Sprzedaż nieruchomości zwolniona z VAT

Jeśli sprzedawcy budynku nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy jego zakupie, to wolno mu skorzystać z preferencji.

Publikacja: 14.03.2016 05:10

Sprzedaż nieruchomości zwolniona z VAT

Foto: Fotolia

Dla wielu przedsiębiorców zbycie nieruchomości jest transakcją o znacznej wartości i doniosłości. Sama transakcja sprzedaży lub zakupu nieruchomości jest często bardzo skomplikowana z uwagi na konieczność zabezpieczenia interesów obu stron umowy. Gdy transakcję przeprowadzają podatnicy VAT, jedną z bardziej istotnych kwestii jest prawidłowe ustalenie czy dostawa ta podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, czy korzysta ze zwolnienia >patrz ramka.

W niektórych przypadkach do zastosowania zwolnienia z VAT do dostawy budynków konieczne jest ustalenie, czy zbywcy przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Wątpliwość powstaje zwłaszcza wtedy, gdy podatnik posiadał budynek, budowlę lub ich części jeszcze przed obowiązywaniem ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym z 1993 r.

Przed 1993 r.

Takie zagadnienie rozstrzygnął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach. W orzeczeniu z 30 października 2015 r. (III SA/Gl 1273/15) sąd orzekł, że w przypadku dostawy budynku nabytego przez podatnika jeszcze przed 1993 r. nie można uznać, że została spełniona przesłanka z art. 43 ust. 1 pkt 10a lit. a ustawy o VAT, która pozwoliłaby na zwolnienie z opodatkowania dostawy tego budynku.

Przykład

Podatnik będący następcą prawnym przedsiębiorstwa państwowego, które zakupiło nieruchomość w 1983 r., przed wprowadzeniem podatku od towarów i usług, sprzedaje ją w 2016 r.

W tym wypadku powstaje wątpliwość, czy przesłanka nieprzysługiwania prawa do odliczenia jest wypełniona, mając na względzie zasady opodatkowania VAT.

Zdaniem sądu powyższe zwolnienie znajdzie zastosowanie jedynie wtedy, gdy podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku na skutek ograniczeń i zakazów przewidzianych przepisami dyrektywy lub ustawy o VAT, a więc np. gdy kupił nieruchomość w związku ze sprzedażą zwolnioną od podatku. Jeśli więc na poprzednim etapie obrotu dostawa nie podlegała w ogóle opodatkowaniu lub podatnik jedynie nie skorzystał z uprawnienia do obniżenia podatku należnego, to późniejsza dostawa może podlegać opodatkowaniu VAT.

We wskazanym orzeczeniu sąd powtórzył opinię wyrażoną we wcześniejszych orzeczeniach NSA z 30 października 2014 r. (I FSK 1545/13) i z 15 maja 2015 r. (I FSK 382/14) o niezgodności pojęcia „pierwsze zasiedlenie" użytego w polskiej ustawie o VAT z dyrektywą unijną.

Ryzyko wciąż istnieje

W wyniku przywołanych orzeczeń prawidłowe ustalenie czy zbywana nieruchomość podlega opodatkowaniu VAT, czy korzysta ze zwolnienia, jest coraz bardziej utrudnione. Tym samym przedsiębiorcy w większym stopniu będą narażeni na zarzut nieprawidłowego opodatkowania VAT transakcji zbycia nieruchomości.

Gdy sprzedawca nieprawidłowo zastosuje zwolnienie do transakcji zbycia nieruchomości, do którego w rzeczywistości nie miał prawa, może być zobowiązany do pokrycia kwoty VAT z własnych środków. Z kolei gdy nieprawidłowo opodatkuje dostawę, to nabywca ponosi ryzyko związane z nieuprawnionym odliczeniem podatku naliczonego i powstaniem zaległości w podatku od czynności cywilnoprawnych, który jest w pewnym zakresie powiązany z podatkiem od towarów i usług.

Przykład

Na skutek błędnego zastosowania zwolnienia cena nieruchomości wskazana w akcie notarialnym będzie stanowiła dla zbywcy kwotę netto, od której będzie zobowiązany odprowadzić 23 proc. VAT. Kwotę tę trudno będzie odzyskać od nabywcy.

W odwrotnej sytuacji, czyli nieprawidłowego opodatkowania sprzedaży nieruchomości, nabywca będzie zobowiązany do skorygowania kwoty podatku naliczonego i zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych wraz z odsetkami od zaległości podatkowych.

Autor jest doradcą podatkowym, Ślązak Zapór i Wspólnicy, Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych sp.k.

podstawa prawna: ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2011 r., nr 177, poz. 1054 ze zm.)

Dwa tytuły preferencji

Zwolnienie z VAT obejmuje:

- art. 43 ust. 1 pkt 10

dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a) dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b) pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż dwa lata;

- art. 43 ust. 1 pkt 10a

dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że:

a) w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,

b) dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30 proc. wartości początkowej tych obiektów.

Dla wielu przedsiębiorców zbycie nieruchomości jest transakcją o znacznej wartości i doniosłości. Sama transakcja sprzedaży lub zakupu nieruchomości jest często bardzo skomplikowana z uwagi na konieczność zabezpieczenia interesów obu stron umowy. Gdy transakcję przeprowadzają podatnicy VAT, jedną z bardziej istotnych kwestii jest prawidłowe ustalenie czy dostawa ta podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, czy korzysta ze zwolnienia >patrz ramka.

W niektórych przypadkach do zastosowania zwolnienia z VAT do dostawy budynków konieczne jest ustalenie, czy zbywcy przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Wątpliwość powstaje zwłaszcza wtedy, gdy podatnik posiadał budynek, budowlę lub ich części jeszcze przed obowiązywaniem ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym z 1993 r.

Pozostało 82% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego