CIT: rozliczenie cash poolingu już bez wątpliwości

Po wielu latach wydawania niespójnych orzeczeń, sądy administracyjne wypracowały jednolite stanowisko w kwestii umów o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową i obowiązku dokumentacyjnego.

Publikacja: 12.09.2016 02:00

CIT: rozliczenie cash poolingu już bez wątpliwości

Foto: 123RF

Podatnicy od kilku już lat mieli wątpliwości czy przepływy pomiędzy uczestnikami cash poolingu powinny być traktowane jako pożyczka i podlegać m.in. obowiązkowi sporządzenia dokumentacji cen transferowych. W efekcie, temat ten był często przedmiotem wniosków o wydanie interpretacji indywidulanych. Od dłuższego czasu Ministerstwo Finansów prezentowało jednolitą, niekorzystną dla podatników linię interpretacyjną. Ostatecznego i jednoznacznego rozwiązania kwestii cash poolingu na próżno było się doszukiwać także w wyrokach wydawanych przez sądy administracyjne w sprawach dotyczących zaskarżanych interpretacji. W związku z tym cash pooling nieustannie pozostawał kwestią sporną co do tego czy ma być traktowany jako transakcja pożyczki, czy nie. Co więcej, podatnicy nieustannie zachodzili w głowę, czy przepływy występujące pomiędzy uczestnikami danej struktury zarządzania płynnością finansową, nawet jeśli tzw. pool leaderem był niezależny bank, podlegają obowiązkowi przygotowania dokumentacji cen transferowych.

Najnowsze wyroki NSA

Ostatnie wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego, m.in. z 4 sierpnia 2016 roku (II FSK 1097/16) wskazują, że obecnie możemy już mówić o jednolitej i ukształtowanej linii orzeczniczej. Według NSA, rozliczenia realizowane w ramach wewnątrzgrupowych struktur zarządzania płynnością finansową mają cechy pożyczki. Faktycznym celem umowy cash-poolingu jest bowiem udostępnianie środków pieniężnych pomiędzy podmiotami z grupy oraz osiąganie przez te podmioty korzyści w postaci odsetek. W konsekwencji, rozliczenia realizowane w ramach cash poolingu powinny być traktowane jako pożyczki, a co za tym idzie podlegają one ograniczeniom w zakresie niedostatecznej kapitalizacji. Natomiast po przekroczeniu ustawowych progów wartościowych są one objęte obowiązkiem sporządzania dokumentacji cen transferowych.

Podatnicy mieli wątpliwości

Cash pooling jest systemem zarządzania płynnością finansową, pozwalającym na optymalizację kosztów ponoszonych w ramach grup kapitałowych, poprzez konsolidowanie rachunków bankowych poszczególnych podmiotów będących użytkownikami danego systemu. Ponadto cash pooling jest umową nienazwaną. Dlatego, według podatników występujących do ministra finansów z wnioskami o wydanie interpretacji indywidualnej, taka umowa nie powinna być traktowana jako umowa pożyczki. Ponadto, zgodnie z kodeksem cywilnym (art. 720), w przypadku umowy dotyczącej pożyczki, niezbędne jest przeniesienie na rzecz pożyczkobiorcy określonej sumy pieniężnej. Natomiast działanie systemu cash poolingowego nie polega na przeniesieniu praw własności do swobodnej dyspozycji środkami pieniężnymi. W efekcie, samo uczestnictwo w strukturze cash poolingowej, zdaniem podatników, nie powinno stwarzać obowiązku sporządzenia dokumentacji cen transferowych z tego tytułu.

Stanowisko podatników, którzy twierdzili, że rozliczenia pomiędzy uczestnikami cash poolingu nie podlegają obowiązkowi dokumentacyjnemu, było kilkukrotnie potwierdzone w wyrokach sądów administracyjnych. Przykładowo w wyroku z 9 września 2014 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu (I SA/Po 156/14) stwierdził, że cash pooling nie może zostać uznany za pożyczkę w rozumieniu art. 16 ust. 7b ustawy o CIT, ponieważ nie wiadomo, kiedy środki zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika danej struktury. W konsekwencji, nie ma możliwości swobodnego dysponowania środkami.

Zmiana frontu

W wyroku z 30 września 2015 roku NSA zaprezentował stanowisko, zgodnie z którym każda transakcja, w której „dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy i zapłacić odsetki, nawet wówczas, gdy zobowiązania stron umowy wynikają z niej w sposób dorozumiany", będzie umową pożyczki (II FSK 3137/14). Dodatkowo NSA podkreślił, że można uznać za pożyczkę transakcję, dla której nie sporządzono umowy pożyczki, ponieważ art. 16 ust. 7b ustawy o CIT wprowadza własną definicję wskazanej umowy na potrzeby przepisów dotyczących tzw. cienkiej kapitalizacji.

Od tej pory, wyroki wydawane przez sądy administracyjne (m.in. WSA we Wrocławiu w wyroku z 12 listopada 2015 r., I SA/Wr 1131/15; WSA w Warszawie w wyroku z 10 marca 2016 r., III SA/Wa 210/15; WSA w Kielcach w wyroku z 17 maja 2016 r.) były wydawane w myśl opisanego wyroku NSA.

Ostatnie wyroki wydane przez NSA, tj. z 13 lipca 2016 roku (II FSK 1706/14) oraz wspomniany wcześniej wyrok z 4 sierpnia 2016 roku (II FSK 1097/16) potwierdzają tylko, że zgodnie z kształtującą się jednolitą linię orzeczniczą, umowy cash poolingu są umowami pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 7b ustawy o CIT i w taki właśnie sposób powinny być one traktowane. W praktyce oznacza to m.in., że na podatnikach będących uczestnikami struktury cash poolingu ciąży obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych zgodniej z wymogami określonymi w art. 9a ust. 1 ustawy o CIT (w przypadku przekroczenia ustawowych progów).

—Adrian Mroziewski jest konsultantem w Zespole Cen Transferowych MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy

podstawa prawna: ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 851 ze zm.)

Zdaniem autorki

Magdalena Dymkowska, menedżer w Zespole Cen Transferowych w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy

Pora przygotować się na kontrolę podatkową

Transakcje finansowe cieszą się ostatnio szczególnym zainteresowaniem w ramach kontroli podatkowych prowadzonych przez urzędy kontroli skarbowej. Ponadto, mając na uwadze ostatnie komunikaty wydane prze Ministerstwo Finansów, zapowiadające zwiększenie liczby kontroli podatkowych w zakresie cen transferowych, zwłaszcza w dużych podmiotach, bardzo prawdopodobne jest, że jednym z głównych aspektów badanych w trakcie potencjalnej kontroli mogą być rozliczenia realizowane w ramach cash poolingu.

Zgodnie ze wspomnianymi komunikatami, największa uwaga kontrolujących będzie dotyczyła podmiotów o obrotach powyżej 1 miliarda złotych. Podmioty generujące tak duże obroty, zwykle wykorzystują systemy zarządzania płynnością finansową w ramach całej grupy, dlatego są szczególnie narażone na kontrole podatkowe w tym zakresie. Warto mieć na uwadze, że kontrole mogą być przeprowadzane za wszystkie lata, których nie objęło jeszcze przedawnienie. W praktyce może to oznaczać kontrolę rozliczeń nawet z 2010 roku.

Warto zatem nie tylko zacząć przygotowywać dokumentacje cen transferowych dla rozliczeń realizowanych w ramach systemu cash poolingu, ale także zastanowić się nad uzasadnieniem rynkowego charakteru tych rozliczeń i rozważyć sporządzenie analiz porównawczych. Na chwilę obecną analizy tego typu ciągle nie są wymagane, jednak już od 1 stycznia 2017 r. wraz z wejściem w życie nowych przepisów staną się one dla wybranych podatników obowiązkowym elementem dokumentacji cen transferowych.

Nowe obowiązki od 1 stycznia 2017 roku

Aby wyeliminować wątpliwości podatników, ustawodawca w nowych przepisach dotyczących podatku dochodowego od osób prawnych, które wejdą w życie już 1 stycznia 2017 roku, wskazał umowy dotyczące m.in. zarządzania płynnością (tj. umowy regulujące wewnątrzgrupowe struktury cash poolingowe) jako umowy podlegające obowiązkowi dokumentacyjnemu (art. 9a ust. 2b).

Mając to na uwadze, w przypadku spełnienia kryteriów przedstawionych w ustawie o CIT, podatnik będzie zobowiązany do przygotowania dokumentacji cen transferowych dla rozliczeń realizowanych w ramach danej struktury zarządzania płynnością finansową. Warto mieć na uwadze, że w przypadku podmiotów, których przychody lub koszty w poprzednim roku podatkowym przekroczą równowartość 10 milionów euro, obowiązkowym elementem dokumentacji cen transferowych będzie analiza porównawcza (ang. benchmarking study).

Podatnicy od kilku już lat mieli wątpliwości czy przepływy pomiędzy uczestnikami cash poolingu powinny być traktowane jako pożyczka i podlegać m.in. obowiązkowi sporządzenia dokumentacji cen transferowych. W efekcie, temat ten był często przedmiotem wniosków o wydanie interpretacji indywidulanych. Od dłuższego czasu Ministerstwo Finansów prezentowało jednolitą, niekorzystną dla podatników linię interpretacyjną. Ostatecznego i jednoznacznego rozwiązania kwestii cash poolingu na próżno było się doszukiwać także w wyrokach wydawanych przez sądy administracyjne w sprawach dotyczących zaskarżanych interpretacji. W związku z tym cash pooling nieustannie pozostawał kwestią sporną co do tego czy ma być traktowany jako transakcja pożyczki, czy nie. Co więcej, podatnicy nieustannie zachodzili w głowę, czy przepływy występujące pomiędzy uczestnikami danej struktury zarządzania płynnością finansową, nawet jeśli tzw. pool leaderem był niezależny bank, podlegają obowiązkowi przygotowania dokumentacji cen transferowych.

Pozostało 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe