Egzamin maturalny to jeden z najważniejszych egzaminów w życiu każdego człowieka. Decyduje on o naszej przyszłości, o tym, kim będziemy i czy dostaniemy się na wymarzone studia. Dlatego warto wiedzieć, jakie możliwości ma młody maturzysta w sytuacji, gdy jest przekonany, iż jego praca nie została oceniona w rzetelny sposób, zaś uzyskany wynik powinien być wyższy. Niestety możliwości te nie są wielkie, a droga do dochodzenia swoich praw jest drogą długą i krętą. Dlatego w pierwszej kolejności warto odpowiedzieć sobie na pytanie: czy na pewno racja leży po mojej stronie.
Czas na sprawdzenie ograniczony
Gdy wyniki z danego przedmiotu są dla maturzysty dużym zaskoczeniem, należy złożyć w terminie sześciu miesięcy wniosek do właściwej okręgowej komisji egzaminacyjnej (OKE) o wgląd do pracy. Dzięki temu maturzysta zapozna się z liczbą punktów, jaką egzaminator przyznał mu za dane zadanie, czy przyznane punkty zostały prawidłowo podsumowane, czy żadne z zadań nie zostało przy ocenie pominięte. Prawo takie przyznaje art. 44 zzz ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty.
Zgodnie natomiast z Zasadami organizowania i przeprowadzania wglądu do pracy egzaminacyjnej OKE w Warszawie (dalej Zasady OKE), dyrektor OKE wyznacza termin wglądu oraz czas trwania wglądu, który nie może być krótszy niż 30 minut. Na wniosek przeglądającego swoją pracę maturzysty wyznaczony czas wglądu, w miarę możliwości, może zostać wydłużony. Co ciekawe, zgodnie z Zasadami OKE praca może być przejrzana jedynie przez zdającego maturę, co kłóci się z brzmieniem art. 44zzz ustawy o systemie oświaty, który takie uprawnienie przyznaje również rodzicom ucznia. Ponadto pracy nie może przejrzeć pełnomocnik maturzysty, nawet jeżeli dysponuje notarialnym pełnomocnictwem szczególnym do dokonania tej konkretnej czynności.
Co więcej, nie można robić zdjęć własnej pracy. Jest to praktyka OKE utrudniająca maturzystom dochodzenie własnych interesów i wykazanie własnych racji, także w przypadku najgorszego scenariusza tj. na drodze sądowej. Dlatego warto mimo wszystko złożyć do OKE wniosek o wykonanie fotokopii pracy, a także wniosek o przejrzenie pracy przez pełnomocnika. Zgodnie z zapisami wcześniej wspomnianych Zasad OKE (punkt 1 ustęp 3, punkt 5 ustęp 6) rozpatrzenie wniosku będzie odmowne. Warto jednak posiadać taką odmowę na potrzeby przyszłego, ewentualnego postępowania sądowego, bowiem żadne przepisy prawa wzmiankowanych kwestii nie regulują, zaś procedury wglądu do pracy maturalnej są dokumentem o charakterze porządkowym, niemającym mocy prawotwórczej, ograniczającym za to prawa maturzysty.
Weryfikacja sumy punktów
Następnie, w ciągu dwóch dni roboczych od dnia dokonania wglądu, maturzysta ma prawo skierować do dyrektora OKE wniosek wraz z uzasadnieniem o dokonanie weryfikacji sumy punktów (art. 44zzz ustęp 3 ustawy o systemie oświaty). W ciągu 14 dni od dnia otrzymania przedmiotowego wniosku dyrektor OKE informuje wnioskodawcę o wyniku weryfikacji. Jeżeli pomimo dokonania powtórnego sprawdzenia pracy, OKE dalej stoi na stanowisku, iż praca została oceniona w sposób poprawny, to w przypadku, gdy maturzysta jest pewny swojego, jedyne, co mu pozostaje to droga sądowa.