Ułatwianie pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych to jedna z podstawowych zasad prawa pracy, wynikająca z art. 17 kodeksu pracy (dalej: k.p.). Oznacza to, że z jednej strony pracodawca proponuje, wspiera, zachęca i wysyła pracownika na szkolenie, a z drugiej – jeżeli to podwładny wyrazi chęć podniesienia kwalifikacji – nie powinien mu tego bezzasadnie utrudniać.
Podnoszenie kwalifikacji zawodowych to według ustawodawcy zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą (art. 103[1] § 1 k.p.).
Z inicjatywy szefa
Obowiązek podnoszenia kwalifikacji może wynikać z różnych źródeł. Mogą to być m.in. postanowienia umowy o pracę lub przepisy wewnątrzzakładowe – tj. regulamin pracy, układ zbiorowy pracy, lub przepisy szczególne zwane pragmatykami służbowymi. Obowiązek szkolenia może także wynikać z wydanego przez pracodawcę polecenia.
Pracownik może oczywiście sam wystąpić z inicjatywą lub propozycją, aby w uzgodniony z pracodawcą sposób podnieść swoje kwalifikacje.
Nakaz udziału
Polecenie uczestniczenia w określonym szkoleniu może stanowić przedmiot polecenia pracodawcy, który jest dla pracownika wiążący. Z art. 100 § 1 k.p. wynika bowiem, że obowiązkiem zatrudnionego jest sumienne i staranne wykonywanie pracy oraz stosowanie się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa ani umową o pracę.