Jak pisaliśmy w „Rzeczpospolitej” nr 92/2023 „Więcej kontroli PIP i wzrost wykrytych nieprawidłowości”, w 2022 r. inspektorzy nie tylko częściej sprawdzali legalność zatrudnienia i innej pracy zarobkowej obywateli polskich, ale też wykryli więcej uchybień.
To nie wszystko. Dane pokazują także, że wzrosła liczba osób, których legalność zatrudnienia była sprawdzana w toku kontroli. I tak w 2022 r. było to ponad 122,6 tys. osób, a rok wcześniej 80,6 tys. (wzrost o 52 proc.). Nielegalne zatrudnienie stwierdzono odpowiednio u 17,3 tys. i 9,9 tys. osób (wzrost o 75 proc.). W 2811 przypadkach chodziło o brak lub nieterminowe potwierdzenie na piśmie rodzaju i warunków zawartej z pracownikiem umowy o pracę. Większość (15 005) to brak lub nieterminowe zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych, a 183 przypadki dotyczyły niezawiadomienia przez bezrobotnego powiatowego urzędu pracy o podjęciu zatrudnienia lub działalności.
Przypomnijmy, że z perspektywy PIP przyczyną nieprawidłowości są m.in. wysokie koszty pracy oraz wciąż większe korzyści niż ewentualne kary dla nieuczciwych podmiotów. Z kolei wśród barier w eliminowaniu nielegalnego zatrudnienia inspekcja wymienia siedmiodniowy termin na dokonanie zgłoszenia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i powiązany z tym brak obowiązku zawierania umów cywilnoprawnych w formie pisemnej.
Jak na ten problem patrzą eksperci?
– Na podstawie wyników kontroli można byłoby odnieść wrażenie, iż to przedsiębiorcom zależy na nielegalnym zatrudnieniu, aby zaoszczędzić. Nic bardziej mylnego. W interesie firm leży bezpieczne prowadzenie biznesu – mówi Marcin Frąckowiak, radca prawny, specjalista od prawa pracy z kancelarii Sadkowski i Wspólnicy. Jego zdaniem realnym problemem są natomiast galopujące koszty pracy.
