Minimalna stawka godzinowa to pojęcie, które pojawiło się w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z 1 stycznia 2017 r. W 2018 r. przepisy ustawy o minimalnym wynagrodzeniu gwarantowały zleceniobiorcom oraz osobom świadczącym usługi otrzymanie wynagrodzenia w wysokości co najmniej 13,70 zł za godzinę pracy. W tym roku stawka ta wynosi 14,70 zł za godzinę pracy.

Czytaj także: Zarobki zleceniobiorców silniej chronione od 2019 r.

Stawka godzinowa obowiązuje umowy cywilnoprawne, o których mowa w art. 734 (zlecenia) i 750 kodeksu cywilnego (o świadczenie usług). Regulacje dotyczące minimalnej stawki godzinowej obowiązują obie strony umowy. Nawet gdyby chciały postąpić inaczej, to w miejsce ich ustaleń, które są mniej korzystne dla przyjmującego zlecenie lub świadczącego usługę, niż przewiduje ustawa, zastosowanie będzie miał przepis ustawy.

Wypłata niższego wynagrodzenia w przypadku umów zlecenia lub o świadczenie usług może skutkować nałożeniem wobec osoby odpowiedzialnej grzywny w drodze mandatu karnego w wysokości od 1000 zł do 2000 zł, bądź skierowaniem przeciwko takiej osobie wniosku o ukaranie do sądu, gdzie maksymalna kara wynosi 30 000 zł.

Decyzja zleceniobiorcy

Umowa zlecenia może mieć nieodpłatny charakter. Wówczas nie ma do niej zastosowania przepis o stawce minimalnej.

Umowa ma charakter nieodpłatny tylko wówczas, gdy z niej samej lub z okoliczności wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia. Decydujące znaczenie mają w tym zakresie treść kontraktu oraz okoliczności towarzyszące jego zawarciu. Jednak w obu przypadkach – zwłaszcza przy ustalaniu okoliczności o nieodpłatności zlecenia – decyduje wola przyjmującego zlecenie. Wskazuje na to brzmienie przepisu art. 735 § 1 k.c., który zakłada nieodpłatność zlecenia, gdy zleceniobiorca zobowiązał się wykonać je bez płacy: „Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie."

Wyłączenie przy prowizji...

Stosowanie minimalnej stawki godzinowej jest wyłączone w odniesieniu do tych umów, w których o miejscu i czasie wykonywania zlecenia lub świadczenia usług decyduje przyjmujący zlecenie lub świadczący usługi, a przysługuje mu wyłącznie wynagrodzenie prowizyjne. Nie każda umowa zlecenie, przy której istnieje łącznie swoboda wyboru czasu i miejsca, uchyla zastosowanie nowych rozwiązań prawnych. Wynagrodzenie prowizyjne musi być wynagrodzeniem wyłącznym. Mieszany system wynagradzania dyskwalifikuje możliwość powołania się na to wyłączenie.

... i dla opiekunów

Stawka minimalnego wynagrodzenia za godzinę pracy nie jest stosowana również do:

- umów dotyczących usług polegających na sprawowaniu opieki nad grupą osób lub osobami podczas wypoczynków lub wycieczek – jeżeli ze względu na charakter sprawowanej opieki usługi są świadczone nieprzerwanie przez okres dłuższy niż 1 doba,

- umów dotyczących usług opieki domowej nad osobą niepełnosprawną, przewlekle chorą lub w podeszłym wieku, gdy w związku z ich wykonywaniem osoba świadcząca usługi zamieszkuje wspólnie z podopiecznym w jego mieszkaniu lub domu, a ze względu na charakter sprawowanej opieki usługi są świadczone jednej osobie lub wspólnie zamieszkującej rodzinie nieprzerwanie przez okres dłuższy niż jedna doba, z wyjątkiem przypadku świadczenia usług we wszelkich placówkach świadczących całodobowe usługi dla osób niepełnosprawnych, przewlekle chorych lub w podeszłym wieku.

Autor jest Starszym Inspektorem Pracy w Okręgowym Inspektoracie Pracy w Opolu