Jak zapobiec fikcyjnym walnym zgromadzeniom spółek

Jednym z kluczowych aspektów ważności walnego zgromadzenia spółki akcyjnej i ważności podejmowanych na nim uchwał, jest udział w nim podmiotów do tego uprawnionych.

Publikacja: 24.06.2016 02:00

Jak zapobiec fikcyjnym walnym zgromadzeniom spółek

Foto: www.sxc.hu

Czynności dokonane podczas zdarzenia, w którym uczestniczą podmioty nieuprawnione, nie są uchwałami walnego zgromadzenia akcjonariuszy spółki i jako takie nie podlegają wykonaniu i rejestracji w sądzie. Jednak uwarunkowania prawne powodują, że jest możliwe odbycie walnego zgromadzenia z udziałem osób nieuprawnionych.

Kto jest uprawniony

Przyjrzyjmy się w tym kontekście spółkom, których akcje nie są w obrocie publicznym. Zgodnie z art. 343 § 1 Kodeksu spółek handlowych, za akcjonariusza spółki uważa się tylko tę osobę, która została wpisana do księgi akcyjnej lub która jest posiadaczem akcji na okaziciela.

Przepisy Kodeksu spółek handlowych wprowadzają dodatkowe wymogi formalne. Jak stanowi przepis art. 406 k.s.h., uprawnieni z akcji imiennych i świadectw tymczasowych oraz zastawnicy i użytkownicy akcji imiennych (którym przysługuje prawo głosu) mają prawo uczestniczenia w zgromadzeniu, jeżeli zostali wpisani do księgi akcyjnej co najmniej na tydzień przed odbyciem walnego zgromadzenia. Zbycie akcji przez dotychczasowego akcjonariusza mniej niż tydzień przed wyznaczonym terminem zgromadzenia, nie jest zatem wystarczające dla uzyskania przez nabywcę prawa udziału w nim. Co więcej, przy zbyciu akcji w okresie siedmiu dni przed najbliższym walnym zgromadzeniem, uprawnionym nie będzie nabywca (z racji braku wpisu do księgi w odpowiednim terminie), ale zbywca z racji wpisu do księgi akcyjnej.

Kodeks spółek handlowych odróżnia zatem uprawnienie materialne, będące konsekwencją posiadania akcji, od uprawnienia formalnego jako wpisu do księgi akcyjnej. Zostało to zresztą potwierdzone w wyroku Sądu Najwyższego z 17 października 2000 r. (III CKN 864/98), który stwierdził, że uprawnienie do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu przysługuje akcjonariuszowi z akcji imiennych, wpisanemu do księgi akcyjnej (podobnie Sąd Apelacyjny w Warszawie w postanowieniu z 2 grudnia 2014 roku, I ACz 2322/14).

Wykonywanie na walnym zgromadzeniu praw korporacyjnych z akcji na okaziciela uzależnione jest natomiast od złożenia akcji w spółce, na co najmniej tydzień przed terminem zgromadzenia i pozostawienie ich w spółce przed ukończeniem zgromadzenia. Złożenie akcji w spółce może zostać zastąpione przez przedstawienie zaświadczenia o zdeponowaniu ich u notariusza, w banku lub firmie inwestycyjnej mających siedzibę lub oddział na terytorium Unii Europejskiej lub państwa będącego stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (art. 406 § 2 k.s.h.). Ustawodawca słusznie przyjął zatem obowiązek wykazania swojego uprawnienia z papieru wartościowego na okaziciela od wymogu posiadania dokumentu akcji (art. 921 (8) zd. 2 k.c., art. 343 § 1 k.s.h.) i złożenia go w określony sposób.

Dwie niezależne listy

Zgodnie z treścią art. 407 § 1 k.s.h. zarząd spółki na co najmniej trzy dni przed terminem walnego zgromadzenia spółki akcyjnej, wykłada w siedzibie spółki, listę akcjonariuszy uprawnionych do udziału w najbliższym walnym. Lista zawiera firmy (nazwy) oraz imiona i nazwiska uprawnionych akcjonariuszy, ich siedziby lub miejsca zamieszkania, liczbę, rodzaj i numery akcji oraz liczbę przysługujących z nich głosów. Jednak w świetle dalszych przepisów k.s.h., lista ta nie jest istotnym elementem w przebiegu samego walnego zgromadzenia. Zgodnie bowiem z art. 410 § 1 k.s.h. istotna jest lista obecności na walnym, a tę sporządza już wybrany przewodniczący walnego, a więc de facto osoba nie związana ze spółką.

Lista uprawnionych, o której mowa w art. 407 § 1 k.s.h., nie jest więc elementem składowym protokołu notarialnego, jaki musi być sporządzony z przebiegu walnego zgromadzenia (art. 421 § 1 k.s.h.).

Zasadne byłoby więc, aby obok tzw. listy obecności na samym walnym zgromadzeniu, załącznikiem do protokołu walnego zgromadzeniu była także lista z art. 407 § 1 k.s.h., podpisana przez aktualny zarząd spółki akcyjnej.

Zdaniem autorów

Michał Lipiński, radca prawny kancelaria Oczkowski i Partnerzy

Tomasz Oczkowski, radca prawny kancelaria Oczkowski i Partnerzy

Oczywiście zaproponowane obok rozwiązanie nie uniemożliwi zupełnie przeprowadzenia fikcyjnego walnego zgromadzenia, ale na pewno pomoże w skutecznym wykazywaniu udziału w nim osób nieuprawnionych.

Celowe byłoby także wprowadzenie odpowiednich zapisów w statucie spółki akcyjnej, aby nie było żadnych wątpliwości jaki zakres czynności porządkowych powinien być podjęty przez przewodniczącego walnego dla potwierdzenia legitymacji danej zbiorowości jako walnego zgromadzenia akcjonariuszy danej spółki.

Czynności dokonane podczas zdarzenia, w którym uczestniczą podmioty nieuprawnione, nie są uchwałami walnego zgromadzenia akcjonariuszy spółki i jako takie nie podlegają wykonaniu i rejestracji w sądzie. Jednak uwarunkowania prawne powodują, że jest możliwe odbycie walnego zgromadzenia z udziałem osób nieuprawnionych.

Kto jest uprawniony

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe