Ponowna rejestracja firmy: wpisujemy PESEL a nie zniesiony NIP

Ten numer został bowiem zniesiony z początkiem tego roku. Niestety, nie wszyscy podatnicy o tym wiedzą, a co gorsza są wprowadzani w błąd przez rejestrujących ich pracowników urzędów gminy, a także przez pracowników... urzędów skarbowych.

Stary nadal ważny

Jeden z naszych czytelników zakładał spółkę cywilną. W  ubiegłym roku nie prowadził żadnej działalności gospodarczej. Wypełnił przez Internet druk CEIDG-1, po czym udał się do urzędu gminy, by go podpisać. Urzędniczka, weryfikując poprawność formularza, stwierdziła, że powinien wpisać do  niego swój stary NIP.

Była bardzo zdziwiona, gdy czytelnik się upierał, że nie poda NIP, bo go nie ma. Przekonywała, że stary NIP jest nadal ważny. Taką informację czytelnik usłyszał też, gdy poszedł do urzędu skarbowego, by uzyskać NIP dla spółki cywilnej. Tam również dowiedział się, że niepoprawnie wypełnił formularz identyfikacyjny, bo zamiast swego numeru PESEL powinien podać „stary” NIP.

Zmiana prawa

Informacje uzyskane od  urzędników nie są prawdziwe. Ustawa z 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o zasadach ewidencji podatników i płatników oraz niektórych innych ustaw (DzU nr 171 poz. 1016) z dniem 1 stycznia 2012 r. zniosła numer identyfikacji podatkowej osobom fizycznym objętym rejestrem PESEL, nieprowadzącym działalności gospodarczej lub niebędącym zarejestrowanymi podatnikami VAT.

Z art. 67 tej ustawy wyraźnie wynika, że jedynym identyfikatorem podatkowym takich osób jest numer PESEL. Nie ma więc żadnych podstaw do tego, by w jakichkolwiek dokumentach – w tym związanych z zakładaniem działalności gospodarczej – podawały one swój stary NIP.

Potwierdziło to Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na nasze pytanie w tej sprawie. „Żądanie zniesionego NIP („starego” NIP) od rozpoczynających działalność gospodarczą jest niezgodne z duchem ostatniej nowelizacji w tym zakresie i z literalną wykładnią wyżej przytoczonych przepisów” – czytamy w piśmie MF.

Trzeba złożyć zgłoszenie

Jak wyjaśniło MF, osoba taka powinna złożyć zgłoszenie identyfikacyjne do naczelnika urzędu skarbowego w celu nadania jej NIP. W wypadku osób rozpoczynających działalność gospodarczą zgłoszenie takie następuje w ramach wniosku o wpis do CEIDG. Wypełniając go, powinna podać tylko swój numer PESEL.

Procedura jest taka, że po złożeniu zgłoszenia identyfikacyjnego podatnik otrzymuje potwierdzenie nadania NIP (wpis o tym pojawia się w CEIDG). Zazwyczaj jest to ten sam NIP, który był właściwy przed 1 stycznia 2012 r.

Bez poważnych konsekwencji

Zapytaliśmy też o konsekwencje posługiwania się zniesionym NIP. Kodeks karny skarbowy (kks) przewiduje karę grzywny dla podatnika i płatnika, który wbrew obowiązkowi nie podaje numeru identyfikacji podatkowej (NIP) lub podaje numer nieprawdziwy.

Jednak według MF „osobie, która poda zniesiony NIP, właściwy jej przed 1 stycznia 2012 r., nie grożą sankcje z tytułu wyżej przytoczonych przepisów kks, taki NIP bowiem nie ma przymiotu „nieprawdziwego numeru”. Nie jest to również NIP unieważniony, którym nie można się posługiwać”.

Niemniej, jak przestrzega MF, „sposób działania w tym zakresie pozostaje w relacji z realizacją obowiązków ustawowych oraz rzutuje na ocenę przez organ podatkowy statusu podatkowo ewidencyjnego danej osoby, stwarzając sytuację, która może wymagać dalszych wyjaśnień z udziałem podatnika”. -

Ile trzeba czekać na numer identyfikacji podatkowej spółki

Na prośbę czytelnika w piśmie do MF poruszyliśmy też inny problem. Chodzi o okres oczekiwania na nadanie NIP dla spółki cywilnej. Czytelnik w urzędzie skarbowym usłyszał, że będzie to trwać do dwóch tygodni. Zdziwił się, bo np. REGON uzyskał od ręki.

Zapytaliśmy więc, czy Ministerstwo Finansów zamierza podjąć działania, aby usprawnić ten proces w dobie powszechnej informatyzacji i zapowiadanych ułatwień dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą.

W odpowiedzi czytamy:

„Zaewidencjonowanie podmiotu w rejestrze podatników i nadanie NIP wymaga ze strony organu podatkowego należytej staranności w zakresie jakości danych identyfikacyjnych i adresowych, ustalenia prawidłowych odniesień w dziedzinie prawa podatkowego, w tym zobowiązań dotyczących podatku od towarów i usług, a w konsekwencji włączenia podmiotu do obiegu prawno podatkowego (np. w przypadku spółek cywilnych) oraz gospodarczego – w przypadku przedsiębiorców.

Zatem poziom odpowiedzialności organu podatkowego i ciężar potencjalnych zobowiązań podatkowych podmiotów dokonujących zgłoszenia identyfikacyjnego, a także wpływ na pewność obrotu gospodarczego powoduje, że rzetelnej rejestracji podatkowej trudno dokonać „na poczekaniu”.