Patrycja Łukasiewicz, członek zespołu zarządzania wiedzą podatkową PwC
Zgodnie z definicją rezydencji podatkowej zawartej w ustawie o PIT, za osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce uważa się osobę, która posiada w Polsce centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub przebywa na terenie naszego kraju więcej niż 183 dni w roku. Osoby takie podlegają tzw. nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Co do zasady, skutkuje to koniecznością opodatkowania wszystkich dochodów podatnika w Polsce, niezależnie od miejsca ich uzyskania. Podatnicy, którzy nie posiadają na terytorium Polski miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium RP.
Może się jednak zdarzyć, że podatnik posiada miejsce zamieszkania zarówno w kraju, jak i w miejscu osiągania dochodów. Wówczas o sposobie jego opodatkowania decydują kryteria wynikające z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych między zainteresowanymi państwami. W Konwencji pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Królestwem Malezji strony umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania posługują się tzw. normą o otwartych skutkach prawnych. Zgodnie z przywołaną normą, dochód z pracy najemnej wykonywanej na pokładzie statku morskiego może być opodatkowany w miejscu faktycznego zarządu danym przedsiębiorstwem. Dzięki zastosowaniu tej normy państwo miejsca zamieszkania podatnika zezwala drugiemu państwu na opodatkowanie dochodu uzyskanego przez swojego obywatela. Następstwem jest zastosowanie przez państwo rezydencji podatnika metody zapobiegającej podwójnemu opodatkowaniu. Odnosząc się do treści umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej pomiędzy Polską a Królestwem Malezji metodę tę wskazuje art. 23 ust. 2 (zaliczenie proporcjonalne).
Osoby, które pracują w krajach, z którymi Polska zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania przewidujące metodę proporcjonalnego odliczenia, mogą odliczyć od kwoty podatku należnego w Polsce różnicę między podatkiem obliczonym według tej metody a podatkiem, który musiałyby zapłacić (jeśli w ogóle), gdyby Polska zawarła z danym krajem umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania przewidującą metodę wyłączenia z progresją. W konsekwencji, osoby te w większości przypadków nie będą musiały dopłacać podatku w Polsce od swoich zagranicznych dochodów. Zgodnie bowiem z art. 27 ust. 9 ustawy o PIT, jeżeli podatnik (...) osiąga również dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej, a umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie stanowi o zastosowaniu metody wyłączenia z progresją (alternatywy dla metody odliczenia proporcjonalnego , przyp. autora), to dochody te łączy się z dochodami ze źródeł przychodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Wobec tego, zgodnie z konstrukcją przyjętą w umowie polsko – malezyjskiej, polskiego marynarza wykonującego pracę na statkach eksploatowanych w transporcie międzynarodowym przez malezyjskie przedsiębiorstwo obowiązuje metoda zaliczenia proporcjonalnego. W konsekwencji, podatnikowi przysługuje prawo do ulgi abolicyjnej, bez względu na to czy podatek został faktycznie zapłacony zagranicą, czy nie.
Należy jednak zaznaczyć, że ulga abolicyjna nie ma zastosowania do innych dochodów, np. pochodzących z odsetek od środków zgromadzonych na zagranicznych kontach, a omawiane regulacje dotyczą jedynie osób, które posiadają miejsce zamieszkania w Polsce.
