Jak ująć w księgach pobrane przez bank prowizje i odsetki od kredytu

Jeśli bank pobrał opłatę aranżacyjną przekazując klientowi na konto pomniejszoną o nią kwotę udzielonego kredytu obrotowego, to jej wartość ujmuje się jako rozliczenia międzyokresowe kosztów.

Publikacja: 18.04.2018 06:30

Jak ująć w księgach pobrane przez bank prowizje i odsetki od kredytu

Foto: 123RF

- Spółka otrzymała od banku kredyt, którego wartość w dniu jego wpłaty została pomniejszona o prowizję i pobrane z góry odsetki. Jak ująć te kwoty w księgach? – pyta czytelnik.

Działalność gospodarcza jest nierozłącznie związana z zaciąganiem kredytów. Potrzebne są one na każdym etapie funkcjonowania przedsiębiorstwa, np. gdy pojawiają się problemy z płynnością finansową. Jednym z pomocnych narzędzi dla przedsiębiorców jest kredyt obrotowy, który służy finansowaniu wydatków związanych z bieżącą działalnością jednostki. Możemy się o niego starać, gdy potrzebujemy pieniędzy na zakup niezbędnych towarów, zapasów, środków do produkcji lub gdy musimy opłacić faktury. Kredyt obrotowy jest więc bardzo przydatnym narzędziem wykorzystywanym w przedsiębiorstwach wszelkiego rodzaju.

Firma ma większe możliwości

Kredyt obrotowy przypomina pożyczkę gotówkową zaciąganą przez klientów sektora indywidualnego. Jednak w przypadku przedsiębiorstwa kwota zaciągniętego zobowiązania może być znacznie wyższa. Kredyt obrotowy przeznaczony jest na finansowanie działalności bieżącej przedsiębiorstwa, tj. zakup towarów i materiałów, produkcję, sprzedaż lub spłatę innych zobowiązań. Zasady udzielania takiego kredytu często są prostsze niż w przypadku długoterminowych kredytów inwestycyjnych. Oczywiście maksymalna kwota kredytu jest ustalana indywidualnie, w zależności od zdolności kredytowej firmy oraz zabezpieczeń, jakimi dysponuje.

Planując zaciągnięcie kredytu obrotowego, przedsiębiorstwo musi – oprócz oprocentowania – wziąć pod uwagę wysokość prowizji za udzielenie kredytu oraz sposób jej zapłaty. Z reguły może ona wynosić kilka procent wartości całego zobowiązania, a jednostka może spotkać się z wariantem, gdzie bank będzie wymagał jej uiszczenia przed uruchomieniem kredytu bądź pomniejszy ona kwotę wypłaconego zobowiązania.

Prowizje i opłaty bankowe są pobierane w granicach określonych bankowymi taryfami prowizji i opłat. W indywidualnych przypadkach bank może doliczyć rzeczywiste, dodatkowo ponoszone koszty zleconej mu czynności. Prowizje i opłaty bankowe są pobierane przez bank przy indywidualnej operacji lub okresowo, mogą obciążać rachunek przedsiębiorstwa lub być opłacane w gotówce. W praktyce opłaty bankowe stanowią zwrot bezpośrednich kosztów banku (za druki, wydanie kart itp.). Natomiast prowizje banki pobierają za określone usługi (za udzielenie kredytu, prowadzenie rachunku, skupu czeków itp.). Niezależnie od prowizji, banki mogą obciążać przedsiębiorstwa opłatami pocztowymi i telekomunikacyjnymi, a także prowizjami i opłatami banków pośredniczących przy wykonywaniu zleconych im operacji.

Zobowiązanie w wartości nominalnej

Jeśli opisany w pytaniu kredyt służy finansowaniu bieżącej działalności, to różnicę między kwotą udzielonego kredytu a kwotą przelaną na konto spółki odpisuje się w koszty finansowe w równych ratach przez okres, którego pobrana kwota dotyczy. Najczęściej będzie to okres trwania umowy.

Wszelkie zobowiązania ujmuje się w momencie ich powstania w wartości nominalnej. Mimo wpływu na rachunek bankowy kwoty niższej niż wynikająca z umowy, zobowiązanie z tytułu kredytu musi wykazywać wartość nominalną (wynikającą z umowy). Jeżeli zgodnie z umową kredytową bank pobrał prowizję oraz odsetki z góry, pomniejszając w ten sposób wartość faktycznie przekazanych środków, to ewidencja w księgach rachunkowych potrąconych kwot zależy właśnie od rodzaju kredytu.

Jeżeli zaciągnięto kredyt obrotowy służący sfinansowaniu bieżącej działalności, to kwotę prowizji oraz pobranych z góry odsetek rozlicza się w czasie za pośrednictwem konta „Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów", w korespondencji z kontem „Koszty finansowe". Rozliczanie następuje w równych ratach przez okres, którego pobrana kwota dotyczy.

Przykład

Spółka zaciągnęła kredyt obrotowy (na 36 miesięcy) na sfinansowanie bieżącej działalności. Wartość udzielonego kredytu wynosi 360 000 zł. Zgodnie z umową kredytową bank z góry potrącił naliczone odsetki oraz prowizję w łącznej wysokości 20 000 zł. W związku z tym na rachunek bankowy spółki wpłynęła kwota pomniejszona o potrącone koszty, tj. 340 000 zł.

Ewidencja księgowa:

1. Wpływ kredytu po potrąceniu odsetek i prowizji

Wn „Rachunek bieżący" 340 000 zł

Ma „Kredyty bankowe" 340 000 zł

2. Wartość pobranej prowizji i odsetek

Wn „Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów" 20 000 zł

Ma „Kredyty bankowe" 20 000 zł

3. Spłata pierwszej raty kredytu (360 000 zł /36 miesięcy =10 000 zł)

Wn „Kredyty bankowe" 10 000 zł

Ma „Rachunek bieżący" 10 000 zł

4. Zaliczenie do kosztów części odsetek i prowizji przypadającej na dany okres (miesięczna wartość do odniesienia w koszty: 20 000 zł /36 miesięcy = 556 zł)

Wn „Koszty finansowe" 556 zł

Ma „Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów" 556 zł

Wyjątek dla środków trwałych

Ustawa o rachunkowości (uor) nie określa szczególnego sposobu rozliczania kosztów prowizji bankowych. Generalnie jednorazowa prowizja naliczona przez bank od kwoty przyznanego kredytu powinna obciążyć koszty finansowe. Stosownie bowiem do art. 42 ust. 3 uor, prowizje, odsetki i ujemne różnice kursowe zalicza się do kosztów finansowych. Wyjątkiem są prowizje od kredytów dotyczących wartości niematerialnych i prawnych, środków trwałych oraz środków trwałych w budowie. Składają się one na wartość początkową tych składników majątku, do momentu ich przekazania do użytkowania.

W równych ratach

Rozliczanie potrąconych kosztów kredytu, w tym prowizji, za pośrednictwem konta „Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów" wynika z art. 39 ust. 4 uor. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli na podstawie umowy wartość otrzymanych finansowych składników aktywów jest niższa od zobowiązania zapłaty za nie, to różnica stanowi czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów, które odpisuje się w koszty finansowe w równych ratach, w ciągu okresu, na jaki zaciągnięto zobowiązanie. Oczywiście przy tej klasyfikacji należy również kierować się zasadą istotności. Jeśli więc wartość potrąconych kosztów jest nieistotna z punktu widzenia danej jednostki i nie zniekształci wyniku finansowego spółki, można ją odnieść bezpośrednio w koszty w dniu poniesienia.

Prezentacja

Jeżeli na dzień bilansowy konto rozliczeń międzyokresowych wykazuje saldo do rozliczenia w następnym roku obrotowym, to wartość tego salda należy wykazać w aktywach bilansu (sporządzanego zgodnie z załącznikiem nr 1 do uor) według następującego podziału:

a) pozycja A.V.2 „Długoterminowe inne rozliczenia międzyokresowe",

b) pozycja B.IV „Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe"

– w zależności od tego, czy dotyczą one rat kredytu/pożyczki, które będą spłacane po upływie 12 miesięcy, czy w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego.

Zobowiązanie z tytułu kredytu jest wykazywane w pasywach bilansu w kwocie, która będzie podlegać spłacie, również z podziałem na zobowiązania długo- i krótkoterminowe:

a) pozycja B.II.2 lit. a „Zobowiązania długoterminowe wobec pozostałych jednostek z tytułu kredytów i pożyczek",

b) pozycja B.III.2 lit. a „Zobowiązania krótkoterminowe wobec pozostałych jednostek z tytułu kredytów i pożyczek".

Moment poniesienia kosztu

Prowizja banku stanowi koszt pośredni działalności spółki. Do celów podatkowych podlega on więc uwzględnieniu w momencie jego poniesienia. Jeżeli okres kredytowania przekracza rok podatkowy, to spółka zobowiązana jest do proporcjonalnego podziału tego kosztu na kolejne lata podatkowe. Zasady rozliczania kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodami do celów podatkowych zawarte są w art. 15 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Pojęcie momentu poniesienia kosztu określa art. 15 ust. 4e ustawy o CIT. Przepis ten stanowi, że za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów. W opinii organów decyzja dotycząca rachunkowego rozliczenia powyższego kosztu może przekładać się również na moment uznania go za koszt do celów podatkowych. Jest to jednak temat sporów podatników z fiskusem. W wyroku NSA z 5 maja 2014 r. (II FSK 1443/12) sąd uznał, że prowizja od kredytu to jednorazowy koszt w dacie poniesienia pomimo, że dla celów bilansowych rozliczana jest w czasie. WSA w Warszawie w wyroku z 28 listopada 2012 r. (III SA/Wa 934/12) też uznał, że księgowe ujęcie prowizji nie ma znaczenia dla jej podatkowego rozliczenia i można to zrobić jednorazowo.

Zdarzenia istotne

Zasada istotności wyraża się w tym, że określając zasady rachunkowości jednostka powinna zapewnić wyodrębnienie w rachunkowości wszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki, przy zachowaniu zasady ostrożności. Każde istotne zdarzenie powinno być w księgach lub sprawozdaniu finansowym oddzielnie ujawnione. Informację uznaje się za istotną, jeżeli jej nieujawnienie mogłoby wpłynąć na gospodarcze decyzje użytkowników, podejmowane na podstawie sprawozdania finansowego.

Zgodnie z ustawą o rachunkowości, informacje wykazywane w sprawozdaniu finansowym należy uznać za istotne, gdy ich pominięcie lub zniekształcenie może wpływać na decyzje podejmowane na ich podstawie przez użytkowników tych sprawozdań finansowych. Istotność poszczególnych pozycji należy oceniać w kontekście innych podobnych pozycji. Oznacza to, że nie można uznać kilku pozycji za nieistotne, jeżeli łącznie stanowią one istotną pozycję.

Zasadę istotności stosuje się z uwzględnieniem art. 4 ust. 4 uor, który wprowadza możliwość stosowania uproszczeń, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego.

Ustawa o rachunkowości nie precyzuje, kiedy można uznać, że zastosowane uproszczenia mają istotny wpływ na rzetelność ksiąg rachunkowych i sporządzone na ich podstawie sprawozdanie finansowe. W takim przypadku każda jednostka samodzielnie powinna określić i zapisać w dokumentacji polityki rachunkowości przyjęte przez nią progi istotności. Wartości progowe mogą być jednakowe dla ogółu zdarzeń gospodarczych albo odnosić się do wybranych pozycji szczegółowych. Wielkości niższe od ustalonej granicy (progu istotności), rozpatrywane łącznie za cały rok, a nie każda z osobna, mogą być uznane za nieistotne. ?

- Spółka otrzymała od banku kredyt, którego wartość w dniu jego wpłaty została pomniejszona o prowizję i pobrane z góry odsetki. Jak ująć te kwoty w księgach? – pyta czytelnik.

Działalność gospodarcza jest nierozłącznie związana z zaciąganiem kredytów. Potrzebne są one na każdym etapie funkcjonowania przedsiębiorstwa, np. gdy pojawiają się problemy z płynnością finansową. Jednym z pomocnych narzędzi dla przedsiębiorców jest kredyt obrotowy, który służy finansowaniu wydatków związanych z bieżącą działalnością jednostki. Możemy się o niego starać, gdy potrzebujemy pieniędzy na zakup niezbędnych towarów, zapasów, środków do produkcji lub gdy musimy opłacić faktury. Kredyt obrotowy jest więc bardzo przydatnym narzędziem wykorzystywanym w przedsiębiorstwach wszelkiego rodzaju.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe