Split payment: jak faktor może ograniczyć skutki otrzymania podzielonej płatności

Komentarz eksperta

Tomasz Wagner, starszy menadżer w dziale podatków pośrednich w EY

Począwszy od 1 lipca 2018 r., tj. po wejściu w życie przepisów o split payment, kontrahenci faktorantów oraz sami faktorzy mogą regulować zobowiązania wynikające z faktur przedstawionych do rozliczenia w ramach usługi faktoringu, stosując mechanizm podzielonej płatności. Zgodnie z art. 108a ust. 3 ustawy o VAT, zapłata z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności dokonywana jest poprzez wskazanie w komunikacie przelewu m.in. dokładnych danych identyfikujące fakturę i dostawcę towaru lub usługodawcę. Z kolei art. 108a ust. 5 przewiduje, że gdy płatność z wykorzystaniem split payment zostanie dokonana na rzecz podatnika innego niż wskazany na fakturze, to podmiot, który otrzymał płatność, odpowiada solidarnie wraz z dostawcą za nierozliczony podatek należny. Odpowiedzialność została ograniczona do wysokości kwoty otrzymanej na rachunek VAT. Ustawodawca przewidział jednocześnie, że odpowiedzialność solidarna może być wyłączona. Stanie się tak np. w sytuacji gdy otrzymujący płatność niezwłocznie zwróci otrzymaną płatność na rachunek VAT podatnika, od którego otrzymał płatność lub gdy przekaże otrzymane środki do sprzedawcy również z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności.

W konsekwencji, organ słusznie ograniczył możliwość powstania u faktora solidarnej odpowiedzialności w przypadku, gdy faktor otrzymujący świadczenie z wykorzystaniem split payment, następnie przekaże na rzecz faktoranta tę kwotę z wykorzystaniem tej samej metody. Takie podejście wynika wprost z art. 108a ust. 6 ustawy o VAT.

Co jednak w omawianej sytuacji istotne, dotyczy ona usług faktoringowych, które ze swej istoty są wykorzystywane przez przedsiębiorców w celu otrzymania płatności wcześniej, niż gdyby otrzymali ją bezpośrednio od zobowiązanego do zapłaty. Stąd też pojawiła się wątpliwość, czy przepis art. 108a ust. 6 znajdzie zastosowanie w przypadku, kiedy w pierwszej kolejności następuje płatność od faktora do faktoranta, a dopiero następnie faktor otrzyma płatność na własny rachunek VAT. Zdaniem organu, można będzie w takiej sytuacji uwolnić się od odpowiedzialności solidarnej.

Stanowisko to jest również zbieżne z objaśnieniami opublikowanymi przez Ministerstwo Finansów 29 czerwca 2018 r. Co ciekawe, objaśnienia idą również nieco dalej, jeśli chodzi o płatności dokonane przez faktorów przed 1 lipca 2018 r. Ministerstwo zadeklarowało, że nie będzie rozważać solidarnej odpowiedzialności po stronie faktora, który wypłacił zaliczkę przed lipcem, a następnie otrzymał spłatę w podzielonej płatności, a to z uwagi na brak możliwości użycia split payment przez faktora w momencie udzielenia finansowania.

Współautorką komentarza jest Aleksandra Kielar – konsultantka w dziale podatków pośrednich w EY