O unieważnieniu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego mówi art. 93 prawa zamówień publicznych (dalej: pzp). Wylicza on przesłanki, które powodują unieważnienie. Jest to katalog zamknięty, co oznacza, że zamawiający nie może unieważnić postępowania z żadnego innego powodu.
We wszystkich trybach poza zapytaniem o cenę i licytacją elektroniczną powodem unieważnienia jest brak co najmniej jednej oferty, która nie podlegałaby odrzuceniu (art. 93 ust. 1 pkt 1 pzp). Sama podstawa do unieważnienia jest tu oczywista. Nie wszyscy zamawiający wiedzą jednak, kiedy należy unieważniać postępowanie.
Niejasności wynikają z poprzedniego stanu prawnego. Przed nowelizacją pzp, która weszła w życie 25 maja 2006 r., zamawiający powinien był najpierw odrzucić wszystkie oferty, poczekać, aż to odrzucenie stanie się skuteczne, i dopiero wówczas miał prawo unieważnić postępowanie. W praktyce wyglądało to tak, że zamawiający informował wykonawców o odrzuceniu ich ofert (lub wykluczeniu z postępowania) i dawał im czas na złożenie ewentualnych protestów. Jeśli nie wpłynęły w terminie, to mógł unieważnić postępowanie. Jeśli jednak wykonawcy oprotestowali jego decyzje, wtedy musiał rozstrzygnąć protest i poczekać na wniesienie ewentualnych odwołań. Dopiero więc po wyroku lub wyrokach arbitrów, które przesądzały, że oferty zostały słusznie odrzucone lub wykonawcy słusznie wykluczeni, zamawiający mógł unieważnić postępowanie.
Sytuacja zmieniła się po nowelizacji ustawy. Wprowadziła ona obowiązek jednoczesnego informowania zarówno o wyborze najkorzystniejszej oferty, jak i o wykonawcach wykluczonych z postępowania oraz tych, których oferty odrzucono (art. 92 pzp). Zmiana ma służyć przyspieszeniu i koncentracji rozstrzygania sporów w przetargach. Wcześniej zamawiający osobno mógł informować o wykluczeniu poszczególnych wykonawców, osobno o odrzuceniu ofert i osobno o wyborze najkorzystniejszej oferty.
W przetargu nieograniczonym wpłynęły dwie oferty. Zamawiający znajduje błędy w obu. Odrzuca więc je i unieważnia postępowanie. Ewentualne protesty wykonawców powinny wówczas dotyczyć zarówno odrzucenia ich ofert, jak i unieważnienia postępowania. Postępowania dwuetapowe (np. przetarg ograniczony) unieważnia się także, jeśli nie wpłynął żaden wniosek od opuszczenie do udziału w nim lub gdy wszystkich chętnych trzeba wykluczyć. Z kolei w trybie zapytania o cenę powodem unieważnienia jest brak co najmniej dwóch ważnych ofert.
