Czy roszczenie o ustanowienie służebności przesyłu zgłoszone przez przedsiębiorcę ulega przedawnieniu? Sąd Najwyższy w uchwale z 20 lutego 2013 r. (III CZP 101/12) orzekł, iż roszczenie o ustanowienie służebności przesyłu zgłoszone przez przedsiębiorcę, przewidziane w art. 3052 § 1 kodeksu cywilnego, nie ulega przedawnieniu. Uchwała ta ma zasadnicze znaczenie z uwagi na okoliczność, iż w doktrynie dotychczas zajmowane były dwa skrajne stanowiska w tej kwestii.
Dwa stanowiska
Zwolennicy pierwszego stanowiska wskazywali, że omawiane roszczenie, jako roszczenie majątkowe ulega przedawnieniu zgodnie z art. 118 k.c. (Gerard Bieniek, Stanisław Rudnicki). Pojawiło się również przeciwstawne stanowisko, wskazujące, iż mimo braku przepisu, który wyłączałby przedawnienie roszczenia o ustanowienie służebności przesyłu, roszczenie to nie ulega przedawnieniu ze względu na swoje właściwości i specyficzny charakter (Edward Gniewek, Kamil Zaradkiewicz, Małgorzata Balwicka-Szczyrba).
Ze względu na specyfikę i charakter
Służebność przesyłu została wprowadzona do kodeksu cywilnego ustawą z 30 maja 2008 r. (DzU nr 116, poz. 731), która weszła w życie 3 sierpnia 2008 r. Zwolennicy poglądu, iż roszczenie o ustanowienie omawianej służebności ulega przedawnieniu, wskazywali, iż bieg terminu przedawnienia roszczenia o ustanowienie służebności przesyłu rozpoczyna się z chwilą zaistnienia stanu faktycznego odpowiadającego hipotezie art. 3051 k.c., a więc dla przedsiębiorcy już z chwilą potwierdzenia, w drodze odpowiedniej decyzji administracyjnej, jego zamiaru wybudowania urządzenia przesyłowego. W sytuacji, gdy urządzenie to powstało przed wejściem w życie ustawy nowelizującej k.c., termin przedawnienia może rozpocząć się nie wcześniej niż od 3 sierpnia 2008 r., czyli od dnia wejścia w życie przepisu ustanawiającego służebność przesyłu.
Natomiast przeciwnicy tego poglądu podkreślali, iż roszczenie to nie może ulec przedawnieniu ze względu na swoje właściwości i specyficzny charakter wyrażający się w ścisłym związku roszczenia ze stanem faktycznym i prawnorzeczowym, które to stanowią hipotezę art. 3052 k.c., gdyż roszczenie to trwa tak długo, jak długo utrzymuje się stan, uzasadniający ustanowienie służebności przesyłu. Sąd Najwyższy w uchwale z 20 lutego 2013 r. przychylił się do stanowiska, iż roszczenie o ustanowienie służebności przesyłu nie ulega przedawnieniu.
Z taką oceną Sądu Najwyższego należy się zgodzić.