Firma w domu, koszty: lokal na kredyt to korzyści podatkowe

Potwierdzają to interpretacje podatkowe. Organy podatkowe zastrzegają jednak, że jeśli lokal mieszkalny jest wykorzystywany na potrzeby firmowe tylko w części, to odsetki od kredytu zaciągniętego na jego nabycie wolno odliczyć jedynie w części proporcjonalnie przypadającej na powierzchnię wykorzystywaną w działalności gospodarczej.

Nieważna nazwa pożyczki

Przepisy nie uzależniają przy tym możliwości zaliczania do kosztów podatkowych wydatków poniesionych na spłatę odsetek od pożyczek (kredytów) przeznaczonych na sfinansowanie kosztów prowadzonej działalności gospodarczej, od klasyfikacji czy nazwy kredytów stosowanych przez banki, jak również od rodzaju zaciągniętego kredytu.

„Decydujące znaczenie dla ustalenia możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów ma faktyczne przeznaczenie kredytu, a nie treść umowy kredytowej zawartej z bankiem” – czytamy w interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 19 stycznia 2011 r. (IPPB1/415-1035/10-2/RS).

W ocenie izby „istotne dla oceny, czy ponoszone wydatki spełniają kryterium związku z uzyskiwanym przychodem z działalności gospodarczej, jest np. to, czy spłata kredytu dotyczy składnika majątku nabytego do majątku przedsiębiorstwa lub chociażby majątku osobistego przedsiębiorcy, ale wykorzystywanego na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej”.

Z pytaniem do izby zwróciła się podatniczka, która zamierzała rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej (usługi edukacyjne) w mieszkaniu nabytym w całości ze środków hipotecznego kredytu bankowego udzielonego jeszcze przed rozpoczęciem działalności gospodarczej. Zastanawiała się, czy może zaliczyć odsetki od tego kredytu do kosztów podatkowych.

Izba nie miała wątpliwości, że skoro lokal mieszkalny będzie w części wykorzystywany w prowadzonej przez podatniczkę działalności gospodarczej, to odsetki od kredytu zaciągniętego na jego nabycie mogą być kosztem uzyskania przychodów tej działalności. Ale tylko w części proporcjonalnie przypadającej na powierzchnię wykorzystywaną w działalności gospodarczej.

Podobnie wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Poznaniu z 20 czerwca 2011 r. (ILPB1/415-541/11-2/AMN).

Podatnik zapytał, czy zapłacone odsetki od kredytu zaciągniętego na zakup lokalu, w którym jednocześnie mieszka i prowadzi działalność gospodarczą, stanowią koszt uzyskania przychodu w części przypadającej na działalność. Izba stwierdziła, że może je rozliczyć.

Jej zdaniem nie można odmówić prawa do zaliczenia w koszty zapłaconych odsetek od kredytu zaciągniętego na imię i nazwisko podatnika np. na cel konsumpcyjny, w sytuacji gdy wykaże on związek pomiędzy poniesionym wydatkiem a uzyskanym przychodem.

Co mówią przepisy

Z art. 23 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o PIT wynika, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów).

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 32 tej ustawy, kosztów uzyskania przychodów nie stanowią również naliczone, lecz niezapłacone albo umorzone odsetki od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów). A to oznacza, że dopiero zapłacenie odsetek daje możliwość zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów.

Z kolei z art. 23 ust. 1 pkt 33 ustawy o PIT wynika, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek, prowizji i różnic kursowych od pożyczek (kredytów) zwiększających koszty inwestycji w okresie realizacji tych inwestycji.

Należy się jednak zastanowić, jak te przepisy mają się do praktyki?

Koszty tak, ale w proporcji

Spójrzmy na interpretację Izby Skarbowej w Warszawie z 16 lutego 2011 r. (IPPB1/415-1101/10-2/MT).

Podatnik będący adwokatem nie był pewien, czy wydatki na odsetki od kredytu hipotecznego zaciągniętego na zakup mieszkania są kosztem uzyskania przychodu. Zapytał o to izbę skarbową. Zamierzał kupić lokal, w którym część pomieszczeń chciał wydzielić na kancelarię adwokacką. Zakup miał być w 80 proc. sfinansowany kredytem hipotecznym.

W wydanej interpretacji izba skarbowa zgodziła się na odliczenie odsetek od zaciągniętego kredytu. Podkreśliła jednak, że warunkiem uznania odsetek od kredytu za koszt uzyskania przychodów jest istnienie związku przyczynowo-skutkowego między kredytem a przychodem z działalności gospodarczej. Decydujące znaczenie dla ustalenia możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów ma więc faktyczne przeznaczenie kredytu.

Gdy zaciągnięty kredyt pozostaje w związku z przychodami uzyskiwanymi przez podatnika z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, to odsetki od tego kredytu – jeżeli nie zwiększają kosztów inwestycji – powinny być zaliczone do kosztów podatkowych w momencie zapłaty.

W tym jednak przypadku podatnik nie odliczy w całości zapłaconych odsetek. To dlatego, że mieszkanie będzie tylko w części wykorzystywane w działalności gospodarczej. W takiej sytuacji odsetki od kredytu zaciągniętego na nabycie lokum mogą być kosztem uzyskania przychodów w części proporcjonalnie przypadającej na powierzchnię wykorzystywaną w działalności gospodarczej.

Na dwa sposoby

Organy podatkowe zaznaczają, że dla prawidłowego rozliczenia kosztów podatkowych istotny jest moment poniesienia przez podatnika wydatków związanych ze spłatą odsetek od kredytu.

Od momentu przekazania lokalu do użytkowania zapłacone odsetki od kredytu należy zaliczać bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów. Natomiast odsetki zapłacone do dnia przekazania lokalu do używania zwiększają jego wartość początkową i będą zaliczane do kosztów uzyskania przychodów poprzez odpisy amortyzacyjne (oczywiście, jeśli podatnik podejmie decyzję o amortyzacji).

Potwierdza to m.in. interpretacja Izby Skarbowej z Poznaniu z 21 grudnia 2010 r. (ILPB1/415-1077/10-2/AO). Czytamy w niej, że „w takim przypadku odsetki będą stanowiły koszty uzyskania przychodu, lecz jedynie poprzez odpisy amortyzacyjne”.

Z art. 22 ust. 8 ustawy o PIT wynika, że kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z art. 22a–22o, z uwzględnieniem art. 23. Stosownie zaś do art. 22g ust. 1 pkt 1 tej ustawy, za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z uwzględnieniem ust. 2–18, uważa się, w razie odpłatnego nabycia, cenę ich nabycia.

Przy czym za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji oraz pomniejszoną o VAT, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami VAT nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o VAT (art. 22g ust. 3 ustawy).

Nie zawsze wolno potrącić

Co do zasady organy podatkowe pozwalają na wrzucenie do kosztów podatkowych odsetek od kredytów na zakup nieruchomości, w których dopiero ma być prowadzona działalność gospodarcza. Nie w każdym jednak przypadku. Przykładem jest interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 27 grudnia 2010 r. (IBPBI/1/415-990/10/ZK).

W 2006 r. podatniczka kupiła budynek mieszkalny. Aby przeprowadzić w nim remont, zaciągnęła kredyt. Koszty remontu objęły część mieszkalną oraz pomieszczenia przeznaczone pod wynajem dla turystów. Podatniczka przeznaczyła 26 proc. powierzchni użytkowej budynku na wynajem.

Jej zdaniem odsetki od kredytu mają związek z uzyskanym przychodem i to mimo, iż kredyt został zaciągnięty w 2006 roku, a działalność rozpoczęta dopiero cztery lata później.Fiskus był jednak innego zdania. Nie zgodził się na odliczenie odsetek od kredytu.

W piśmie czytamy: „mając na względzie, iż: kredyt został zaciągnięty w 2006 r., tj. na około cztery lata przed rozpoczęciem prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, wnioskodawczyni prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą od 1 lutego 2010 r., kredyt wykorzystany został na remont zakupionego budynku mieszkalnego, który zostały przeprowadzony przed rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej, stwierdzić należy, iż przedmiotowe wydatki nie spełniają przesłanek, o których mowa w (...) art. 22 ust. 1 ustawy o PIT.

Przedmiotowy kredyt nie został bowiem zaciągnięty w ramach ani na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Również jego spłata jest niezależna od tego, czy wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą (gdyby tej działalności nie prowadziła, i tak byłaby obowiązana do spłaty kredytu).

Brak jest tym samym związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesieniem wydatków na spłatę odsetek od tego kredytu a uzyskiwaniem przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej”.