Jak ująć skutki kradzieży w księgach rachunkowych

Straty poniesione przez spółkę w związku z rabunkiem składników majątku należy ująć w ciężar pozostałych kosztów działalności operacyjnej, a otrzymane odszkodowania zaliczyć do pozostałych przychodów operacyjnych.

Publikacja: 24.02.2016 01:00

Jak ująć skutki kradzieży w księgach rachunkowych

Foto: 123RF

W styczniu br. podczas włamania do magazynu spółki zostały z niego skradzione materiały, towary oraz wózek widłowy (wpisany do ewidencji środków trwałych). Sprawa została zgłoszona na policję oraz do firmy ubezpieczeniowej, z którą wcześniej spółka zawarła umowę ubezpieczenia mienia, m.in. od kradzieży z włamaniem. W jaki sposób i kiedy należy rozliczyć skutki tego zdarzenia oraz jak ująć w księgach związane z nim operacje? – pyta czytelnik.

Kradzież składników majątku spółki należy do zdarzeń związanych pośrednio z działalnością gospodarczą jednostki i wpisana jest w ogólne ryzyko związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości (dalej: uor) skutki kradzieży mienia oraz otrzymane z tego tytułu odszkodowania z zakładu ubezpieczeń będą stanowić odpowiednio pozostałe koszty i przychody operacyjne.

Udokumentowanie zdarzenia

Aby ująć w księgach rachunkowych skutki opisanego przez czytelnika zdarzenia, spółka powinna posiadać odpowiednio udokumentowany i uwiarygodniony przez policję bądź firmę ubezpieczeniową protokół strat (szkód), w którym dokładnie zostały opisane: zdarzenie, miejsce oraz data kradzieży, rodzaj poniesionej szkody, ilość oraz wartość skradzionych składników majątkowych. Protokół powinien być przygotowany na podstawie inwentaryzacji przeprowadzonej w celu identyfikacji strat w majątku trwałym i obrotowym. Na podstawie tak sporządzonego protokołu szkód spółka powinna wyksięgować wartość skradzionego mienia. W przypadku utraconego środka trwałego należy sporządzić również dokument LT będący podstawą do usunięcia skradzionego wózka widłowego z ewidencji środków trwałych.

Środki trwałe...

Rozliczając skutki kradzieży, należy pamiętać, że spółka może uwzględnić ostatni odpis amortyzacyjny od skradzionego środka trwałego za miesiąc, w którym doszło do tego zdarzenia. Tylko niezamortyzowana część wartości utraconego majątku trwałego powinna zostać zaliczona przez spółkę do pozostałych kosztów operacyjnych.

...i zapasy

W przypadku skradzionych materiałów i towarów kosztem będzie ich wartość według rzeczywistych cen zakupu (nabycia). Jeśli zapasy ujmowane są w księgach według cen ewidencyjnych, to konieczne jest również wyksięgowanie odchyleń od cen ewidencyjnych przypadających na te składniki majątku obrotowego. W praktyce bardzo często zakup materiałów ujmowany jest bezpośrednio w ciężar kosztów działalności operacyjnej, mimo że materiały nie zostały jeszcze zużyte. W tej sytuacji spółka powinna wyksięgować równowartość skradzionych materiałów z kosztów zużycia materiałów i energii.

Uwaga! Straty wynikające z kradzieży można zaksięgować w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych dopiero po zakończeniu lub umorzeniu postępowania wyjaśniającego kradzież. Do czasu jego zakończenia wartość skradzionych składników majątku należy ująć na koncie „Rozliczenie niedoborów".

Zniszczenia w obiekcie

W przypadku włamania zazwyczaj mamy do czynienia ze zniszczeniami na nieruchomości. Są to m.in. wybite okna, uszkodzone ogrodzenia, drzwi bądź zamki. W takiej sytuacji koszty związane z likwidacją szkody również powinny być ewidencjonowane na koncie pozostałych kosztów operacyjnych.

Czy wpłyną na podatek

Czy straty poniesione w związku ze skradzionymi składnikami majątku mogą zostać zaliczone przez spółkę do kosztów uzyskania przychodu? Tak. Artykuł 16 ust. 1 ustawy o CIT nie wyklucza zaliczenia strat w majątku spółki do kosztów uzyskania przychodu, pod warunkiem że do kradzieży doszło na skutek zdarzenia, którego nie dało się przewidzieć i któremu trudno było zapobiec. Jeśli zatem do kradzieży doszło w wyniku zaniedbania lub niezachowania należytej staranności, tj. z winy spółki, w tym również osób odpowiedzialnych materialnie, to wartość utraconego mienia bądź też koszty związane z likwidacją szkody nie mogą zostać zaliczone do kosztów podatkowych.

Takie stanowisko zajęła m.in. Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 31 sierpnia 2012 r. (IPTPB3/423-200/12-2/PM), twierdząc, że: „(...) Dla celów podatkowych przyjmuje się, iż tylko stratę powstałą na skutek zdarzeń nieprzewidywalnych, nie do uniknięcia przez racjonalnie działający podmiot można uznać za zdarzenie, które uzasadnia zaliczenie powstałej straty w ciężar kosztów uzyskania przychodów. (...) niezawinione przez spółkę niedobory w towarach powstałe na skutek zagubienia, uszkodzenia lub kradzieży pomimo zachowania należytej staranności spółka będzie mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów (...)".

Wypłacone rekompensaty

Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z ryzykiem m.in. utraty mienia w wyniku takich zdarzeń losowych, jak kradzież, pożar czy powódź. Dlatego spółki w celu ochrony bardzo często zawierają umowy ubezpieczenia z firmami ubezpieczeniowymi. W przypadku zgłoszenia przez spółkę do ubezpieczyciela zaistniałego zdarzenia, po spełnieniu określonych warunków zawartych w polisie, zakład ubezpieczeń może zdecydować o wypłacie odszkodowania na rzecz ubezpieczonego. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 uor otrzymane odszkodowania należy zaliczyć do pozostałych przychodów operacyjnych. Kierując się zasadą ostrożności, spółka powinna ująć w księgach rachunkowych przychody z tytułu otrzymanego odszkodowania tylko wtedy, kiedy uznaje się je za niewątpliwe, a decyzja o przyznanym odszkodowaniu wpłynęła do spółki najpóźniej do dnia zamknięcia ksiąg rachunkowych za okres, w którym poniesiono szkodę (art. 7 ust. 2 uor).

Otrzymane odszkodowania stanowią przychód podatkowy. Za moment powstania przychodu podatkowego uznaje się dzień, w którym środki pieniężne z tytułu przyznanego odszkodowania wpłynęły na rachunek bankowy spółki.

Decyzja o przyznaniu odszkodowania może nie zapaść do chwili zamknięcia ksiąg

Marta Gronos, starszy konsultant w Grupie UHY ECA

Ujęcie w księgach rachunkowych strat z tytułu kradzieży i odszkodowań może być niemałym wyzwaniem dla księgowych, jeśli zdarzenia te wystąpiły w różnych okresach sprawozdawczych. Proces przyjęcia zgłoszenia powstałej na skutek kradzieży szkody i wypłaty świadczenia odszkodowawczego może trwać nawet kilka miesięcy i wystąpić na przełomie dwóch okresów sprawozdawczych. Jak należy zaprezentować rozliczenie skutków kradzieży mienia, jeśli na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych spółka nie otrzymała decyzji od firmy ubezpieczeniowej o przyznanym odszkodowaniu? W tej sytuacji należy mieć na uwadze nadrzędne zasady rachunkowości, a w szczególności zasadę ostrożności oraz zasadę współmierności przychodów i kosztów. Zgodnie ze wspomnianą zasadą ostrożności spółka może wykazać tylko przychody z tytułu odszkodowania akceptowalne co do kwoty oraz niebudzące wątpliwości. Jeśli na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych nie dysponuje informacjami w zakresie wysokości oraz terminu przyznania odszkodowania, to aby zachować zasadę współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów, powinna zawiesić straty z tytułu kradzieży mienia jako międzyokresowe rozliczenie kosztów i ująć w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych w następnym roku sprawozdawczym, w momencie otrzymania decyzji o wypłacie odszkodowania.

W styczniu br. podczas włamania do magazynu spółki zostały z niego skradzione materiały, towary oraz wózek widłowy (wpisany do ewidencji środków trwałych). Sprawa została zgłoszona na policję oraz do firmy ubezpieczeniowej, z którą wcześniej spółka zawarła umowę ubezpieczenia mienia, m.in. od kradzieży z włamaniem. W jaki sposób i kiedy należy rozliczyć skutki tego zdarzenia oraz jak ująć w księgach związane z nim operacje? – pyta czytelnik.

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe