Uchylanie się od przyjęcia pisma nie zapewni ochrony podatnikowi

Gdy przedsiębiorca dopuszcza się nadużycia w zakresie skutecznego doręczenia korespondencji, unikając jej odbioru, o momencie skutecznego przedłużenia terminu zwrotu VAT decyduje data wydania postanowienia, a nie doręczenia.

Publikacja: 18.03.2019 06:00

Uchylanie się od przyjęcia pisma nie zapewni ochrony podatnikowi

Foto: 123RF

W praktyce gospodarczej często zdarza się, że podatnicy w składanych deklaracjach VAT wykazują kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do zwrotu na rachunek bankowy. Podstawowy termin, w którym organy podatkowe powinny zwrócić VAT na rachunek bankowy podatnika, wynosi 60 dni.

Czytaj też:

Skutki doręczenia postanowienia o przedłużeniu zwrotu VAT po terminie

Zwrot VAT: fiskus może przesunąć datę przelewu

Jak długo może być weryfikowana zasadność zwrotu VAT

Gdy jest potrzebna weryfikacja

Organy podatkowe często jednak przedłużają termin na zwrot. Podstawy do takiego działania daje im art. 87 ust. 2 ustawy o VAT. Zgodnie z treścią tego przepisu, jeżeli zasadność zwrotu wymaga dodatkowej weryfikacji, naczelnik urzędu skarbowego może przedłużyć termin zwrotu VAT do czasu jej zakończenia. Taka weryfikacja może następować w ramach czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej lub postepowania podatkowego.

Naczelnik urzędu skarbowego przedłuża termin zwrotu VAT poprzez wydanie postanowienia, na które podatnikowi przysługuje zażalenie. Postanowienie to powinno zawierać nie tylko uzasadnienie przyczyn odmowy dokonania zwrotu podatku w terminie, ale również konkretny termin, do którego zwrot jest przedłużony (uchwała składu siedmiu sędziów NSA z 24 października 2016 r., I FPS 2/16).

Uwaga! Organy podatkowe mogą przedłużyć wyłącznie taki termin, który jeszcze nie upłynął.

Wątpliwości co do terminu

Wątpliwości budzi w tym zakresie kiedy dochodzi do przedłużenia terminu zwrotu. W szczególności trzeba odpowiedzieć na pytanie czy za datę przedłużenia terminu należy uznać datę wydania przez organ podatkowy postanowienia o przedłużeniu terminu zwrotu VAT, czy moment doręczenia tego postanowienia podatnikowi.

Wątpliwości te rozwiał NSA w wyroku z 10 października 2018 r. (I FSK 1701/16). Sąd podzielił stanowisko zaprezentowane w wyroku NSA z 23 kwietnia 2018 r. (I FSK 255/17) wydanym w składzie siedmiu sędziów. Zgodnie z tym stanowiskiem, termin zwrotu nadwyżki VAT zostanie skutecznie przedłużony, jeżeli przed jego upływem podatnikowi zostanie doręczone postanowienie naczelnika urzędu skarbowego o przedłużeniu terminu na zwrot podatku. Tym samym, to data doręczenia podatnikowi postanowienia przedłużającego termin zwrotu VAT, a nie data jego wydania decyduje o momencie skutecznego przedłużenia terminu zwrotu VAT.

Jest też wyjątek

Zasada ta nie zawsze znajduje jednak zastosowanie. W przypadku bowiem, gdy podatnik dopuszcza się nadużycia w zakresie skutecznego doręczenia pisma, uchylając się od jego odbioru, o momencie skutecznego przedłużenia terminu zwrotu VAT decyduje data wydania postanowienia, a nie data doręczenia. Potwierdził to NSA w ww. wyroku z 10 października 2018 r.

Sprawa, w której orzekał NSA w październikowym wyroku, dotyczyła spółki, która wykazała kwotę VAT do zwrotu na jej rachunek bankowy w terminie 60 dni. Termin na zwrot upływał 30 stycznia 2015 r., jednak 29 stycznia 2015 r. naczelnik urzędu skarbowego wydał postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu VAT. 30 stycznia 2015 r. pracownik urzędu skarbowego podjął nieudaną próbę doręczenia postanowienia. Pomimo telefonicznych uzgodnień z panią prezes zarządu spółki, nie stawiła się ona w siedzibie urzędu oraz nie zapewniła w miejscu siedziby obecności osoby upoważnionej do odbioru korespondencji – sekretarka po telefonicznej rozmowie z panią prezes spółki odmówiła przyjęcia pisma. W rezultacie postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu VAT zostało nadane w placówce pocztowej 30 stycznia 2015 r.

Działanie w złej wierze bez ochrony

Jak wskazał NSA, w przedmiotowej sytuacji prezes zarządu spółki działała w złej wierze, a jej zaniechania mające na celu odmowę odbioru korespondencji stanowiły nadużycie. W ocenie NSA takie działania nie zasługują na ochronę. NSA orzekł, że w tej sytuacji termin zwrotu VAT został skutecznie przedłużony, ponieważ przed jego upływem naczelnik urzędu skarbowego wydał postanowienie o przedłużeniu tego terminu. Doręczenie postanowienia przed upływem terminu było bowiem w tym przypadku niemożliwe wskutek działań spółki.

W świetle treści omawianego wyroku podatnik jako strona postępowania powinien wykazywać wolę współpracy z organem podczas wykonywania jego zadań i  umożliwić mu prowadzenie postepowania np. poprzez nieutrudnianie dokonywania doręczeń. Tylko takie postępowanie podatnika pozwoli na uznanie, że nie działał on w złej wierze.

Lidia Adamek-Baczyn?ska jest doradcą podatkowym, partnerem w Doradztwo Podatkowe WTS&SAJA Sp. z o.o.

Natalia Błaz?ejewska jest starszym konsultantem w Doradztwo Podatkowe WTS&SAJA Sp. z o.o.\

Podstawa prawna: art. 87 ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 2174 ze zm.)

W praktyce gospodarczej często zdarza się, że podatnicy w składanych deklaracjach VAT wykazują kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do zwrotu na rachunek bankowy. Podstawowy termin, w którym organy podatkowe powinny zwrócić VAT na rachunek bankowy podatnika, wynosi 60 dni.

Czytaj też:

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów