić jakąkolwiek szkodę lub dolegliwość pacjentowi.