Czynności dokonane podczas zdarzenia, w którym uczestniczą podmioty nieuprawnione, nie są uchwałami walnego zgromadzenia akcjonariuszy spółki i jako takie nie podlegają wykonaniu i rejestracji w sądzie. Jednak uwarunkowania prawne powodują, że jest możliwe odbycie walnego zgromadzenia z udziałem osób nieuprawnionych.
Kto jest uprawniony
Przyjrzyjmy się w tym kontekście spółkom, których akcje nie są w obrocie publicznym. Zgodnie z art. 343 § 1 Kodeksu spółek handlowych, za akcjonariusza spółki uważa się tylko tę osobę, która została wpisana do księgi akcyjnej lub która jest posiadaczem akcji na okaziciela.
Przepisy Kodeksu spółek handlowych wprowadzają dodatkowe wymogi formalne. Jak stanowi przepis art. 406 k.s.h., uprawnieni z akcji imiennych i świadectw tymczasowych oraz zastawnicy i użytkownicy akcji imiennych (którym przysługuje prawo głosu) mają prawo uczestniczenia w zgromadzeniu, jeżeli zostali wpisani do księgi akcyjnej co najmniej na tydzień przed odbyciem walnego zgromadzenia. Zbycie akcji przez dotychczasowego akcjonariusza mniej niż tydzień przed wyznaczonym terminem zgromadzenia, nie jest zatem wystarczające dla uzyskania przez nabywcę prawa udziału w nim. Co więcej, przy zbyciu akcji w okresie siedmiu dni przed najbliższym walnym zgromadzeniem, uprawnionym nie będzie nabywca (z racji braku wpisu do księgi w odpowiednim terminie), ale zbywca z racji wpisu do księgi akcyjnej.
Kodeks spółek handlowych odróżnia zatem uprawnienie materialne, będące konsekwencją posiadania akcji, od uprawnienia formalnego jako wpisu do księgi akcyjnej. Zostało to zresztą potwierdzone w wyroku Sądu Najwyższego z 17 października 2000 r. (III CKN 864/98), który stwierdził, że uprawnienie do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu przysługuje akcjonariuszowi z akcji imiennych, wpisanemu do księgi akcyjnej (podobnie Sąd Apelacyjny w Warszawie w postanowieniu z 2 grudnia 2014 roku, I ACz 2322/14).
Wykonywanie na walnym zgromadzeniu praw korporacyjnych z akcji na okaziciela uzależnione jest natomiast od złożenia akcji w spółce, na co najmniej tydzień przed terminem zgromadzenia i pozostawienie ich w spółce przed ukończeniem zgromadzenia. Złożenie akcji w spółce może zostać zastąpione przez przedstawienie zaświadczenia o zdeponowaniu ich u notariusza, w banku lub firmie inwestycyjnej mających siedzibę lub oddział na terytorium Unii Europejskiej lub państwa będącego stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (art. 406 § 2 k.s.h.). Ustawodawca słusznie przyjął zatem obowiązek wykazania swojego uprawnienia z papieru wartościowego na okaziciela od wymogu posiadania dokumentu akcji (art. 921 (8) zd. 2 k.c., art. 343 § 1 k.s.h.) i złożenia go w określony sposób.