Działalność można przenieść za granicę i zaoszczędzić na podatkach

Przy podejmowaniu działalności za granicą należy zwrócić uwagę w szczególności na to:

- jakie obciążenia podatkowe przewiduje ustawodawstwo podatkowe państwa, w którym prowadzona będzie inwestycja,

- czy Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania z tym państwem, a jeśli tak, jakie są jej postanowienia, jeśli chodzi o prawo do opodatkowania dochodów.

[srodtytul]Bez podatku w Polsce[/srodtytul]

Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska, zawierają postanowienia, że dochody wypracowane przez działający na terytorium innego państwa zakład i dające się przypisać temu zakładowi są co do zasady zwolnione (ewentualnie z zastrzeżeniem progresji) z opodatkowania w Polsce. Zwykle taki zapis jest zawarty w art. 7 w związku z art. 23 lub 24 odpowiedniej umowy.

[b]Podstawowe zalecenie optymalizacyjne brzmi: jeżeli obciążenia podatkowe dochodów z działalności gospodarczej za granicą są niższe niż w Polsce, to działalność prowadzona za pomocą zagranicznego zakładu położonego w państwie, z którym Polska zawarła umowę, przynosi korzyści podatkowe. Korzyści będą tym większe, im wyższe zyski przedsiębiorca będzie w stanie przypisać zagranicznemu zakładowi.[/b]

[ramka][b]Przykład[/b]

Alfa spółka z o.o., prowadząca działalność produkcyjną w zakresie części elektronicznych, postanowiła przenieść część produkcji do zagranicznego zakładu położonego w państwie X, z którym Polska podpisała umowę przewidującą zwolnienie podatkowe. Stawka podatkowa CIT w państwie X jest niższa niż w Polsce. Na skutek przeniesienia działalności gospodarczej do państwa X Alfę zmniejszy łączne obciążenia podatkowe swojej działalności. Dochód wypracowany przez Alfa za granicą będzie opodatkowany według efektywnie niższej stawki podatkowej niż w Polsce. W Polsce dochód ten będzie wyłączony z opodatkowania (zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT).[/ramka]

[srodtytul]Czy to się opłaca[/srodtytul]

Dla celów analizy opłacalności inwestycji zagranicznej w formie zakładu przyjęliśmy następujące założenia:

- w wyniku wykonywania (aktywnej) działalności zagranicznej powstaje dochód w wysokości 100 jednostek pieniężnych,

- poziom obciążenia podatkami dochodowymi za granicą wynosi jednolicie 15 proc. (CIT i PIT),

- jednostka macierzysta nie osiąga w Polsce żadnych innych dochodów (tzw. efekt progresji nie wystąpi),

- inwestycja zagraniczna nie jest realizowana w kraju wymienionym w rozporządzeniu ministra finansów z 16 maja 2005 r. jako stosującym szkodliwą konkurencję podatkową (nie będzie miał wówczas zastosowania ustawowy zakaz zaliczenia podatku zapłaconego za granicą na poczet zobowiązania podatkowego w Polsce – art. 27g ust. 3 ustawy o PIT).

Dodatkowo do zagranicznych dochodów polskiego przedsiębiorcy prowadzącego indywidualną działalność gospodarczą stosuje się:

- stawkę liniową w wysokości 19 proc. (wariant I) lub

- stawkę z drugiego przedziału progresywnej skali podatkowej, tj. 32 proc. (wariant II).

Jeżeli polski przedsiębiorca prowadzi działalność w formie spółki kapitałowej, to do opodatkowania jego dochodów stosuje się stawkę CIT w wysokości 19 proc. (wariant III).

Poza tym uwzględniliśmy, że inwestycja może być realizowana zarówno w państwach, z którymi Polska ma zawartą umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, jak również w państwach, z którymi umowa taka nie została zawarta (wówczas w celu unikania podwójnego opodatkowania stosowana jest metoda zaliczenia zgodnie z art. 20 ustawy o CIT).

[srodtytul]Obciążenia w razie braku umowy[/srodtytul]

Jeżeli jednostką macierzystą w Polsce jest przedsiębiorca prowadzący indywidualną działalność gospodarczą, to wysokość obciążeń podatkowych w sytuacji gdy prowadzi on działalność w formie zakładu w państwie, z którym Polska nie ma zawartej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, przedstawia [link=http://grafik.rp.pl/grafika/337734]tabela 1[/link].

Jeżeli natomiast jednostką macierzystą jest spółka kapitałowa w Polsce, która prowadzi działalność w formie zakładu w państwie, z którym Polska nie ma zawartej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, to obciążania podatkowe zysków osiąganych w ramach tej działalności przedstawiają się w sposób podany w [link=http://grafik.rp.pl/grafika/337735]tabeli 2[/link].

Zyski osiągnięte przez spółkę kapitałową są wypłacane wspólnikom (rezydentom) będącym osobami fizycznymi, co skutkuje tym samym kolejnym obciążeniem podatkowym w postaci podatku od dywidend (19 proc.).

[srodtytul]Obciążenia, gdy jest umowa[/srodtytul]

Jeśli obowiązuje umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, zyski wypracowane przez zakład są zwykle zwolnione z opodatkowania w państwie rezydencji (tj. w Polsce). W [link=http://grafik.rp.pl/grafika/337736]tabeli 3[/link] przedstawiliśmy obciążenie podatkowe dla wariantu opodatkowania przedsiębiorcy indywidualnego prowadzącego działalność gospodarczą opodatkowaną w Polsce według zasad ogólnych oraz przy wyborze stawki liniowej.

Gdy zagraniczna inwestycja (zakład) jest realizowana przez jednostkę macierzystą działającą w formie spółki kapitałowej, wypracowany tam dochód podlega zwykle całkowitemu obciążeniu w państwie źródła, co jest wynikiem zastosowania metody zwolnienia ([link=http://grafik.rp.pl/grafika/337737]patrz tabela 4[/link]). Zyski osiągnięte przez spółkę kapitałową są wypłacane wspólnikom (rezydentom) będącym osobami fizycznymi, co skutkuje tym samym kolejnym obciążeniem podatkowym w postaci podatku od dywidend (19 proc.).

[srodtytul]Gdzie zainwestować, by zmniejszyć obciążenia[/srodtytul]

Prosta symulacja obciążeń podatkowych nie powinna być podstawą do podjęcia ostatecznych decyzji dotyczących rozpoczęcia inwestycji za granicą, niemniej pozwala na wyciągnięcie pewnych wniosków i wskazanie tendencji.

[b]Założenie zakładu przez polską spółkę kapitałową na obszarze państw, z którymi Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, może prowadzić do niższych obciążeń podatkowych niż założenie zakładu na terytorium państw, z którymi Polski nie łączy taka umowa.[/b]

Natomiast założenie zakładu zagranicznego przez przedsiębiorcę indywidualnego w porównywalnych okolicznościach skutkuje jednakowymi ciężarami podatkowymi w związku z ulgą (możliwością odliczenia różnicy podatku) wynikającą z art. 27g ustawy o PIT.

Jeżeli zapobieżenie podwójnemu opodatkowaniu następuje przy zastosowaniu metody zwolnienia lub metody zaliczenia połączonej z ulgą z art. 27g ustawy o PIT, oszczędności podatkowe osiąga się wtedy, gdy poziom opodatkowania dochodów za granicą jest niższy niż w kraju.

W tym miejscu należy wskazać, że uwzględnienie indywidualnych ulg podatkowych jednostki macierzystej lub użycie innych instrumentów pomocowych (np. specjalnych stref ekonomicznych) może doprowadzić do odmiennych wniosków (jeśli chodzi o łączne obciążenia podatkowe jednostki macierzystej w Polsce).