Niezależnie od tego, które z tych stanowisk zostanie przyjęte przez podatnika, to i tak musi rozliczyć VAT od otrzymanej zaliczki. Data otrzymania należności będzie decydować o momencie powstania obowiązku podatkowego.
Przykład
ZALICZKA PRZED WYKONANIEM USŁUGI
Firma F otrzymała 31 stycznia 2013 r. zaliczkę, na poczet usługi budowlanej zakończonej 31 maja 2013 r. Wobec tego obowiązek podatkowy powstał w rozliczeniu za styczeń 2013 r.
Przebudowa, remont, montaż i rozbiórka
Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęć: usługi budowlane i usługi budowlano – montażowe. Nie odsyłają także w tym zakresie do innych przepisów. Dlatego podejmując próbę zdefiniowania tych pojęć, należy się odwołać do przepisów prawa budowlanego. Przy czym trzeba zauważyć, że uregulowania prawa budowlanego nie zawierają definicji pojęcia „usługi budowlane", ale posługują się pojęciem „roboty budowlane". Pojęcia te można jednak ze sobą utożsamiać.
Zgodnie z art. 3 pkt 7 prawa budowlanego, przez roboty budowlane należy rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego.
Budowa oznacza wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego (art. 3 pkt 6 ww. ustawy).
Z kolei stosownie do art. 3 pkt 7a ww. ustawy, przebudowa to wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji. W przypadku dróg są dopuszczalne zmiany charakterystycznych parametrów w zakresie niewymagającym zmiany granic pasa drogowego.
W myśl art. 3 pkt 8 tej ustawy, remontem jest wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym.
Z kolei przez obiekt budowlany, na podstawie art. 3 pkt 1 prawa budowlanego, należy rozumieć:
a) budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi,
b) budowlę stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami,
c) obiekt małej architektury.
Prawo budowlane nie definiuje natomiast pojęć: montaż i rozbiórka. Zgodnie z internetowym Słownikiem Języka Polskiego, montaż to „składanie maszyn, aparatów, urządzeń itp. z gotowych części", „zakładanie, instalowanie urządzeń technicznych", natomiast rozbiórka oznacza „burzenie starych, zniszczonych budynków", „rozbieranie na części maszyn, urządzeń itp.".
Pomocna klasyfikacja
Pomocna w definiowaniu usług budowlanych lub budowlano-montażowych w rozumieniu ustawy o VAT może być także klasyfikacja statystyczna PKWiU. Od 1 stycznia 2011 r. zastosowanie ma Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług wprowadzona rozporządzeniem Rady Ministrów z 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU).
W sekcji F (dział 41-43) PKWiU 2008 mieszczą się obiekty budowlane i roboty budowlane, w zakres których wchodzą:
- budynki i pozostałe obiekty inżynierii lądowej i wodnej,
- roboty ogólnobudowlane i specjalistyczne w zakresie budownictwa i prac inżynierii lądowej i wodnej, które polegają na budowie (tzn. wznoszeniu obiektu budowlanego w określonym miejscu, odbudowie, rozbudowie i nadbudowie obiektu budowlanego),
- prace polegające na przebudowie, remoncie, rozbiórce lub montażu obiektu budowlanego, włączając montaż budowli z elementów prefabrykowanych oraz konstrukcji o charakterze stałym lub tymczasowym.
Ustawa o VAT przewiduje szczególny tryb powstania obowiązku podatkowego dla usług budowlanych, ale nie powołuje jednocześnie symboli statystycznych dla tego rodzaju usług. Zgodnie z art. 5a ustawy o VAT, towary lub usługi będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.
Natomiast nic nie stoi na przeszkodzie, aby podatnicy posiłkowali się klasyfikacją PKWiU w celu identyfikacji usług jako usług budowlanych.
Trybunał Sprawiedliwości UE o usługach transportowych
Co do sposobu interpretacji przepisu regulującego obowiązek podatkowy w przypadku usług budowlanych i możliwości rozliczenia tych czynności wcześniej (z chwilą wystawienia faktury), tj. przed 30 dniem od dnia wykonania usług, wielokrotnie wypowiadały się organy podatkowe (np. Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 3 sierpnia 2009 r., ILPP2/443-655/09-2/EN). Prezentowany przez nie pogląd wskazywał, że brak jest podstaw do wyboru przez podatnika dnia powstania obowiązku podatkowego w okresie od dnia wykonania usługi do 30 dnia od ich wykonania. Powyższe rozumienie przepisu zostało zakwestionowane przez ETS w wyroku z 16 maja 2013 r. (sprawa C -169/12). ETS w przedmiotowym orzeczeniu uznał, że art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. a i b ustawy o VAT jest niezgodny z dyrektywą VAT. Wprawdzie art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. a i b ustawy o VAT dotyczy określania momentu powstania obowiązku podatkowego w przypadku usług transportowych i spedycyjnych, to jednak należy wskazać, że jego konstrukcja jest identyczna, jak w przypadku przepisu określającego obowiązek podatkowy z tytułu usług budowlanych lub budowlano-montażowych.
