PIT i VAT: Jak rozliczyć sprzedaż środków trwałych

Zbycie nie w pełni zamortyzowanego auta pozwala ująć jednorazowo w kosztach tę część jego wartości początkowej, która nie została umorzona. Transakcja nie musi być rejestrowana na kasie fiskalnej, nawet jeśli przekracza 20 tys. zł.

Publikacja: 09.03.2017 05:00

PIT i VAT: Jak rozliczyć sprzedaż środków trwałych

Foto: 123RF

- Prowadzę firmę transportową. Rozliczam się w formie podatku liniowego. W marcu br. zamierzam sprzedać samochód będący środkiem trwałym w mojej firmie. Samochód nie został w pełni zamortyzowany. Czy będę mógł zaliczyć w koszty niezamortyzowaną wartość samochodu? – pyta czytelnik.

W miesiącu sprzedaży środka trwałego podatnik ma prawo rozliczyć w kosztach podatkowych ostatni odpis amortyzacyjny. Będzie to miało miejsce nawet w sytuacji, gdy sprzedaż nastąpi pierwszego dnia miesiąca. Jeśli podatnik sprzeda pojazd 1 marca, to za marzec będzie mógł zaksięgować w koszty miesięczną amortyzację. Zgodnie z art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek wprowadzono do ewidencji (wykazu), do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór.

W jaki sposób liczyć

Dodatkowo, poza standardowym odpisem amortyzacyjnym, kwota nieujętej dotychczas w kosztach podatkowych poprzez amortyzację wartości początkowej środka trwałego podlega zaksięgowaniu – jednorazowo – w momencie jego zbycia. Stosownie do art. 24 ust. 2 ustawy o PIT dochodem z odpłatnego zbycia składników majątku, m.in. środków trwałych wykorzystywanych na potrzeby działalności gospodarczej, jest różnica między przychodem z odpłatnego zbycia a wartością początkową wykazaną w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, powiększona o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT, dokonanych od tych środków i wartości. Na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o PIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Wydatki te, zaktualizowane zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych, są jednak kosztem uzyskania przychodów przy określaniu dochodu z odpłatnego zbycia składników majątku związanych z działalnością gospodarczą, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT, bez względu na czas ich poniesienia.

W kolumnie 13

Innymi słowy, różnica pomiędzy wartością początkową pojazdu a sumą dokonanych odpisów amortyzacyjnych jest kosztem podatkowym. Podlega ujęciu w kolumnie 13 podatkowej księgi przychodów i rozchodów „Pozostałe wydatki" w dacie sprzedaży środka trwałego.

Przykład

Przedsiębiorca wyprzedaje flotę samochodową swojej firmy.

- W ewidencji środków trwałych posiada samochód osobowy wprowadzony do ewidencji środków trwałych w październiku 2013 r. o wartości początkowej 22 897,02 zł. Stawka amortyzacji wynosi 40 proc. Miesięczny odpis amortyzacyjny od tego auta wynosi: 22 897,02 zł x 40 proc. = 9158,81 zł/12 m-cy = 763,23 zł. Pierwszy odpis amortyzacyjny został zaksięgowany w listopadzie 2013 r.

W 2013 r. w koszty podatkowe zaksięgowano amortyzację na łączną kwotę 1526,46 zł (2 m-ce x 763,23 zł). W latach 2014 i 2015 zaksięgowano w koszty po 9158,76 zł (12 m-cy x 763,23 zł). W okresie od stycznia do kwietnia 2016 r. rozliczono w kosztach co miesiąc amortyzację po 763,23 zł, w sumie 3052,92 zł. W maju pozostało do rozliczenia 0,12 zł.

- Drugi z pojazdów to ciągnik samochodowy amortyzowany stawką 14 proc., nabyty w styczniu 2015 r., o wartości początkowej 61 189,50 zł. Pierwszy odpis amortyzacyjny w kwocie: 61 189,50 zł x 14 proc. = 8566,53 zł/12 m-cy = 713,88 zł został ujęty w lutym 2015 r.

W 2015 r. zaksięgowano w koszty podatkowe 11 odpisów amortyzacyjnych, co w sumie dało 7852,68 zł. W 2016 r. ujęto w kosztach 9 odpisów (od stycznia do września), czyli łącznie 6424,92 zł.

Oba pojazdy zostały zbyte we wrześniu 2016 r. Pojazd osobowy został zamortyzowany w całości w maju 2016 r., zatem w momencie zbycia podatnik nie rozpozna żadnego kosztu podatkowego z tego tytułu. Do zaksięgowania będzie jedynie wartość uzyskanego przychodu ze sprzedaży.

W przypadku ciągnika samochodowego kwota 46 911,90 zł [61 189,50 zł – (7852,68 + 6424,92 zł)] zostanie zaliczona do kosztów podatkowych z chwilą sprzedaży pojazdu. Koszt należy zaksięgować na podstawie sporządzonego dowodu księgowego.

- Prowadzę działalność związaną ze świadczeniem usług z zakresu BHP. Wykonuję zarówno czynności opodatkowane VAT, np. usługi doradztwa w zakresie BHP, jak i usługi zwolnione z VAT - np. szkolenia BHP. Moimi klientami są przede wszystkim przedsiębiorstwa, dlatego nie mam kasy fiskalnej. Chcę sprzedać osobie fizycznej samochód osobowy, który był wykorzystywany zarówno do świadczenia usług opodatkowanych, jak i zwolnionych. Cena sprzedaży auta to 30 000 zł. Samochód był ujęty w ewidencji środków trwałych. Czy sprzedaż będzie opodatkowana VAT? Czy przed sprzedażą pojazdu muszę kupić kasę fiskalną? – pyta czytelnik.

Nie ma konieczności, aby przedsiębiorca nabywał kasę fiskalną przed sprzedażą środka trwałego. Podatnik nie ma obowiązku ewidencjonowania sprzedaży z użyciem kasy, nawet jeśli sprzedaż przekroczy wartość 20 000 zł, czyli limit kwotowy uprawniający do zwolnienia od obowiązku stosowania kasy.

Można tu zastosować zwolnienie przedmiotowe określone w poz. 50 załącznika do rozporządzenia ministra rozwoju finansów z 16 grudnia 2016 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (DzU poz. 2177). Zwolniona od obowiązku ewidencjonowania za pomocą kasy jest dostawa towarów i świadczenie usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji. Samochód – według informacji czytelnika – był ujęty w ewidencji środków trwałych, zatem warunki uprawniające do zastosowania zwolnienia są spełnione.

Uwaga! Zwolnienie będzie mogło być stosowane, jeżeli sprzedaż samochodu zostanie udokumentowana fakturą. Ustawodawca zwalnia bowiem sprzedaż środków trwałych od obowiązku ewidencjonowania za pomocą kasy tylko w sytuacji jeżeli czynności te w całości zostały udokumentowane fakturą.

Ze stawką 23-poc.

Dostawa będzie opodatkowana VAT w stawce 23 proc. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Zwolnienie owszem, mogłoby być zastosowane, ale tylko w sytuacji, gdyby pojazd służył podatnikowi wyłącznie do wykonywania czynności zwolnionych. Jednak opisany samochód wykorzystywany był także do wykonywania czynności opodatkowanych, co przesądza o konieczności rozliczenia VAT należnego.

Pięć lat na korektę

Jeżeli sprzedaż nastąpi w okresie tzw. korekty (pięć lat od daty oddania do użytkowania), to wówczas przedsiębiorca ma obowiązek wykonania jednorazowej korekty podatku naliczonego z tytułu sprzedaży środka trwałego na podstawie art. 91 ust. 4 i 6 ustawy o VAT. Korektę należy wykonać w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła sprzedaż.

Uwaga! Przedsiębiorca może przyjąć płatność za samochód w gotówce, ponieważ nabywcą jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej. Jest to możliwe nawet jeśli transakcja przekracza kwotę 15 000 zł.

Gdyby nabywcą pojazdu był inny przedsiębiorca, sprzedawca musi pamiętać o obowiązku przyjęcia płatności w formie przelewu. Przedsiębiorcy muszą rozliczać się za pośrednictwem rachunku płatniczego, jeżeli jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 zł. Obowiązek ten wynika z art. 22 ust. 1 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 1829 ze zm.).

- Prowadzę firmę transportową. Rozliczam się w formie podatku liniowego. W marcu br. zamierzam sprzedać samochód będący środkiem trwałym w mojej firmie. Samochód nie został w pełni zamortyzowany. Czy będę mógł zaliczyć w koszty niezamortyzowaną wartość samochodu? – pyta czytelnik.

W miesiącu sprzedaży środka trwałego podatnik ma prawo rozliczyć w kosztach podatkowych ostatni odpis amortyzacyjny. Będzie to miało miejsce nawet w sytuacji, gdy sprzedaż nastąpi pierwszego dnia miesiąca. Jeśli podatnik sprzeda pojazd 1 marca, to za marzec będzie mógł zaksięgować w koszty miesięczną amortyzację. Zgodnie z art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek wprowadzono do ewidencji (wykazu), do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe