TSUE: Urlop rodzicielski może obniżać wymiar urlopu wypoczynkowego

Przepisy wskazujące, że w czasie urlopu rodzicielskiego pracownik nie nabywa prawa do urlopu wypoczynkowego, są zgodne z prawem unijnym. W rezultacie wymiar rocznego urlopu wypoczynkowego może być proporcjonalnie pomniejszany.

Aktualizacja: 20.10.2018 19:02 Publikacja: 20.10.2018 16:50

TSUE: Urlop rodzicielski może obniżać wymiar urlopu wypoczynkowego

Foto: 123RF

Do takiego wniosku doszedł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku z 4 października 2018 r. w sprawie Tribunalul Botoşani i Ministerul Justiţiei przeciwko Maria Dicu (C-12/17).

Czytaj także: Okres wypowiedzenia a urlop wypoczynkowy

W czym problem

Maria Dicu pracowała jako sędzia. W 2014 r. wykorzystała w całości swój coroczny płatny urlop wypoczynkowy za 2014 rok, po czym udała się na urlop macierzyński trwający od 1 października 2014 r. do 3 lutego 2015 r. Następnie, od 4 lutego do 16 września 2015 r. przebywała na urlopie rodzicielskim. W tym okresie jej stosunek pracy uległ zawieszeniu. Następnie wykorzystała 30 dni corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego za rok 2015 (od 17 września do 17 października 2015 r.).

Prawo rumuńskie daje pracownikom prawo do 35 dni płatnego urlopu w roku kalendarzowym. Pracownica zwróciła się więc do pracodawcy o udzielenie jej pozostałych 5 dni corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego za 2015 r.

Pracodawca oddalił wniosek. W uzasadnieniu decyzji wskazał, że według prawa rumuńskiego okres corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego jest proporcjonalny do okresu pracy świadczonej w danym roku. W rezultacie urlopu rodzicielskiego, z którego M. Dicu korzystała w 2015 r., nie można uznać za okres pracy do celów ustalenia prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego. Pracodawca poinformował również, że coroczny płatny urlop wypoczynkowy za 2015 r., z którego pracownica skorzystała od 17 września do 17 października 2015 r., obejmował 7 dni urlopu udzielonego z góry za 2016 r.

Pracownica nie zgodziła się z tą decyzją. Wniosła przeciwko pracodawcy powództwo o stwierdzenie, że przy ustalaniu jej prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego za 2015 r. urlop rodzicielski należało uznać za okres świadczenia pracy. Sąd uwzględnił powództwo w całości i uznał, że okres korzystania z urlopu rodzicielskiego należy uznać za okres świadczenia pracy na potrzeby ustalania wymiaru urlopu wypoczynkowego.

Z takim wyrokiem nie zgodził się pracodawca. Sprawa ostatecznie trafiła do sądu apelacyjnego, który zawiesił postępowanie i zwrócił się z pytaniem do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Co stwierdził Trybunał

Na wstępie rozważań TSUE zaznaczył, że z brzmienia art. 7 ust. 1 dyrektywy 2003/88 wynika, iż każdy pracownik jest uprawniony do corocznego płatnego urlopu w wymiarze co najmniej czterech tygodni. To prawo, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału, musi być uznane za zasadę prawa socjalnego Unii o szczególnej wadze. Trybunał wskazał jednak, że rozpatrywana sprawa nie dotyczy samego prawa do urlopu, a odpowiedzi na pytanie, czy przy ustalaniu prawa do corocznego płatnego urlopu okres urlopu rodzicielskiego powinien być zrównany z okresem świadczenia pracy.

Celem prawa do corocznego płatnego urlopu jest umożliwienie pracownikowi odpoczynku od wykonywania ciążących na nim na podstawie umowy o pracę obowiązków oraz zapewnienie mu okresu wytchnienia i wolnego czasu. Cel ten bazuje na założeniu, że pracownik faktycznie świadczył pracę w trakcie okresu rozliczeniowego. W związku z tym wymiar corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego powinien być obliczany w odniesieniu do okresów rzeczywistego świadczenia pracy zgodnie z umową o pracę.

Trybunał podkreślił, że w niektórych szczególnych sytuacjach, w których pracownik nie jest w stanie wykonywać pracy (np. w okresie choroby potwierdzonej zaświadczeniem lekarskim), prawo do corocznego płatnego urlopu nie może zostać przez państwo członkowskie uzależnione od warunku polegającego na obowiązku rzeczywistego świadczenia pracy. Tym samym, pracownicy nieobecni w pracy z powodu choroby są traktowani jak ci, którzy rzeczywiście świadczyli pracę we wspomnianym okresie. Ta sama zasada dotyczy pracowników przebywających na urlopie macierzyńskim.

W ocenie Trybunału zasady te nie mają jednak zastosowania w przypadku pracowników przebywających na urlopie rodzicielskim. Wystąpienie niezdolności do pracy z powodu choroby jest co do zasady nieprzewidywalne. Natomiast korzystanie z urlopu rodzicielskiego nie ma nieprzewidywalnego charakteru i w większości przypadków wynika z woli zajmowania się dzieckiem przez pracownika. Dodatkowo, skoro pracownik na urlopie rodzicielskim nie jest ograniczony dolegliwościami fizycznymi lub psychicznymi spowodowanymi przez chorobę, znajduje się w sytuacji odmiennej niż sytuacja wynikająca z niezdolności do pracy ze względu na stan zdrowia.

Sytuacja pracownika na urlopie rodzicielskim różni się także od sytuacji pracownicy, która korzysta z prawa do urlopu macierzyńskiego. Urlop macierzyński ma bowiem na celu zapewnienie ochrony biologicznej kondycji kobiety w okresie ciąży i po jej zakończeniu oraz ochronę szczególnych relacji między kobietą a jej dzieckiem podczas okresu następującego po ciąży i porodzie.

W tej sytuacji TSUE nie widzi przeciwwskazań, aby prawo krajowe traktowało okres urlopu rodzicielskiego jako okres zawieszenia stosunku pracy. Tym samym okres, w którym pracownik przebywa na urlopie rodzicielskim, może pomniejszać wymiar przysługującego mu corocznego urlopu wypoczynkowego.

— Maciej Andrzejewski

Komentarz autora

Maciej Andrzejewski adwokat, Senior Associate w Kancelarii CMS Jak to wpływa na nasze prawo

W zakresie ustalania wymiaru urlopu wypoczynkowego pracowników przebywających na urlopach związanych z rodzicielstwem, polskie przepisy są korzystniejsze niż prawo unijne. Zgodnie z polskim prawem, wymiar urlopu wypoczynkowego zostaje pomniejszony tylko w ściśle określonych przypadkach. Aby doszło do obniżenia wymiaru urlopu wypoczynkowego, nieobecność pracownika musi trwać co najmniej miesiąc i musi być związana m.in. z urlopem bezpłatnym, nieusprawiedliwioną nieobecnością albo odbywaniem kary pozbawienia wolności.

Okresy korzystania z uprawnień rodzicielskich nie mają wpływu na wymiar urlopu wypoczynkowego pracownika. Oznacza to, że pracownik, który przez cały rok korzysta z urlopu macierzyńskiego, a następnie urlopu rodzicielskiego, zachowuje prawo do urlopu wypoczynkowego za ten rok w pełnym wymiarze.

Takie rozwiązanie jest dopuszczalne jako korzystniejsze dla pracowników. Prawo unijne wyznacza minimalny zakres ochrony pracowników. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby prawo krajowe regulowało prawa pracownicze w sposób bardziej korzystny dla zatrudnionych.

Do takiego wniosku doszedł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku z 4 października 2018 r. w sprawie Tribunalul Botoşani i Ministerul Justiţiei przeciwko Maria Dicu (C-12/17).

Czytaj także: Okres wypowiedzenia a urlop wypoczynkowy

Pozostało 96% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe