Kiedy opłaca się stosować amortyzację degresywną

W dobie kryzysu i dużej niepewności na rynku warto zastanowić się nad wprowadzeniem rozwiązań, które mogą przyczynić się do zminimalizowania obciążeń na rzecz fiskusa. Jedną z opcji może być odpowiednie ukształtowanie amortyzacji.

Stopniowo do kosztów

Amortyzacja polega na systematycznym, planowym rozłożeniu w czasie obciążeń wyniku finansowego wartością aktywów podczas ich ekonomicznie uzasadnionego okresu używania. Innymi słowy amortyzacja jest procesem, w którym wartość majątku trwałego ulega zmniejszeniu wskutek jego zużycia. Podstawą takiego podejścia jest założenie, że składniki aktywów trwałych nie zużywają się jednorazowo, lecz stopniowo, generując przychody przez cały okres swojego gospodarczego wykorzystania.

Odpisy amortyzacyjne uwzględniające utratę wartości majątku, zmniejszają dochód przedsiębiorcy podlegający opodatkowaniu. Odpowiednie wykorzystanie zasad rządzących możliwością ich dokonywania może w znacznym stopniu ułatwić przedsiębiorcy kontrolowanie kosztowych aspektów jego działalności.

Jedna z możliwości

Reguły odnoszące się do amortyzowania środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych zostały zamieszczone w art. 16a- 16m ustawy o CIT oraz odpowiednio art. 22a-22m ustawy o PIT. Przepisy te formułują zasady odnoszące się do podstawowych elementów amortyzacji – metody, stawek oraz ustalania wartości początkowej.

Podstawowe znaczenie mają dla przedsiębiorcy rozwiązania pozwalające na takie ukształtowanie procesu amortyzacji posiadanych składników majątkowych, które sprowadzają opodatkowanie do najniższego poziomu w danym okresie. Do instrumentów optymalizacyjnych w związku z amortyzacją majątku można zaliczyć m.in. zastosowanie metody degresywnej.

Podatnik ma co do zasady możliwość wyboru określonej metody amortyzacji przewidzianej przez przepisy podatkowe. Wyboru tego należy jednak dokonać przed wprowadzeniem składnika majątku do ewidencji. Potem co do zasady nie ma już możliwości zmiany wybranej wcześniej metody amortyzacji.

W równych ratach lub...

Podstawową metodą amortyzacji jest metoda liniowa polegająca na dokonywaniu co miesiąc odpisów o równej wartości. Metoda liniowa polega zatem na tym, że odpisy amortyzacyjne nalicza się od uwidocznionej w ewidencji księgowej wartości początkowej poszczególnych składników majątku trwałego w równych ratach, co do zasady miesięcznych. Ustawy podatkowe wskazują bowiem, że podatnicy mogą dokonywać odpisów w równych ratach co miesiąc albo w równych ratach co kwartał albo jednorazowo na koniec roku podatkowego.

...więcej na początku

Inaczej jest przy metodzie degresywnej, której stosowanie ustawodawca dopuszcza w szczególnych przypadkach. Metoda ta w uproszczeniu polega na tym, że w pierwszym roku używania obiektu amortyzację liczy się podwyższoną stawką od wartości brutto środka trwałego, a w latach następnych – od wartości netto ustalonej na początek danego roku. Od roku, w którym wysokość rocznej stopy amortyzacji, obliczonej metodą degresywną, byłaby niższa od obliczonej metodą liniową, należy zastosować metodę liniową.

Jak wynika z powyższego, w przypadku metody degresywnej corocznie zmienia się podstawa, od której naliczane są odpisy amortyzacyjne. W każdym roku zostaje ona bowiem pomniejszona o wartość odpisów amortyzacyjnych dokonanych w roku poprzednim. W początkowych okresach amortyzacji danego składnika majątku odpisy amortyzacyjne będą więc mogły być wyższe niż w okresach następnych, w porównaniu do metody liniowej, dla której odpisy dokonywane są w równych ratach, co oznacza, że również koszty pomniejszające uzyskane przychody są zawsze równe.

Wydatki na zakup lub wytworzenie składnika majątku będą zatem dla metody degresywnej w początkowej fazie jego użytkowania stosunkowo szybko zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, co pozwala na poprawę płynności finansowej przedsiębiorcy. Ponieważ wysokość odpisów amortyzacyjnych będzie wyższa niż w przypadku zastosowania metody liniowej, podatnik będzie mógł zapłacić niższy podatek w okresie, w którym poniósł wydatek.

Tylko przy określonych urządzeniach

Należy jednak pamiętać, że metoda degresywna może być stosowana tylko w odniesieniu do określonych środków trwałych zaliczonych do następujących grup według Klasyfikacji Środków Trwałych:

• 3 – Kotły i maszyny energetyczne,

• 4 – Maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania,

• 5 – Maszyny, urządzenia i aparaty specjalistyczne,

• 6 – Urządzenia techniczne,

• 7 – Środki transportu (z wyjątkiem samochodów osobowych),

• 8 – Narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, gdzie indziej niesklasyfikowane.