Dariusz Mazur: Wybory do KRS powinny zostać przerwane

Żądza władzy okazała się silniejsza niż interes narodowy – mówi Dariusz Mazur, sędzia Sądu Okręgowego w Krakowie, rzecznik Stowarzyszenia Sędziów Themis.

Publikacja: 13.04.2022 11:31

Dariusz Mazur: Wybory do KRS powinny zostać przerwane

Foto: rp.pl

Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał ostatnio zabezpieczenie blokujące decyzje Izby Dyscyplinarnej SN w sprawie zawieszania sędziów. Czy w interesie polskich sędziów rzeczywiście muszą się wypowiadać się zagraniczne Trybunały?

Wynika to wyłącznie ze złej woli polityków obecnego obozu władzy, którzy od ponad sześciu lat usiłują podporządkować sobie sądownictwo, tak aby konstytucyjne zasady trójpodziału władzy i niezależności władzy sądowniczej stały się fikcją. Chodzi im o to, aby zyskać władzę zbliżoną do absolutnej. Taka władza gwarantuje im bycie ponad prawem i związaną z tym całkowitą bezkarność, przy czym, patrząc na to, jak zdefraudowane zostały środki przeznaczone na wybory kopertowe czy środki z Funduszu Sprawiedliwości, cel ten został już osiągnięty dzięki pełnej kontroli nad prokuraturą. Dalsza konsolidacja władzy zapewni również możliwość prześladowania przeciwników politycznych, czemu na razie stoją na przeszkodzie niezależne sądy. Bardzo wymowny jest fakt, że ETPC w ogóle zdecydował się na tego rodzaju zabezpieczenia w sprawach, w których skargi dotyczą bezpodstawnego odsunięcie sędziów od orzekania. Do tej pory stosował zabezpieczenia w sprawach najważniejszych wartości, takich jak ochrona życia ludzkiego, ochrona przed bezprawnym pozbawieniem wolności czy przed torturami. Oznacza to, że Polska jest postrzegana jako „chory człowiek Europy”, państwo, w którym zagrożone są absolutnie podstawowe standardy prawa do rzetelnego procesu. W przyszłości może to doprowadzić do naruszenia także innych praw chronionych europejską konwencją praw człowieka, co już obecnie dzieje się w Rosji czy na Białorusi, które nie respektują jej postanowień.

Sejmowa Komisja Sprawiedliwości rozpoczęła prace nad zmianami w SN. Czy projekt prezydencki jest dla sędziów do przyjęcia?

Ten projekt jest absolutnie nie do przyjęcia ani dla sędziów, ani dla instytucji Unii Europejskiej czy ETPC. On nie rozwiązuje żadnego z nabrzmiałych problemów polskiego sądownictwa, do jakich doprowadziły prowadzone od ponad sześciu lat pseudoreformy.

Czytaj więcej

Będzie dogrywka w KRS

Co należałoby w nim zmienić?

Z punktu widzenia zgodności z prawem europejskim i polską konstytucją ten projekt w ogóle nie powinien być w dalszym ciągu procedowany, gdyż jest oparty na błędnych założeniach. Należy pamiętać, że niekonstytucyjny kształt KRS zawdzięczamy właśnie prezydentowi Dudzie, którego projekt ustawy z 2017 r. stał się podstawą utworzenia politycznie skorumpowanego systemu nominacji i awansów sędziowskich. Obecnie procedowany projekt prezydencki stwarza tylko pozory zmian. W gruncie rzeczy chodzi w nim o to, żeby wszystko pozostało po staremu. Sama zmiana nazwy Izby Dyscyplinarnej czy obsadzenie jej innymi neosędziami (a taką możliwość daje projekt prezydenta Dudy) nie wyeliminuje politycznej kontroli nad systemem dyscyplinowania sędziów. Projekt również nie wyłącza kategorycznie możliwości dalszego stosowania zapisów ustawy kagańcowej, ani też nie przywraca automatycznie do pracy bezpodstawnie zawieszonych sędziów. Mówiąc wprost, ten projekt to próba mydlenia oczu instytucjom europejskim.

Czy to, co proponuje prezydent, może zadowolić Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej?

Ten projekt nie zadowoli ani TSUE, ani ETPC także dlatego, że nie usuwa on grzechu pierworodnego, jakim od 2018 r. został przez polityków obozu władzy obarczony polski system wymiaru sprawiedliwości. Mam na myśli upolitycznioną i utworzoną w sposób sprzeczny z konstytucją Krajową Radę Sądownictwa. To właśnie działalność tego organu sprawiła, że w chwili obecnej prawie 20 proc. osób zasiadających w polskich sądach, określanych jako neosędziowie, zostało wybranych lub awansowanych w wadliwej procedurze, a wydane z ich udziałem orzeczenia mogą być kwestionowane. To doprowadziło do sytuacji, w której Polska będzie narażona na wypłatę swoim obywatelom odszkodowań wskutek spraw seryjnie przegrywanych przed ETPC, orzeczenia polskich sądów nie będą uznawane i wykonywane za granicą, ale także brak będzie pewności obrotu prawnego w tych wszystkich przypadkach, gdy w składzie sądu zasiadali neosędziowie.

Czy sytuacja w Sądzie Najwyższym jest do naprawienia?

Wszystko jest do naprawienia. Przy czym w świetle orzeczeń zarówno ETPC, jak i TSUE nie ulega wątpliwości, że nie mogą w nim orzekać neosędziowie, i to bez względu na to, czy zasiadają w „starych”, czy też w nowo utworzonych izbach Sądu Najwyższego.

Co zrobić z trwającym właśnie naborem do Krajowej Rady Sądownictwa na nową kadencję? Powinien się odbyć?

Ten konkurs powinien być natychmiast przerwany, ponieważ przedłuży działanie organu, który w swoim obecnym kształcie jest sprzeczny z polską konstytucją i z prawem europejskim. Nie musi to oznaczać powrotu do systemu, który obowiązywał do 2018 r., ponieważ konstytucja daje tu pewną swobodę w zakresie sposobu wyboru 15 sędziów członków KRS, np. poprzez ustawowe zapewnienie w składzie rady obecności sędziów reprezentujących różne szczeble i gałęzie sądownictwa. Jednak w świetle postanowień konstytucji, a także orzeczeń ETPC i TSUE wybór sędziów członków KRS przez polityków (jak to dzieje się obecnie) jest absolutnie wykluczony. Należy podkreślić, że tylko jeden do tej pory projekt spełnia wymagania zgodności z prawem europejskim i polską konstytucją, a przez to ma szansę uzdrowić sytuację w polskim wymiarze sprawiedliwości, a zarazem doprowadzić do zatwierdzenia KPO i odmrożenia przeznaczonych dla Polski środków z funduszy europejskich i zaprzestania naliczania kar finansowych za niewykonanie orzeczenia TSUE. To projekt przedstawiony przez środowisko sędziowskie. Na razie jednak żądza władzy okazała się silniejsza niż interes narodowy, a także prawo obywateli do rzetelnego procesu przed niezależnym i bezstronnym sądem, i projekt ten został odrzucony przez większość sejmową. Osobiście nie wierzę, że Polacy chcą umierać za Izbę Dyscyplinarną i neo-KRS.

Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał ostatnio zabezpieczenie blokujące decyzje Izby Dyscyplinarnej SN w sprawie zawieszania sędziów. Czy w interesie polskich sędziów rzeczywiście muszą się wypowiadać się zagraniczne Trybunały?

Wynika to wyłącznie ze złej woli polityków obecnego obozu władzy, którzy od ponad sześciu lat usiłują podporządkować sobie sądownictwo, tak aby konstytucyjne zasady trójpodziału władzy i niezależności władzy sądowniczej stały się fikcją. Chodzi im o to, aby zyskać władzę zbliżoną do absolutnej. Taka władza gwarantuje im bycie ponad prawem i związaną z tym całkowitą bezkarność, przy czym, patrząc na to, jak zdefraudowane zostały środki przeznaczone na wybory kopertowe czy środki z Funduszu Sprawiedliwości, cel ten został już osiągnięty dzięki pełnej kontroli nad prokuraturą. Dalsza konsolidacja władzy zapewni również możliwość prześladowania przeciwników politycznych, czemu na razie stoją na przeszkodzie niezależne sądy. Bardzo wymowny jest fakt, że ETPC w ogóle zdecydował się na tego rodzaju zabezpieczenia w sprawach, w których skargi dotyczą bezpodstawnego odsunięcie sędziów od orzekania. Do tej pory stosował zabezpieczenia w sprawach najważniejszych wartości, takich jak ochrona życia ludzkiego, ochrona przed bezprawnym pozbawieniem wolności czy przed torturami. Oznacza to, że Polska jest postrzegana jako „chory człowiek Europy”, państwo, w którym zagrożone są absolutnie podstawowe standardy prawa do rzetelnego procesu. W przyszłości może to doprowadzić do naruszenia także innych praw chronionych europejską konwencją praw człowieka, co już obecnie dzieje się w Rosji czy na Białorusi, które nie respektują jej postanowień.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo drogowe
Nowe fakty ws. wypadku na A1. Będą zarzuty dla kierowcy BMW
Materiał Promocyjny
Nowe finansowanie dla transportu miejskiego w Polsce Wschodniej
Prawo drogowe
Egzaminacyjna turystyka ma się dobrze. Gdzie najłatwiej zdać na prawo jazdy
Prawo karne
Ważne dla kierowców: nowy typ przestępstwa od 1 października
Prawo karne
Kierowca autobusu przejechał 19-latkę. Usłyszał wyrok za zabójstwo
Materiał Promocyjny
Zatory płatnicze
Prawo dla Ciebie
Jak oddać głos w wyborach do Sejmu i Senatu oraz w referendum. Objaśniamy
Prawo dla Ciebie
Wybory 2023: głosowanie za granicą. Formalności i ważne terminy