Odpisy aktualizujące wartość zapasów ustala się przynajmniej raz w roku

Jeśli spółka ma na stanie towary, które od dłuższego czasu słabo się sprzedają lub których cena rynkowa znacząco spadła, to powinna ustalić rzeczywistą wartość tych zapasów, aby prawidłowo wycenić je na dzień bilansowy.

Publikacja: 20.04.2016 02:00

Odpisy aktualizujące wartość zapasów ustala się przynajmniej raz w roku

Foto: www.sxc.hu

Kiedy ma miejsce utrata wartości zapasów oraz w jaki sposób ujmować w księgach operacje związane z utworzonymi na nie odpisami aktualizującymi? Czy procedurę aktualizacji przeprowadza się tylko w związku z zamknięciem roku i sporządzaniem sprawozdania finansowego, czy wolno to robić częściej? – pyta czytelniczka.

Każda jednostka jest zobowiązana wycenić na koniec roku obrotowego składniki swojego majątku, do których należą m.in. zapasy. Zgodnie art. 28 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości (dalej: uor) rzeczowe składniki aktywów obrotowych, czyli m.in. zapasy, wycenia się według cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy. W myśl art. 28 ust. 5 uor za cenę sprzedaży netto składnika aktywów przyjmuje się możliwą do uzyskania na dzień bilansowy cenę jego sprzedaży, bez podatku od towarów i usług i podatku akcyzowego, pomniejszoną o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i jej zrealizowaniem, a powiększoną o należną dotację przedmiotową. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny sprzedaży netto danego składnika aktywów, to należy w inny sposób określić jego wartość godziwą na dzień bilansowy.

Chodzi o korzyści ekonomiczne

Zgodnie z art. 28 ust. 7 uor trwała utrata wartości zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości – w znaczącej części lub w całości – przewidywanych korzyści ekonomicznych. Uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku – do ustalonej w inny sposób wartości godziwej.

Nie rzadziej niż na dzień bilansowy

Ustawa o rachunkowości nie reguluje w sposób szczegółowy terminów, kiedy należy przeprowadzić ocenę stanu zapasów pod kątem utraty ich wartości. Określa jedynie, że wycena aktywów powinna się odbywać nie rzadziej niż na dzień bilansowy. Nie ma więc wątpliwości, że na koniec roku, w związku ze sporządzeniem sprawozdania finansowego, procedura aktualizacji wartości zapasów jest konieczna w każdej firmie. Nie ma jednak przeszkód, aby jednostka we własnym zakresie określiła zasady analizowania stanu zapasów pod kątem wymienionych okoliczności, w których należy dokonywać odpisów aktualizujących także w trakcie roku obrotowego.

Podstawy ustalania w polityce rachunkowości

Szczegółowe zasady księgowania odpisów aktualizujących w danej jednostce powinny być określone w przyjętej polityce rachunkowości.

Przykład

W przyjętej polityce rachunkowości jednostka powinna opisać podstawy tworzenia odpisów, np. w postaci wskazania przedziałów czasowych dotyczących nierotujących zapasów, dla których będą tworzone odpisy według odpowiedniego wskaźnika (np. procentowego). Utrata wartości zapasów ma miejsce również w przypadku ich uszkodzenia czy zniszczenia, a także zmniejszonego popytu na skutek np. zmiany upodobań klientów bądź sezonowości produktu.

Odpisy aktualizujące zapasy ujmowane są w księgach rachunkowych jako pozostałe koszty operacyjne. Utworzony odpis aktualizujący koryguje w bilansie wartość bilansową zapasów.

Ujęcie w księgach rachunkowych utworzonego odpisu aktualizującego wartość zapasów następuje zapisem:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne"

Ma „Odpisy aktualizujące zapasy"

W przypadku gdy ustaną przyczyny, dla których odpis aktualizujący został utworzony, jego równowartość (w całości lub części) podlega rozwiązaniu i jest ujmowana w księgach odpowiednio w pozostałych przychodach operacyjnych.

Rozwiązanie odpisu aktualizującego księguje się:

Wn „Odpisy aktualizujące zapasy"

Ma „Pozostałe przychody operacyjne"

Zgodnie z załącznikiem nr 1 do ustawy o rachunkowości jednostki są zobowiązane do ujawnienia w dodatkowych informacjach i objaśnieniach danych o odpisach aktualizujących wartość zapasów.

Przykład

Spółka posiada zapas towarów X w liczbie 30 000 sztuk. Ewidencja jest prowadzona według jednostkowej ceny nabycia, która dla tego asortymentu wynosi 3 zł za sztukę. Na dzień bilansowy spółka przeprowadziła analizę obrotowości danego asortymentu. W związku z tym, że przez ostatnie sześć miesięcy nie sprzedano ani jednej sztuki towaru, podjęto decyzję o objęciu towarów odpisem aktualizującym przy zastosowaniu wskaźnika 50 proc.

- Zapas materiału: 30 000 x 3 zł/szt. = 90 000 zł

- Odpis aktualizujący: 90 000 x 50% = 45 000 zł

- Wartość zapasów wykazana w bilansie: 90 000 – 45 000 = 45 000 zł

Ewidencja księgowa:

1. Odpis aktualizujący wartość nierotujących zapasów

Wn „Pozostałe koszty operacyjne" 45 000

Ma „Odpisy aktualizujące zapasy" 45 000

Przykład

Spółka posiada zapas towarów Y w liczbie 50 000 sztuk. Ewidencja jest prowadzona według jednostkowej ceny nabycia, która w przypadku towarów Y wynosi 4 zł za sztukę. Spółka przeanalizowała ceny na rynku i oszacowała możliwą do uzyskania cenę sprzedaży na poziomie 2 zł za sztukę.

- Zapas materiału: 50 000 x 4 zł/szt. = 200 000 zł

- Cena sprzedaży po oszacowaniu sytuacji rynkowej: 2 zł/szt.

- Wartość zapasu wg nowej ceny sprzedaży: 50 000 x 2 zł/szt. = 100 000 zł

- Odpis aktualizujący: 200 000 – 100 000 = = 100 000 zł

- Wartość zapasów w bilansie: 200 000 – 100 000 = 100 000 zł

Ewidencja księgowa:

1. Odpis aktualizujący wartość zapasów:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne" 100 000 zł

Ma „Odpisy aktualizujące zapasy" 100 000 zł

—Magdalena Krysztofiak, biegły rewident, Grupa UHY ECA

Kiedy ma miejsce utrata wartości zapasów oraz w jaki sposób ujmować w księgach operacje związane z utworzonymi na nie odpisami aktualizującymi? Czy procedurę aktualizacji przeprowadza się tylko w związku z zamknięciem roku i sporządzaniem sprawozdania finansowego, czy wolno to robić częściej? – pyta czytelniczka.

Każda jednostka jest zobowiązana wycenić na koniec roku obrotowego składniki swojego majątku, do których należą m.in. zapasy. Zgodnie art. 28 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości (dalej: uor) rzeczowe składniki aktywów obrotowych, czyli m.in. zapasy, wycenia się według cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy. W myśl art. 28 ust. 5 uor za cenę sprzedaży netto składnika aktywów przyjmuje się możliwą do uzyskania na dzień bilansowy cenę jego sprzedaży, bez podatku od towarów i usług i podatku akcyzowego, pomniejszoną o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i jej zrealizowaniem, a powiększoną o należną dotację przedmiotową. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny sprzedaży netto danego składnika aktywów, to należy w inny sposób określić jego wartość godziwą na dzień bilansowy.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe