PIT: Nocleg w trasie jest przychodem pracownika mobilnego

Tak uznała Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 26 lutego 2015 r. (IPTPB1/415-677/ 14-4/MM).

Spółka zatrudnia pracowników, dla których w umowie o pracę jako miejsce wykonywania pracy jest wskazany obszar kraju. Wiąże się to z tym, że pracownicy świadczą pracę poza siedzibą spółki w celu wykonywania obowiązków związanych z kontaktami handlowymi. Pracownicy korzystają z noclegu, jeśli termin kolejnego spotkania służbowego uniemożliwia im powrót do miejsca zamieszkania i tak sobie ustalają trasy, aby efektywnie wykorzystać czas i wypocząć. Wyjazdy te nie stanowią podróży służbowych w rozumieniu przepisów prawa pracy. Spółka w całości finansuje koszty noclegów pracowników w miejscowościach, w których pracownik zobowiązany jest świadczyć pracę, a która nie jest miejscem zamieszkania pracownika i położona jest w takiej odległości, że uzasadnione jest skorzystanie z noclegu. Zwrot poniesionych wydatków następuje na podstawie faktury wystawionej na spółkę.

Zdaniem spółki, po stronie pracowników nie powstaje przychód w rozumieniu art. 12 ustawy o PIT, gdyż do przychodów może być zaliczona wartość nieodpłatnego świadczenia, gdy pracownik otrzyma realną korzyść poprzez zwiększenie posiadanych aktywów lub zaoszczędzenia wydatków. Spółka uważa, że pracownicy nie osiągają realnych korzyści z tego tytułu, a skorzystanie z noclegu służy prawidłowemu wykonywaniu przez nich obowiązków służbowych.

Organ podatkowy uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Stwierdził, że zwrot pracownikowi zwiększonych kosztów wykonywania pracy (niemających charakteru wynagrodzenia za pracę) jest dodatkowym świadczeniem otrzymywanym przez pracownika od pracodawcy. W ocenie organu pracownik nie przebywa w podróży służbowej, w związku z czym na pracodawcy nie ciąży ustawowy obowiązek finansowania wydatków mieszkaniowych czy żywieniowych pracownika, dla którego zgodnie z zawartą umową o pracę, wyjazdy są nieodłącznym i stałym elementem wykonywania obowiązków służbowych.

Komentarz eksperta

Mateusz Teodorczuk, konsultant w dziale prawnopodatkowym PwC

Gdy pracownik mobilny przemieszcza się na obszarze, który w umowie został wskazany jako stałe miejsce wykonywania pracy, takie wyjazdy nie spełniają przesłanek pozwalających na uznanie ich za podróż służbową w rozumieniu art. 775 § 1 kodeksu pracy. W tej sytuacji pracownikowi nie przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową, które mogą korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy o PIT.

W przedmiotowej sprawie istotne jest ustalenie, czy zwrot pracownikowi poniesionych wydatków na nocleg podczas wykonywania pracy poza miejscem zamieszkania, ale niebędącemu w podróży służbowej, jest przychodem ze stosunku pracy, a co za tym idzie, czy spółka powinna jako płatnik naliczać, pobierać i odprowadzać z tego tytułu zaliczki na PIT.

Organ wskazał, że po stronie pracownika powstanie przychód z tytułu zwrotu wydatków związanych z noclegiem, gdyż przychodami ze stosunku pracy są wszelkiego rodzaju świadczenia pieniężne oraz świadczenia nieodpłatne, które skutkują powstaniem przysporzenia majątkowego u pracownika i jednocześnie mają swoje źródło w stosunku pracy.

W mojej opinii, w przedmiotowej sprawie po stronie pracownika nie powinien powstać przychód w rozumieniu ustawy o PIT. Pokrywane przez spółkę wydatki poniesione przez pracowników wynikają z realizacji zawartych umów o pracę, a co za tym idzie nie powinny być uznane za przychód ze stosunku pracy. Co więcej, ponoszenie przez pracodawcę tych wydatków jest świadczeniem wykonywanym w jego (tzn. pracodawcy) interesie, gdyż przynosi konkretną i wymierną korzyść pracodawcy, a nie pracownikowi.

Należy odróżnić sytuację, w której pracodawca zapewnia swoim pracownikom dodatkowe świadczenie, np. w postaci kart sportowych lub pakietów medycznych, od przypadku, w którym pracodawca, realizując swoje obowiązki wynikające z umowy o pracę, zapewnia pracownikom nocleg, który jest ściśle związany z wykonywaniem obowiązków pracowniczych. Ponadto przepisy prawa pracy nie nakładają na pracownika obowiązku ponoszenia za pracodawcę wydatków związanych ze świadczeniem pracy, gdyż te w całości powinny być pokrywane przez pracodawcę.

W tej kwestii wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 2 października 2014 r. (II FSK 2387/12). Stwierdził, że zapewnienie noclegu przez pracodawcę pracownikowi służy wyłącznie realizacji obowiązku pracowniczego. Pracownik nie ma tutaj żadnej swobody w zarządzaniu i rozporządzeniu tym świadczeniem. Wykorzystuje je w konkretnym celu – wykonania swoich obowiązków pracowniczych, w związku z czym takie świadczenie nie stanowi przychodu ze stosunku pracy.