Tymczasem jak przyznają prawnicy z kilku kancelarii, klienci jeżeli pytają ich o sygnalistów, robią to z obawy. Z drugiej strony niektóre firmy z kapitałem skandynawskim już od dłuższego czasu praktykują tego typu wewnętrzne procedury wzorem powiązanych spółek z tego regionu Europy, gdzie praktyka ta jest już wpisana w kulturę przyznaje mec. Marta Trzeciak, z kancelarii Ostrowski i Wspólnicy obsługującej m.in. takie firmy. Dyrektywa o ochronie sygnalistów, jak również ustawa, zapewniają ochronę osobom, które mają odwagę zabrać głos i naświetlić poważne problemy w różnego rodzaju organizacjach.
– Zasady compliance wspierają postawy obywatelskie, a firmom pozwalają należycie zarządzać ryzykami swojej działalności. A co najważniejsze, dają nam poczucie sprawiedliwości i zaopiekowania w firmie. Wiemy, że granie fair dla pracodawcy jest ważne – słyszymy w jednej ze szwedzkich firm działających nad Wisłą. – Nawet najlepszy audyt w firmie nie pozwala wykrywać naruszeń tak jak działający w dobrej wierze sygnalista, który często jest naocznym świadkiem sytuacji.
Wiele ze światowych afer w ostatnich latach zostało ujawnionych właśnie dzięki sygnalistom. W USA stworzono nawet program ich wynagradzania, gdyż ich osobisty koszt, jak również koszt wytaczanych im przez firmy procesów, jest ogromny.
Nowa czy lepsza
W nowym projekcie sygnalista będzie miał prawo zgłosić naruszenie w swoim interesie. Wszystkie zgłoszenia powinny być podpisane, czyli anonimowe mogą nie być przyjmowane, a adresat zgłoszenia jest zobowiązany do zachowania poufności.
– Kolejny ciekawy zapis mówi, że wewnętrzna procedura zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych może określać zachęty dla sygnalistów do zgłaszania naruszeń w tej właśnie wewnętrznej procedurze (przed zgłoszeniem zewnętrznym czy ujawnieniem publicznym). To jeden z punktów, które będą wywoływały kontrowersje – prognozuje mec. Marta Trzeciak.
Podmiot, którego dotyczy ustawa, może całkowicie przekazać przyjmowanie zgłoszeń jednostce zewnętrznej, ale – co ważne – musi sam prowadzić działania następcze wewnątrz jednostki organizacyjnej w ramach struktury organizacyjnej podmiotu prawnego.
