WDT: jak rozliczać zakupy od firm ze Wspólnoty

Dostarczenie przez austriackiego producenta maszyny, która wymaga w Polsce specjalistycznego montażu, nie jest wewnątrzwspólnotowym nabyciem towaru, a przedpłaty dla włoskiego dostawcy nie powodują obowiązku podatkowego.

Publikacja: 14.09.2015 05:40

WDT: jak rozliczać zakupy od firm ze Wspólnoty

Foto: 123RF

Na fakturę można czekać trzy miesiące

W kwietniu 2015 r. kupiliśmy sprzęt informatyczny od kontrahenta z Austrii. Do dziś nie otrzymaliśmy faktury zakupu. Prowadzimy wyłącznie działalność opodatkowaną VAT i składamy miesięczne deklaracje VAT. Podatek należny od transakcji zakupu sprzętu rozliczyliśmy w maju 2015 r. (sprzęt został nam dostarczony 21 kwietnia 2015 r., zapłaciliśmy za niego kontrahentowi na podstawie umowy). Czy przepisy o VAT przewidują jakieś konsekwencje w przypadku nieotrzymania faktury od zagranicznego dostawcy?

W odniesieniu do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów przepisy podatkowe przewidują szczególne regulacje w zakresie rozliczenia podatku naliczonego. Zgodnie z art. 86 ust. 10b pkt 2 ustawy o VAT, prawo do odliczenia podatku powstaje w okresie rozliczeniowym, w którym wykazano podatek należny z tytułu WNT, pod warunkiem że podatnik otrzyma fakturę dokumentującą dostawę towarów stanowiącą u niego WNT, w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy. Jednocześnie konieczne jest ujęcie kwoty podatku naliczonego w deklaracji podatkowej, w której podatnik jest obowiązany rozliczyć ten podatek. Podatnik nie ponosi więc ciężaru podatku, wykazując tę samą kwotę po stronie podatku należnego i naliczonego. W opisanej sprawie podatnik postąpił prawidłowo rozliczając VAT w deklaracji za maj 2015 r. (obowiązek podatkowy powstał 15 maja). W odniesieniu do WNT wyłączony jest bowiem obowiązek posiadania faktury zakupu już w momencie odliczenia VAT.

Jednakże przepisy przewidują również zasady postępowania w razie, gdy podatnik nie otrzyma faktury zakupu w tym terminie. Jak stanowi art. 86 ust. 10g ustawy o VAT, w przypadku braku faktury zakupowej w terminie trzech miesięcy od momentu powstania obowiązku podatkowego, podatnik jest obowiązany do odpowiedniego pomniejszenia kwoty podatku naliczonego za okres, w którym upłynął ten termin. Oznacza to, że gdyby firma otrzymała fakturę zakupu do 15 sierpnia 2015 r. (w praktyce do końca sierpnia – z uwagi na miesięczny cykl rozliczeń VAT), to nie będzie konieczna korekta rozliczeń. Natomiast otrzymanie tej faktury we wrześniu lub później oznacza konieczność sporządzenia korekty.

W takiej sytuacji podatnik musi wykazać korektę podatku naliczonego w deklaracji za sierpień 2015 r. poprzez zmniejszenie kwoty podatku naliczonego w tym okresie o kwotę uprzednio odliczoną z tytułu WNT. Przepisy podatkowe nie przewidują zawieszenia okresu korekty ani obowiązku „cofania się" do okresu rozliczeniowego, w którym wykazano WNT.

Otrzymanie faktury od zagranicznego kontrahenta w późniejszym terminie uprawnia podatnika do bieżącego ujęcia w ewidencji i deklaracji VAT kwoty podatku naliczonego. Wynika to z art. 86 ust. 10h ustawy o VAT. Wskazuje on, że otrzymanie faktury dokumentującej dostawę towarów stanowiącą u podatnika WNT w terminie późniejszym (tj. po upływie trzech miesięcy po powstaniu obowiązku podatkowego), upoważnia podatnika do odpowiedniego zwiększenia kwoty podatku naliczonego za okres rozliczeniowy, w którym podatnik otrzymał tę fakturę. Brak faktury zakupu nie skutkuje natomiast koniecznością korekty informacji podsumowującej VAT UE.

Rabat w bieżącej deklaracji

W marcu 2015 r. kupiłem od niemieckiego kontrahenta maszyny budowlane i rozliczyłem tę transakcję jako WNT. W związku ze spełnieniem warunków handlowych otrzymałem rabat udokumentowany notą kredytową (credit note). Notę otrzymałem w sierpniu 2015 r. Czy powinienem skorygować VAT za marzec, czy uwzględnić rabat w bieżących rozliczeniach?

Korektę z tytułu noty kredytowej należy rozliczyć w okresie rozliczeniowym, w którym otrzymano dokument korygujący. Stosownie do art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT (mającego odpowiednie zastosowanie w przypadku WNT) podstawę opodatkowania obniża się o kwoty udzielonych po sprzedaży opustów i obniżek cen. Przepisy nie wskazują, czy korektę należy ująć w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy, czy w rozliczeniu za okres otrzymania dokumentu korygującego.

Na dzień powstania obowiązku podatkowego podstawa opodatkowania była określona w prawidłowej wysokości. Tym samym nie ma podstaw, aby cofać się do pierwotnego rozliczenia. Takie ujęcie korekty byłoby prawidłowe wyłącznie w przypadku błędu w tym rozliczeniu VAT.

Udzielenie nabywcy rabatu (obniżki ceny) w późniejszym okresie oznacza, że zmiana podstawy opodatkowania realizuje się w okresie rozliczeniowym otrzymania przez nabywcę dokumentu potwierdzającego rabat. Otrzymanie noty kredytowej (lub innego dokumentu, z którego jednoznacznie wynika obniżka cen) potwierdza przyznanie nabywcy rabatu. Od tego momentu podatnik może bowiem udowodnić udzielenie takiej obniżki przez dostawcę. Data wystawienia noty kredytowej nie ma znaczenia dla celów rozliczenia VAT na terytorium Polski. Korekta (zarówno podatku należnego, jak i naliczonego) powinna być wykazana według kursu waluty ujętego w pierwotnym rozliczeniu. Jak bowiem stanowi art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. c ustawy o VAT, kwota podatku należnego z tytułu WNT jest jednocześnie kwotą podatku naliczonego.

Zakres prac decyduje o rodzaju transakcji

Firma planuje zakupić maszynę o wartości ok. 500 000 zł do wytwarzania akcesoriów meblowych. Producent z Austrii zapewni także usługi firmy, która przeprowadzi montaż urządzenia. Zarówno nasza firma, jak i zagraniczny dostawca mają numer VAT UE. Montaż urządzenia będzie miał charakter bardziej specjalistyczny niż ogólny. Jak rozliczyć VAT od takiej transakcji: jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów czy dostawę towarów, dla której podatnikiem jest nabywca?

Uznanie transakcji za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów na terenie Polski lub dostawę towarów, dla której podatnikiem jest polski nabywca, jest uzależnione od spełnienia określonych warunków. Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów to nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego UE inne niż terytorium państwa członkowskiego UE rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz (art. 9 ust. 1 ustawy o VAT). Zarówno sprzedawca, jak i nabywca towarów muszą być zarejestrowani jako podatnicy polskiego VAT lub zagranicznego podatku od wartości dodanej. Ostatnim warunkiem jest, aby nabywane towary były przeznaczone na cele prowadzonej działalności gospodarczej.

Natomiast dostawa towarów, dla której podatnikiem jest nabywca, oznacza transakcję, w wyniku której następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, gdzie dokonującym ich dostawy na terytorium kraju jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju (niezarejestrowany dla celów VAT na terenie Polski), natomiast nabywcą jest podatnik VAT na terytorium Polski (art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT).

O tym czy dana transakcja zostanie uznana za WNT czy za dostawę towarów opodatkowaną na terenie Polski decyduje to, czy towar po przywozie zostanie dodatkowo zmontowany (instalowany) na terytorium naszego kraju. Na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, miejscem opodatkowania towarów, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, przez dokonującego ich dostawy lub przez podmiot działający na jego rzecz – jest miejsce, w którym towary są instalowane lub montowane. Przy czym ustawodawca zastrzega, że nie uznaje się za instalację lub montaż prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru zgodnie z jego przeznaczeniem.

Przepisy nie definiują terminu „proste czynności umożliwiające funkcjonowanie". Zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych „(...) jako »proste czynności« (...) należy rozumieć działania, umożliwiające funkcjonowanie danego towaru/sprzętu, które potencjalny nabywca mógłby wykonać we własnym zakresie. Dlatego też, a contrario, za montaż lub instalację należy uznać takie czynności, które wymagają specjalistycznej wiedzy i umiejętności znanych przede wszystkim dostawcy montowanego lub instalowanego towaru/sprzętu" (interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 24 stycznia 2013 r., IPTPP2/443-889/12-4/AW). W praktyce należy każdorazowo weryfikować czy prace instalacyjne mogłyby być wykonane we własnym zakresie przez podatnika (potencjalnego nabywcę). Jeżeli montaż wymaga specjalistycznej wiedzy (w szczególności zewnętrznych firm wykonujących takie czynności), to dostawę towarów wraz z takim montażem należy uznawać za spełniającą warunki z art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

Ocena zakresu montażu (instalacji) wraz ze stopniem jego skomplikowania jest kluczowa z punktu widzenia rozróżnienia WNT i dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca. Z art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy o VAT wynika bowiem, że dostawy towarów z montażem (instalacją) wymagającym specjalistycznej wiedzy, nie można uznać za WNT dla celów rozliczenia tego podatku.

Opisaną przez czytelnika dostawę należy więc rozliczyć zgodnie z przepisami właściwymi dla dostawy towarów, od której VAT jest rozliczany przez nabywcę. Nie ma wtedy obowiązku składania informacji podsumowującej. Raportowanie na druku VAT UE dotyczy bowiem wyłącznie wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów, WNT oraz świadczenia usług, dla których podatnikiem jest nabywca z innego państwa członkowskiego UE.

Nie trzeba wykazywać płatności w ratach

Nabywam od włoskiego kontrahenta urządzenia przemysłowe. Umowa przewiduje płatności zaliczkowe, natomiast ostatnia rata płatności ma być uiszczona po wystawieniu faktury końcowej wraz z wysłaniem towaru do Polski. W jaki sposób powinniśmy rozliczać VAT – w okresach rozliczeniowych, w których płacimy zaliczki (analogicznie jak dla dostaw krajowych), czy w momencie otrzymania towaru względnie ostatniej faktury?

W omawianym przypadku obowiązek podatkowy powstaje co do zasady w dacie wystawienia faktury końcowej (dokumentującej wydanie towaru). Stosownie do art. 20 ust. 5 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy w WNT powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem WNT. Data przekazania zaliczek na poczet zakupu towaru oraz ewentualne faktury potwierdzające ich wpływ otrzymane od zagranicznego kontrahenta nie wpływają na moment rozliczenia VAT.

1 stycznia 2013 r. zostały uchylone przepisy ustawy o VAT wskazujące na powiązanie momentu powstania obowiązku podatkowego z fakturami zaliczkowymi wystawionymi przez sprzedawcę. Obecnie obowiązek podatkowy w WNT powstaje co do zasady:

1) w dacie wystawienia faktury dokumentującej wydanie towaru przez zagranicznego dostawcę;

2) 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towarów – jeżeli zagraniczny sprzedawca nie wystawił do tego dnia faktury z tytułu tej transakcji.

Stanowisko to potwierdza praktyka organów podatkowych. W interpretacji z 10 września 2013 r. (ILPP4/443-250/13-4/EW) Izba Skarbowa w Poznaniu stwierdziła, że „W związku z późn. zm. w zakresie określenia momentu powstania obowiązku podatkowego wynikającymi ze zmiany przepisów unijnych odstąpiono bowiem od określenia momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu otrzymania całości lub części zapłaty przed dokonaniem wewnątrzwspólnotowej dostawy lub nabycia towarów (otrzymanie tego rodzaju zapłaty nie rodzi już obowiązku podatkowego). W przypadku otrzymania zatem faktury zaliczkowej z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów u polskiego podatnika nie powstaje obowiązek podatkowy. Mając na uwadze (...) powyższe należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie z tytułu wpłaconych zaliczek od 1 stycznia 2013 r. nie powstał u zainteresowanego obowiązek podatkowy. W związku z powyższym, spółka nie jest zobowiązana rozpoznać obowiązku podatkowego z tytułu wpłaconych zaliczek".

Adam Czekalski - prawnik i doradca podatkowy radzi, jak prawidłowo zakwalifikować i wykazać w deklaracjach zakupy towarów od unijnych kontrahentów.

Na fakturę można czekać trzy miesiące

W kwietniu 2015 r. kupiliśmy sprzęt informatyczny od kontrahenta z Austrii. Do dziś nie otrzymaliśmy faktury zakupu. Prowadzimy wyłącznie działalność opodatkowaną VAT i składamy miesięczne deklaracje VAT. Podatek należny od transakcji zakupu sprzętu rozliczyliśmy w maju 2015 r. (sprzęt został nam dostarczony 21 kwietnia 2015 r., zapłaciliśmy za niego kontrahentowi na podstawie umowy). Czy przepisy o VAT przewidują jakieś konsekwencje w przypadku nieotrzymania faktury od zagranicznego dostawcy?

Pozostało 96% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe