Usunięcie z rejestru VAT trafi na uchwałę

W piątek Naczelny Sąd Administracyjny wystąpił o podjęcie kolejnej uchwały dotyczącej VAT, która będzie miała ogromne znaczenie dla wszystkich podatników. Chodzi bowiem o uprawnienia fiskusa przy stosowaniu broni atomowej w postaci tzw. STIR, czyli blokad rachunków podatników „podejrzewanych” o wykorzystywanie sektora finansowego do wyłudzeń podatkowych.

Atomowy skutek

O takie właśnie nadużycia w spornej sprawie została posądzona spółka. A do podejrzenia, że może wykorzystywać działalność banków do wyłudzeń skarbowych, urzędników doprowadziła analiza przepływów na jej rachunkach. Fiskus sięgnął więc po tzw. blokadę krótką na 72 godziny. Ale już w połowie stycznia 2019 r. do naczelnika urzędu skarbowego wpłynęło pismo szefa Krajowej Administracji Skarbowej o jej przedłużeniu na maksymalny, dopuszczalny okres trzech miesięcy. Podstawą przedłużenia miały być dane z JPK VAT spółki, a także ustalenia co do przebiegu, prawidłowości transakcji zakupu i sprzedaży. W sumie na kontach firmy zamrożone zostało blisko 90 mln zł.

Jakby tego było mało, fiskus uznał, że w związku z tym na podstawie art. 96 ust. 9 pkt 5 ustawy o VAT spółkę należy wykreślić z rejestru podatników VAT. Na okoliczność czego sporządzona została tylko adnotacja służbowa.

Czytaj więcej

PIT & CIT & VAT

Wykreślenie z rejestru VAT. Kiedy jest możliwe?

Wykreślenie podatnika z rejestru VAT może być zarówno decyzją podatnika, jak i urzędu skarbowego. Ten drugi przypadek może jednak dostarczyć podatnikowi wiele stresu.

O usunięciu jej z rejestru spółka dowiedziała się przypadkowo, przy weryfikacji swojego statusu podatkowego w VAT za pośrednictwem portalu podatkowego. W reakcji na to postanowiła wystąpić na ścieżkę sądową. W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniosła o stwierdzenie bezskuteczności wykreślenia jej z rejestru jako podatnika VAT. Przekonywała, że nie było podstaw do usunięcia jej z baz fiskusa. Prowadzi opodatkowaną działalność, współpracuje ze skarbówką, uzyskuje wpisy w rejestrach publicznych, zezwolenia i koncesje, dokonuje transakcji oraz płaci podatki.

Tłumaczyła też, że nie ma żadnego interesu, aby wykorzystywać działalność instytucji finansowych do wyłudzeń skarbowych i narażać się w ten sposób na pozbawienie statusu czynnego podatnika VAT. Pociągnęłoby to bowiem za sobą utratę koncesji i zezwoleń niezbędnych do wykonywania działalności.

Wyrok warszawskiego WSA okazał się salomonowy. Sąd z jednej strony uznał, że czynność wykreślenia z urzędu z rejestru na podstawie art. 96 ust. 9 pkt 5 ustawy o VAT nie wymagała wydania decyzji ani postanowienia. Jest to bowiem tylko czynność materialno-techniczna. Skargę spółki jednak uwzględnił. Zauważył, że wykreślenie z urzędu z rejestru podatników VAT rozstrzyga o prawach i obowiązkach, więc niesie ze sobą daleko idące skutki prawne. I z uwagi na to należy go zawiadomić. Zdaniem WSA zwłaszcza podatnik musi mieć jasną informację, z jaką datą nastąpił skutek wykreślenia, chociażby po to, aby mógł poinformować o tym swoich kontrahentów – innych podatników VAT. Co stanowi też istotną gwarancję pewności obrotu.

To nie zadowoliło ani spółki, ani fiskusa i obie strony poskarżyły się do NSA. Firma nie zgadzała się, że wykreślenie z rejestru VAT to tylko czynność materialno-techniczna. Fiskus uważał zaś, że przepisy nie nakładają na niego żadnego obowiązku informowania wykreślonego, zwłaszcza co do daty.

Istotna rozbieżność

NSA wyroku nie wydał. Uznał, że w sprawie powinien wypowiedzieć się poszerzony skład NSA. Jak bowiem tłumaczył sędzia NSA Artur Mudrecki, w orzecznictwie dotyczącym formy, w jakiej następuje wykreślenie podatnika z rejestru VAT w związku ze stosowaniem STIR, pojawiły się poważne rozbieżności.

Dlatego NSA wystąpił o podjęcie uchwały, czy wykreślenie podatnika z rejestru na podstawie art. 96 ust. 9 pkt 5 ustawy o VAT może nastąpić przez czynność materialno-techniczną, czy jednak konieczna jest do tego decyzja podatkowa.

Sygnatura akt: I FSK 78/20