Tak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z 13 września 2016 r. (III UK 226/15).
Stroną postępowania przeciwko ZUS była spółka z o.o., zajmująca się prowadzeniem robót budowlanych i świadczeniem usług w tym zakresie. Jeden ze wspólników przez kilka lat w ramach stosunku pracy pełnił funkcję prezesa zarządu, a od momentu, w którym stał się jedynym udziałowcem spółki – funkcję pełnomocnika zarządu. Zarówno ZUS, jak i sądy niższej instancji zakwestionowały stosunek pracy między spółką a pełnomocnikiem zarządu, w związku z jednoosobowym charakterem spółki.
Spółka jako płatnik nie zgodziła się z taką interpretacją przepisów. Wskazała, że osoba wykonująca pracę na rzecz spółki z o.o., w której jest jedynym wspólnikiem, w warunkach określonych w art. 22 kodeksu pracy podlega ubezpieczeniom społecznym. W skardze kasacyjnej zarzuciła naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 6 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 oraz art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 i art 13 pkt 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tzw. ustawa systemowa) w zw. z art. 2 oraz art. 22 k.p. przez ich błędną wykładnię, polegającą na uznaniu, że z chwilą nabycia wszystkich udziałów w spółce z o.o. nie jest dopuszczalne nawiązanie stosunku pracy pomiędzy spółką a jej jedynym wspólnikiem, niebędącym jednocześnie członkiem jednoosobowego zarządu tej spółki, z uwagi na brak elementu podporządkowania spowodowany skupieniem w jednym podmiocie statusu właściciela i pracownika.
Sąd Najwyższy wyrokiem z 13 września 2016 r. uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie. Stwierdził, że zatrudnienie zainteresowanego na podstawie umowy o pracę na stanowisku pełnomocnika zarządu spółki, w której jest on jedynym udziałowcem, prowadziło do symbiozy pracy i kapitału, sprzecznej z aksjologią prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, opartą zasadniczo na oddzieleniu kapitału i pracy. W konsekwencji wspólnik – wykonując wymienione powyżej czynności – nie zachowywał się w sposób wynikający z art. 22 § 1 k.p., a w konsekwencji nie podlegał tytułowi ubezpieczenia, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy systemowej.
Komentarz eksperta
Izabela Dziubak-Napiórkowska, radca prawny, Kancelaria Wojewódka i Wspólnicy Sp. k.
