Podatki 2015 – nowe problemy dla księgowych

Rozliczanie prywatnego używania firmowych aut, posiłki z kontrahentami, powstanie obowiązku podatkowego przy wysyłce towarów to tylko wybrane zagadnienia poruszone na konferencji corocznie organizowanej przez SKwP.

Publikacja: 18.02.2015 01:00

Podatki 2015 – nowe problemy dla księgowych

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek

Z najważniejszymi zagadnieniami dotyczącymi podatków dochodowych i VAT oraz ich interpretacjami w aktualnym stanie prawnym, na tle uregulowań unijnych i orzecznictwa krajowego oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zapoznali się księgowi podczas XI Dorocznej Konferencji Podatkowej pod hasłem „Podatki 2015", której organizatorem był Instytut Certyfikacji Zawodowej Księgowych Stowarzyszenia Księgowych w Polsce.

Wydarzenie zorganizowane w Centrum Konferencyjnym Hotelu Mercure w Warszawie w dniach 28–29 stycznia 2015 r. skupiło specjalistów w zakresie podatków dochodowych i podatku od towarów i usług. Program wykładów obejmował najważniejsze zagadnienia związane z tymi podatkami i ich interpretacje w aktualnym stanie prawnym oraz planowane zmiany.

Zmiany w PIT i CIT

1.Ryczałt samochodowy

Marcin Górski, adwokat i doradca podatkowy, omówił zmiany w ustawach o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o podatku dochodowym od osób prawnych. Wskazał na regulacje dotyczące ryczałtów z tytułu używania przez pracowników samochodów służbowych do celów prywatnych. Podkreślił też, że przepisy o ryczałtach dotyczą tylko pracowników zatrudnionych w ramach stosunku pracy, nie mają natomiast zastosowania do kontraktów menedżerskich. Zgodnie z art. 12 ust. 2a ustawy o PIT, wartość pieniężną nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych ustala się w wysokości:

- 250 zł miesięcznie dla samochodów o pojemności silnika do 1600 cm3,

- 400 zł miesięcznie dla samochodów o pojemności silnika powyżej 1600 cm3.

W przypadku wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych przez część miesiąca, wartość świadczenia ustala się za każdy dzień wykorzystywania samochodu do celów prywatnych w wysokości 1/30 kwot określonych powyżej. Jeżeli świadczenie przysługujące pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych jest częściowo odpłatne, to przychodem pracownika jest różnica pomiędzy wartością określoną ryczałtowo a odpłatnością ponoszoną przez pracownika. Podczas konferencji podkreślano, że uregulowanie zawarte w art. 12 ust. 2a – 2c dotyczy tylko używania samochodu, a nie obejmuje paliwa, serwisu i wydatków eksploatacyjnych. Te wydatki nie są przychodem pracownika, są kosztem pracodawcy.

2. Nieodpłatne świadczenia

Lech Janicki, prawnik, specjalista z zakresu prawa podatkowego, przedstawił podatkową rewolucję w zakresie nieodpłatnych świadczeń. Podkreślił, że organy skarbowe zmieniły znacznie stanowisko w tym zakresie, co jest skutkiem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r. i stanowiska NSA zawartego w postanowieniu z 13 października 2014 r. Trybunał sformułował warunki, jakie łącznie powinny spełniać nieodpłatne świadczenia, aby można je było zaliczyć do stanowiących przychód pracownika. NSA z kolei odmówił podjęcia uchwały w sprawie opodatkowania imprez integracyjnych. Sąd ten stwierdził, że wyrok Trybunału jest jasny i nie trzeba już nic więcej dodawać w tej kwestii. Wszystkie sądy administracyjne, rozstrzygając tego rodzaju sprawy, a więc podatkowe aspekty (po stronie pracowników) uczestnictwa w imprezach integracyjnych finansowanych przez pracodawców, zobowiązane będą do respektowania wskazań wynikających z tego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Organy skarbowe zaczęły już wydawać korzystne dla podatników interpretacje w tym zakresie. Przykładowo: podatnikowi, który zapytał, czy wartość udostępnionych przez niego jako pracodawcę swoim pracownikom jabłek jest dla tych pracowników nieodpłatnym świadczeniem podlegającym opodatkowaniu PIT, gdzie płatnikiem podatku jest spółka. Pracodawca kupował jabłka od sadowników z przeznaczeniem dla pracowników, gości i kontrahentów odwiedzających spółkę. Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 4 listopada 2014 r. stwierdziła, że „wartość udostępnionych pracownikom jabłek nie będzie stanowiła przychodu dla tych osób. Przychód bowiem nie powstanie w sytuacji, gdy niemożliwym jest skonkretyzowanie odbiorcy świadczenia, jak również gdy nie można zindywidualizować wartości świadczenia przypadającego na konkretną osobę. Na spółce zatem z tego tytułu nie będą ciążyć obowiązki płatnika" (IBPBII/1/415-721/14/AŻ).

Organy skarbowe łagodniej podchodzą także do kwestii posiłków z kontrahentami. W interpretacji z 12 grudnia 2014 r. Izba Skarbowa w Katowicach stwierdziła, że „wydatki ponoszone przez spółkę na usługi gastronomiczne, obejmujące posiłki w postaci śniadania, obiadu, kolacji wraz z napojami bezalkoholowymi oraz wydatki na napoje alkoholowe (symboliczny toast) nie podlegają wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów (...). Wydatki te ponoszone są bowiem w celu nawiązania regularnej współpracy z potencjalnymi klientami, jak również w celu prowadzenia rozmów i negocjacji z obecnymi kontrahentami, bądź w celu rozszerzenia bieżącej współpracy, albo w celu omówienia lub wyjaśnienia pojawiających się w trakcie współpracy zagadnień i problemów" (IBPBI/1/414-947/14/ESZ). Trzeba jednak podkreślić, że organy skarbowe zwracają uwagę w wydawanych interpretacjach, że to na podatniku ciąży obowiązek należytego udokumentowania wydatków. Przy czym posiadane dowody nie mogą się ograniczać do faktur (rachunków) stwierdzających wysokość poniesionych wydatków. Powinny to być dowody umożliwiające w sposób bezsporny ustalenie związku przyczynowo-skutkowego poniesionych wydatków z przychodami z prowadzonej działalności gospodarczej, a ponadto potwierdzające racjonalność poniesionych wydatków. Dowody te zatem powinny być opisane, np. ze wskazaniem, których kontrahentów dotyczyły.

VAT w orzecznictwie

Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w zakresie VAT przedstawił Adam Bącal, sędzia NSA. Mottem jego wystąpienia było stwierdzenie, że „wykładnia prawa służy temu, aby do litery prawa dodać trochę zwykłego rozsądku". Wskazał na wyrok TSUE z 18 grudnia 2014 r. (C-131/13). Wynika z niego przesłanie, że przepisy Dyrektywy VAT były pisane dla uczciwych podatników i prawa z niej wynikające, także prawo do odliczenia VAT, takich podatników dotyczą – ocenił Adam Bącal.

1. Prawo do odliczenia a oszustwo

Trybunał rozpatrywał sprawę spółki holenderskiej Italmoda handlującej obuwiem i sprzętem informatycznym. Spółka pytała, czy na podstawie prawa UE krajowe organy i sądy muszą odmówić:

- zwolnienia z VAT dostawy wewnątrzwspólnotowej i prawa do odliczenia VAT w związku z kupnem towarów, które po zakupie zostały wysłane do innego państwa członkowskiego, bądź też

- zwrotu VAT wynikającego z art. 28b część A ust. 2 [akapit drugi] szóstej dyrektywy,

– gdy na podstawie obiektywnie stwierdzonych okoliczności w odniesieniu do tych towarów miało miejsce oszustwo dotyczące VAT i podatnik wiedział albo powinien był wiedzieć, że w nim uczestniczy, a prawo krajowe nie przewiduje w tych okolicznościach odmowy zwolnienia, odliczenia ani zwrotu VAT.

TSUE stwierdził, że krajowe organy i sądy powinny odmówić podatnikowi skorzystania z praw do odliczenia/zwolnienia/zwrotu VAT w ramach WDT. Powinny to zrobić nawet przy braku przepisów prawa krajowego przewidujących taką odmowę, gdy na podstawie obiektywnych okoliczności zostało stwierdzone, że ów podatnik wiedział lub powinien był wiedzieć, że poprzez transakcję powoływaną dla tego prawa bierze udział w oszustwie w zakresie podatku od wartości dodanej popełnionym w ramach łańcucha dostaw. TSUE stwierdził, że podatnikowi można odmówić skorzystania z tych praw niezależnie od tego, że oszustwo to zostało popełnione w państwie członkowskim innym niż to, w którym złożono wniosek o skorzystanie z tych praw, a podatnik spełnił tam formalne przesłanki skorzystania z nich. Podatnik, który brał udział w łańcuchu dostaw i nie dochował należytej staranności, może być pozbawiony prawa do odliczenia VAT, nawet gdy do wyłudzenia doszło w innym państwie unijnym.

Sędzia Adam Bącal zauważył, że wyrok ten dotyczy nieuczciwych podatników. Natomiast uczciwym podatnikom nie wolno ograniczać przysługujących im praw. Potwierdza to TSUE w wyroku z 9 października ubiegłego roku, w którym stwierdza, że „podatnika nie można pozbawić prawa do stawki zero proc. (zwolnienia z prawem do odliczenia) przy WDT w przypadku, gdy ze względu na oszustwo popełnione przez nabywcę dostawca nie wiedział i nie mógł się dowiedzieć, że towary w rzeczywistości nie opuściły terytorium państwa (C-492/13, Traum Epod, Bułgaria).

Praktyczne aspekty

VAT w praktyce, z uwzględnieniem najnowszych stanowisk organów podatkowych i linii orzeczniczej sądów administracyjnych przedstawiła Kinga Baran, doradca podatkowy z firmy Mazars.

1. Ważne przy korzystaniu z firm kurierskich

Kinga Baran podkreśliła, że moment wydania towaru kurierowi firmy spedycyjnej decyduje o momencie powstania obowiązku podatkowego w VAT. Jeśli towar jest wysyłany przez dostawcę do nabywcy za pośrednictwem kuriera, to dostawa towaru następuje z chwilą wydania towaru podmiotowi, który jest zobowiązany do jego dostarczenia. Dostawca przenosi wtedy prawo do rozporządzania towarem jak właściciel. Potwierdziła to m.in. Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 5 września 2014 r. (ITPP1/443-635/14/KM).

2. Samochody

Kinga Baran wskazała też na regulacje dotyczące samochodów i ważne stanowisko, że używanie samochodu do celów prywatnych nie wyklucza jego amortyzowania i zaliczania w koszty uzyskania przychodów. Jeśli samochód osobowy spełnia definicję środka trwałego, to wówczas podatnik – niezależnie od tego, w jakiej części (100 proc. lub 50 proc.) odliczył VAT przy zakupie samochodu – ma prawo wprowadzić go do ewidencji środków trwałych i dokonywać odpisów amortyzacyjnych.

Nowości

O zmianach planowanych w VAT oraz tych, które weszły w życie z początkiem 2015 r. mówiła Karolina Gierszewska, doradca podatkowy.

1. Usługi telekomunikacyjne

Przedstawiła ona m.in. zasady dotyczące opodatkowania usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych. Wskazała na to, że miejscem świadczenia tych usług, a zarazem krajem, w którym są one opodatkowane, jest kraj kupującego. Podkreśliła, że w przypadku wątpliwości przedsiębiorcy mogą skorzystać z pomocy zawartej w notach wyjaśniających dotyczących zmian VAT w UE. Noty te sporządziły służby Komisji Europejskiej i znajdują się one na stronie internetowej Komisji (nie są one jednak prawnie wiążące).

2. Ulga na złe długi

Omawiając ulgę na złe długi, Karolina Gierszewska wskazała na projekt zmian zakładający m.in. zniesienie obowiązku korekty po stronie dłużnika w przypadku, gdy dłużnik jest w trakcie postępowania likwidacyjnego lub upadłościowego. Istotną zmianą będzie odstąpienie od warunku dotyczącego braku możliwości skorzystania przez wierzyciela z ulgi na złe długi w przypadku istnienia między nim a dłużnikiem powiązań o charakterze rodzinnym, z tytułu przysposobienia, kapitałowym, majątkowym lub wynikającym ze stosunku pracy.

3. Obliczanie proporcji

Karolina Gierszewska odniosła się też do propozycji wprowadzenia pre-współczynnika dla określenia proporcji przy odliczaniu VAT w odniesieniu do towarów i usług wykorzystywanych do działalności podlegającej i niepodlegającej VAT, zwracając uwagę, że ograniczy on wielu podmiotom możliwość odliczenia VAT.

Autorka jest wykładowcą akademickim, specjalistką w zakresie rachunkowości i podatków

Trybunał określił cechy nieodpłatnego świadczenia

Cechy, które zdaniem TK powinno posiadać nieodpłatne świadczenie, są następujące:

- świadczenie zostało spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z niego w pełni dobrowolnie),

- świadczenie zostało spełnione w interesie pracownika (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosło mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,

- korzyść pracownika jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).

Warunki te muszą być spełnione łącznie, aby można było uznać świadczenie za przychód pracownika. W konsekwencji udział w imprezach integracyjnych, ubezpieczenia dla pracowników, dowóz pracowników do pracy nie są przychodem dla pracowników.

Z najważniejszymi zagadnieniami dotyczącymi podatków dochodowych i VAT oraz ich interpretacjami w aktualnym stanie prawnym, na tle uregulowań unijnych i orzecznictwa krajowego oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zapoznali się księgowi podczas XI Dorocznej Konferencji Podatkowej pod hasłem „Podatki 2015", której organizatorem był Instytut Certyfikacji Zawodowej Księgowych Stowarzyszenia Księgowych w Polsce.

Wydarzenie zorganizowane w Centrum Konferencyjnym Hotelu Mercure w Warszawie w dniach 28–29 stycznia 2015 r. skupiło specjalistów w zakresie podatków dochodowych i podatku od towarów i usług. Program wykładów obejmował najważniejsze zagadnienia związane z tymi podatkami i ich interpretacje w aktualnym stanie prawnym oraz planowane zmiany.

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona