W konsekwencji zdaniem fiskusa środki otrzymane przez pracownika jednostki naukowej w ramach programu „Mobilność plus" podlegają opodatkowaniu jako przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.
Z jakiego źródła
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o PIT zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego.
W interpretacji z 26 sierpnia 2014 r. (IPPB4/415-501/14-2/JK3) Izba Skarbowa w Warszawie stwierdziła, że środki otrzymane w ramach programu „Mobilność plus" przez naukowca będącego pracownikiem jednostki naukowej nie korzystają ze zwolnienia, o którym mowa w tym przepisie, ponieważ nie zostały one przyznane przez pracodawcę, zgodnie z odrębnymi przepisami. Jest to przychód z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT).
Niezależnie od pochodzenia pomocy finansowej
Ze stwierdzeniem tym trudno się zgodzić. Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Za pracownika w rozumieniu ustawy o PIT uważa się m.in. osobę pozostającą w stosunku pracy (art. 12 ust. 1 i 4 ustawy o PIT).
Wynika z tego, że przychodami z tego źródła są wszelkie wskazane świadczenia pieniężne i niepieniężne, które otrzymuje pracownik i które jednocześnie pozostają w związku prawnym i faktycznym ze stosunkiem pracy. To z kolei prowadzi do wniosku, że kryterium decydującym o tym, czy dane świadczenie jest świadczeniem ze stosunku pracy, nie jest źródło finansowania wydatku przez pracodawcę, ale okoliczność, czy świadczenie to może otrzymać wyłącznie pracownik czy też inna osoba niezwiązana z pracodawcą stosunkiem pracy i czy między świadczeniem a stosunkiem pracy istnieje związek faktyczny i prawny (wyroki NSA z 26 marca 1993 r., III SA 2219/92; z 24 czerwca 2009 r., II FSK 251/08 i z 12 października 2012 r., II FSK 309/11). Nie jest przy tym istotne, czy pracodawca pokrywa wypłatę tych świadczeń ze środków własnych, czy też pozyskanych ze źródeł bezpośrednio z pracodawcą niezwiązanych. Źródłem finansowania przychodów wskazanych w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT mogą być zatem środki, które pracodawca otrzymuje z innego źródła (np. z dotacji, innych form dofinansowania czy wreszcie od podmiotów wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 46a ustawy o PIT, tj. np. organizacji międzynarodowych). Istotne dla uznania, że dany przychód pochodzi ze źródła, jakim jest stosunek pracy, jest kwestia uzyskania go przez pracownika od pracodawcy, niezależnie od źródła jego pochodzenia (por. wyrok WSA w Warszawie z 27 listopada 2015 r., III SA/Wa 3853/14).
Tylko na wniosek pracodawcy
Środki uzyskane w ramach programu „Mobilność plus" są przyznawane naukowcowi – pracownikowi przez pracodawcę, tj. jednostkę naukową, w której ten naukowiec (uczestnik programu) jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Zgodnie bowiem z art. II komunikatu o ustanowieniu programu „Mobilność plus", o przyznanie środków finansowych w ramach programu mogą ubiegać się jednostki naukowe określone w art. 2 ust. 9 pkt a–e ustawy z 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki, zatrudniające uczestników. Natomiast według art. III pkt 5 tego komunikatu, środki finansowe w ramach programu są przyznawane jednostce naukowej na podstawie decyzji ministra, z przeznaczeniem dla uczestnika programu. Tym samym to jednostka naukowa (pracodawca) występuje do ministra nauki i szkolnictwa wyższego z wnioskiem o przyznanie środków finansowych w ramach programu, wyznaczając uprzednio jego uczestnika. Pozyskanie tych środków bez wniosku pracodawcy nie byłoby możliwe. Zaangażowanie pracodawcy jest zatem elementem niezbędnym, bez którego wyjazd naukowy nie doszedłby do skutku, a warunkiem koniecznym powodzenia wniosku o przyznanie środków w ramach programu jest m.in. łączący uczestnika z jednostką naukową stosunek pracy. Środki zostały tym samym pozyskane przez jednostkę naukową - pracodawcę dla uczestnika, a więc przez niego przyznane. Ponieważ stanowią przychód ze stosunku pracy, zastosowanie zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o PIT nie jest wykluczone.
