Rodzinny kapitał powinien swobodnie przepływać

Udzielanie pożyczek w grupie kapitałowej nie musi być opodatkowanym dochodem w estońskim CIT.

Publikacja: 17.05.2023 06:59

Rodzinny kapitał powinien swobodnie przepływać

Foto: Adobe Stock

Stosowanie tzw. estońskiego CIT jest obwarowane ograniczeniami, dotyczącymi np. pożyczania pieniędzy przez podmioty powiązane. Jak jednak stwierdził w wyroku z 12 maja 2023 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, nie wszystkie takie pożyczki musza być ukrytym zyskiem, podlegającym opodatkowaniu. Kluczowa jest bowiem kwestia ekonomiczna: czy są udzielane w związku z prawem do zysku i czy przypadkiem nie są podobne do dywidendy.

Sprawa dotyczyła interpretacji prawa podatkowego, w której fiskus uznał pożyczki udzielane przez spółkę korzystającą z estońskiego CIT za ukryty zysk. Miałyby więc podlegać opodatkowaniu ryczałtem przewidzianym dla tego systemu. Taką regułę przewiduje bowiem przepis art. 28m ust. 3 pkt 1 ustawy o CIT.

Czytaj więcej

Jak obniżyć CIT przy dopłatach lub zatrzymaniu zysków

Sąd zwrócił jednak uwagę, że tego przepisu nie można interpretować jednoznacznie negatywnie dla podatnika i nie zawsze musi on oznaczać opodatkowanie kwoty takich pożyczek. Sędziowie wskazali, że przepis art. 28m ust. 3 uzależnia opodatkowanie tych pożyczek od tego, czy są udzielane z prawem do zysku.

Wskazał też na to, że minister finansów wydał w grudniu 2021 r. dokument objaśniający stosowanie estońskiego CIT „Przewodnik do ryczałtu od dochodów spółek”. Zasugerowano w nim, że pojęcie „ukryte zyski” należy rozumieć przez pryzmat efektu ekonomicznego. Ukryty zysk może według tych objaśnień wystąpić, jeśli dana czynność jest podobna do wypłaty dywidendy. Tymczasem w systemie estońskiego CIT spółka nie płaci podatku od osiąganych zysków, dopóki nie wypłaca dywidendy. Właśnie dlatego sąd uchylił zaskarżoną interpretację.

Jak zauważa dr Łukasz Samojłowicz, radca prawny w dziale doradztwa podatkowego w KPMG, rozumowanie sądu prowadzi do wniosku, że nawet jeżeli dana transakcja jest wymieniona w wyliczeniu zawartym w definicji ukrytego zysku, to nie można automatycznie przyjmować, iż podlega ona opodatkowaniu.

– Wydaje się, że sąd przyjął tu rozumowanie oparte na ekonomicznym zrozumieniu takiej transakcji bardziej niż na literalnym brzmieniu przepisu, zresztą sformułowanego niezbyt klarownie – mówi ekspert.

Wprowadzeniu systemu estońskiego CIT przyświecała idea rozwoju kapitałowego polskich firm, zwłaszcza rodzinnych. Często są to grupy spółek powiązanych personalnie poprzez osobę głównego udziałowca.

– Gdyby zastosować do nich tak daleko idące restrykcje co do pożyczek, w nieuzasadniony sposób zastopowałoby to ich udzielenie. A przecież bardzo często np. inwestycje podwyższonego ryzyka, np. wejście na nowe rynki, są finansowane raczej pożyczkami od powiązanych firm niż kredytami bankowymi – zauważa Samojłowicz.

Przepisy o estońskim CIT obowiązują w Polsce od początku 2021 r. Ta forma opodatkowania zaczęła być jednak stosowana na szerszą skalę dopiero rok później. Dlatego orzecznictwo sądów administracyjnych w tych sprawach jest jeszcze dość ubogie i nie wyszło poza poziom WSA.

W sprawie pożyczek od podmiotów powiązanych 26 stycznia zapadł wyrok WSA w Łodzi (sygn. akt I SA/Łd 838/22), jednak był on niekorzystny dla podatnika.

Stosowanie tzw. estońskiego CIT jest obwarowane ograniczeniami, dotyczącymi np. pożyczania pieniędzy przez podmioty powiązane. Jak jednak stwierdził w wyroku z 12 maja 2023 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, nie wszystkie takie pożyczki musza być ukrytym zyskiem, podlegającym opodatkowaniu. Kluczowa jest bowiem kwestia ekonomiczna: czy są udzielane w związku z prawem do zysku i czy przypadkiem nie są podobne do dywidendy.

Sprawa dotyczyła interpretacji prawa podatkowego, w której fiskus uznał pożyczki udzielane przez spółkę korzystającą z estońskiego CIT za ukryty zysk. Miałyby więc podlegać opodatkowaniu ryczałtem przewidzianym dla tego systemu. Taką regułę przewiduje bowiem przepis art. 28m ust. 3 pkt 1 ustawy o CIT.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe