Marek Domagalski: Uwaga na (nie)chciany spadek

To może niezręczne, jednak w razie śmierci potencjalnego spadkodawcy, a jeszcze lepiej za jego życia, dobrze jest dowiedzieć się, czy ma majątek większy od długów.

Publikacja: 05.01.2022 10:43

Marek Domagalski: Uwaga na (nie)chciany spadek

Foto: Adobe Stock

Ministerstwo Sprawiedliwości proponuje zwiększenie ochrony małoletnich przed niechcianym spadkiem, tj. aby ich rodzice dostawali przedłużenie sześciomiesięcznego terminu na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku marnego czy wręcz głównie z długami, na czas postępowania przed sądem rodzinnym. Sąd rodzinny musi bowiem wyrazić zgodę na taką decyzję rodziców za dzieci.

Uzyskanie prawomocnej zgody może trwać i kilka miesięcy, a oświadczenie bez zgody sądu jest nieskuteczne, co może wpędzić dzieci (a w praktyce rodziców) w długi. Ale na razie to tylko projekt, który zapewne nie usunie wielu problemów związanych z zadłużonym spadkiem, spadek to bowiem nie tylko aktywa: nieruchomości, samochody i lokaty, ale też długi zmarłego. Co więcej, wierzyciele raczej nie odpuszczą i mogą nawet uruchomić postępowanie spadkowe i pozwać spadkobiercę o spłatę długów zmarłego.

Dzieci lub inni bliscy zmarłego zwykle więcej wiedzą o jego kondycji majątkowej, co posiadał i jakie miał długi, np. niespłacony kredyt, i jeśli spadek nie przedstawia dla nich wartości, to mogą łatwo odrzucić spadek w sądzie lub u notariusza. Nieraz jednak zapominają lub zwyczajnie nie wiedzą, że w ich miejsce najczęściej wchodzą ich niepełnoletnie dzieci, które taki marny i nieodrzucony w imieniu dzieci spadek może majątkowo krzywdzić, a rodzicom dostarczać dodatkowych kłopotów.

Na odrzucenie spadku za dzieci rodzice też mają sześć miesięcy, ale ten termin w wielu wypadkach okazuje się za krótki, zwłaszcza gdy rodzice nie zajmą się tą sprawą w możliwie wczesnym terminie. I chociaż w ostatnich latach Sąd Najwyższy wydał wiele orzeczeń ograniczających rygoryzm przekroczenia tego terminu, wpadają w tarapaty związane z niechcianym spadkiem.

Ryzyka nie eliminuje fakt, że wskutek zmiany wprowadzonej od 18 października 2015 r. w stosunku do spadków powstałych po zmarłych po tej dacie, brak złożenia w terminie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku jest równoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to złagodzenie ewentualnych negatywnych konsekwencji dla spadkobiercy, dobrodziejstwo inwentarza polega bowiem na tym, że spadkobierca spłaca długi spadkodawcy, ale tylko do wysokości aktywów spadkowych, które mu przypadły. W najgorszym razie nic zatem na spadku nic nie zyska, ale samo spisywanie inwentarza i postępowanie spadkowe bywa uciążliwe i wiele osób nie chce naturalnie takich spadków i problemów. Dlatego spadkobiercy winni na czas pomyśleć nie tylko o tym, ile na spadku mogą zyskać, ale też czy nie mogą na nim stracić.

Czytaj więcej

Sąd Najwyższy: można wyjątkowo odrzucić niechciany spadek po terminie

Ministerstwo Sprawiedliwości proponuje zwiększenie ochrony małoletnich przed niechcianym spadkiem, tj. aby ich rodzice dostawali przedłużenie sześciomiesięcznego terminu na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku marnego czy wręcz głównie z długami, na czas postępowania przed sądem rodzinnym. Sąd rodzinny musi bowiem wyrazić zgodę na taką decyzję rodziców za dzieci.

Uzyskanie prawomocnej zgody może trwać i kilka miesięcy, a oświadczenie bez zgody sądu jest nieskuteczne, co może wpędzić dzieci (a w praktyce rodziców) w długi. Ale na razie to tylko projekt, który zapewne nie usunie wielu problemów związanych z zadłużonym spadkiem, spadek to bowiem nie tylko aktywa: nieruchomości, samochody i lokaty, ale też długi zmarłego. Co więcej, wierzyciele raczej nie odpuszczą i mogą nawet uruchomić postępowanie spadkowe i pozwać spadkobiercę o spłatę długów zmarłego.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów