Jak zatrudnić i zatrzymać pracownika? – godzenie ról życiowych w praktyce

Przepracowany jak Polak

Równowaga między życiem zawodowym a prywatnym (ang. work-life balance) jest jednym z warunków zachowania zdrowia, dobrego samopoczucia i satysfakcji z życia i pracy. Z kolei jej brak może prowadzić do frustracji, wypalenia zawodowego, konfliktów w pracy i rodzinie oraz znaczącego pogorszenia stanu zdrowia i spadku poczucia własnej wartości. Z badań wynika, że zaburzony work-life balance 12-krotnie zwiększa ryzyko wypalenia zawodowego i 3-krotnie podnosi ryzyko wystąpienia stanów depresyjnych[1]. Nie mniej ważna od tych danych jest świadomość, że pracownik przepracowany to pracownik po prostu nieefektywny, który z trudem realizuje swoje zadania, jest mało zmotywowany i zaangażowany, częściej choruje i przebywa na zwolnieniach. 

Z trudnościami w godzeniu życia zawodowego i osobistego boryka się znaczna część osób zatrudnionych w polskich przedsiębiorstwach. Blisko 80% pracowników uważa, że zbyt dużo czasu poświęca na pracę, a ponad połowa deklaruje, że dopasowanie czasu pracy do obowiązków rodzinnych przychodzi im z trudnością[2].

Zatrzymać wartościowego pracownika

Ostatnie lata przyniosły wyraźną zmianę postaw i oczekiwań pracowników. Pięcie się po szczeblach kariery przestaje być dla nich atrakcyjną perspektywą, jeśli wiąże się z koniecznością nadmiernego zaangażowania w obowiązki zawodowe. Z badania przeprowadzonego przez firmę Accenture wynika, że 52% pracowników odrzuciło ofertę pracy ze względu na obawy, że zaburzy ona ich work-life balance[3].

Czy zachowanie tej równowagi jest też opłacalne dla firmy? – Trudno jest oszacować wszystkie oszczędności wynikającego z wdrożenia działań wspierających godzenie ról – wyjaśnia Stanisław Szwed Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. – Część z nich można bezpośrednio sprowadzić do liczb, np. poziom fluktuacji czy absencji, inne – jak wzrost kreatywności zespołu, wpływ na wizerunek pracodawcy,  lojalność czy zaangażowanie pracowników – w wymierny sposób przekładają się na jakość ich pracy, zadowolenie klientów i zyski firmy.  

Z równowagą do firmy

Trudno ustalić jeden schemat wdrożenia mechanizmów godzenia ról, który byłby możliwy do zastosowania w każdej firmie. Inne potrzeby mają pracownicy będący rodzicami, inne najmłodsi pracownicy łączący pracę z nauką, jeszcze inne osoby niepełnosprawne czy w wieku przedemerytalnym. Dlatego bardzo ważne jest, by wdrożenie programu poprzedzić analizą struktury demograficzno-społecznej zespołu. – Im więcej będziemy wiedzieć o pracownikach, tym łatwiej będzie nam ustalić rodzaje świadczeń, którymi mogą być zainteresowani, a także oszacować koszty wdrożenia poszczególnych narzędzi w organizacji – mówi Szwed.

W tworzenie takich programów dobrze jest zaangażować samych pracowników. Taki zespół roboczy może sprawdzić poziom zainteresowania w firmie konkretnymi rozwiązaniami jeszcze przed ich wdrożeniem, opracowaćdokument opisujący dostępne mechanizmy godzenia ról (zakres świadczeń), a następnie monitorować zainteresowanie pracowników poszczególnymi narzędziami. Jeśli w firmie zadbamy o skuteczną komunikację o takim programie oraz odpowiedni klimat sprzyjający godzeniu życia zawodowego z prywatnym, to sukces mamy gwarantowany.

Życiowe rozwiązania

Pomysłów dotyczących godzenia ról zawodowych i rodzinnych jest tyle, ile firm na rynku – od udziału w Międzynarodowym Dniu Rodziny i akcji „Dwie godziny dla rodziny” (15 maja pracownicy mogą zakończyć pracę 2 godziny wcześniej) i odpowiednie wyposażenie miejsc pracy przez codzienne dostarczanie porcji świeżych owoców i warzyw aż do pełnej troski o rozwój i samopoczucie pracowników i ich rodzin.

Na platformie rodzinaipraca.gov.pl podano wiele przykładów dobrych praktyk już funkcjonujących w firmach. Wśród ciekawych rozwiązań przedstawiciele przedsiębiorstw wyliczają często te dotyczące czasu pracy, zdrowia czy rozwoju. Szczególnie warte uwagi są te wspierające nie tylko pojedynczych pracowników, lecz także całe rodziny. W trosce o nie liczne firmy oferują elastyczny czas pracy i możliwość pracy zdalnej w pewnych obszarach, szczególnie w pierwszych miesiącach po narodzinach dziecka. Istotnym elementem kultury wielu organizacji jest tworzenie przyjaznych warunków pracy i zapewnianie np. pokojów wellness wykorzystywanych przez karmiące mamy. Dobrym zwyczajem jest też promowanie przedszkoli lub klubików dziecięcych w pobliżu miejsca pracy. Pracownicy i rodziny wielu firm chętnie korzystają ze specjalnych karnetów na zajęcia sportowe i językowe, a także zniżek do teatrów, kin, galerii sztuki.

Na platformie Ministerstwa zainstalowano specjalną wyszukiwarkę narzędzi godzenia ról. Na podstawie prostych kryteriów (wielkość firmy, koszty wdrożenia, główny beneficjent, charakter pracy) otrzymujemy zestaw informacji o rozwiązaniach dostosowanych do potrzeb naszego przedsiębiorstwa. Warto sprawdzić, jak w prosty sposób i dzięki niewielkim zmianom przynieść korzyści i firmie, i jej pracownikom.

Chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak stworzyć program godzenia ról zawodowych i rodzinnych w swojej firmie? Skorzystaj z konkretnych narzędzi umieszczonych na nowej platformie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej: https://rodzinaipraca.gov.pl/

[1] Explaining Work – Life Conflict of Men and Women Across Europe – Disentangling the Impact of Social Policy, Heejung Chung UK 2012.

[2] Głogosz D. „Zatrudnienie przyjazne rodzinie – oczekiwania pracujących rodziców” /w:/ C. Sadowska-Snarska, „Godzenie życia zawodowego i rodzinnego w Polsce”, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, Białystok 2011, s. 104.

[3] Defining Success– 2013, Global Research Results, Accenture 2013.