Komentarz eksperta
dr Joanna Ostojska-Kołodziej, adwokat w Kochański Zięba & Partners
Zgodnie z art. 207 § 1 i § 2 kodeksu pracy pracodawca odpowiada za stan bezpieczeństwa i higieny w zakładzie pracy oraz musi chronić życie i zdrowie pracowników przez zapewnienie im bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Zawinione uchybienia pracodawcy w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy mogą niewątpliwie prowadzić do powstania po jego stronie odpowiedzialności za szkodę, której pracownik doznał w wyniku działania lub zaniechania zatrudniającego.
Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika przykładowo, że odpowiedzialność deliktową ponoszą wobec swoich pracowników zakłady opieki zdrowotnej, których zaniechania w zapewnieniu bezpiecznych i higienicznych warunków pracy doprowadziły do zakażenia wirusową chorobą zakaźną (wyrok SN z 11 maja 2005 r., III CK 652/04).
W komentowanym wyroku Sąd Najwyższy zastrzegł wyraźnie, że obowiązek pracodawcy określony w art. 207 k.p. nie powinien być rozumiany w ten sposób, iż musi on zastosować wszelkie możliwe środki mające na celu ochronić pracownika przed ewentualnym niebezpieczeństwem. Prowadziłoby to do konkluzji, że istnieje pewien obiektywny i weryfikowalny wzorzec zachowań pracodawcy, zgodnie z którym – niezależnie od okoliczności, w jakich pracownik świadczy pracę – szef powinien podjąć wszelkie możliwe w świetle aktualnej wiedzy i techniki środki bezpieczeństwa, aby zapewnić załodze bezpieczeństwo. Tymczasem jego obowiązki w tym w zakresie powinny być odnoszone do konkretnego stanu faktycznego i podlegać zindywidualizowanej ocenie.
W komentowanym wyroku Sąd Najwyższy zasadnie stwierdził, że zakres powinności pracodawcy przy zapewnieniu pracownikowi bezpieczeństwa i higieny pracy zależy od stopnia prawdopodobieństwa wystąpienia czynnika powodującego szkodę. Założenie przeciwne prowadziłoby do wniosku, że w każdym przypadku, w którym pracownik dysponuje określonymi środkami pieniężnymi (tj. także w sklepie), pracodawca powinien zapewnić mu monitoring, ochronę świadczoną przez firmę zewnętrzną i oddzielić go szybą od klientów.
Wypełnienie obowiązków wynikających z zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy powinno być oceniane przez pryzmat adekwatności i proporcjonalności. Pracodawca musi zatem wdrożyć takie mechanizmy w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy, które są konieczne z punktu widzenia ewentualnych zagrożeń dla pracownika. Prawdopodobieństwo wystąpienia tych zagrożeń należy zaś oceniać na podstawie doświadczenia życiowego.
