Od 1 stycznia ubiegłego roku obowiązują przepisy dotyczące rozliczania VAT od usług budowlanych na zasadach odwrotnego obciążenia. Przepisy te stosuje się jedynie do usług wymienionych w załączniku nr 14 do ustawy o VAT, gdy są świadczone przez podwykonawców. Warto się jednak zastanowić na temat rozliczenia VAT w przypadku, kiedy podwykonawcą jest mały podatnik.
Przez małych podatników według ustawy o VAT rozumie się podatników wskazanych w art. 2 pkt 25 lit. a tej ustawy >>patrz ramka. W art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy regulującym opodatkowanie usług budowlanych z załącznika nr 14 na zasadach odwrotnego obciążenia nie ma ograniczenia wprowadzającego wyjątek dla małych podatników. Zatem świadczone przez nich usługi budowlane podlegają opodatkowaniu na takich samych zasadach jak u innych podmiotów.
Zasada i wyjątek
Co do zasady, obowiązek podatkowy przy usługach budowlanych powstaje z chwilą wystawienia faktury (art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a ustawy o VAT). Jeżeli podatnik nie wystawił faktury lub zrobił to z opóźnieniem, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminu wystawienia faktury, czyli w przypadku usług budowlanych 30. dnia od dnia wykonania usługi budowlanej. Natomiast mały podatnik może, stosownie do art. 21 ust. 1 ustawy o VAT, wybrać metodę rozliczeń polegającą na tym, że obowiązek podatkowy powstaje z dniem otrzymania całości lub części zapłaty.
Mechanizm odwrotnego obciążenia polega na przeniesieniu obowiązku rozliczenia podatku należnego od świadczonych usług na nabywcę. Czy wobec tego umieszczenie na fakturze adnotacji „metoda kasowa" powoduje przeniesienie na nabywcę (niebędącego małym podatnikiem) szczególnego, czyli kasowego momentu rozpoznania obowiązku podatkowego?
We własnym imieniu
W przypadku usług objętych odwrotnym obciążeniem obowiązek podatkowy nie powstaje u podmiotu świadczącego usługę. Podwykonawca informuje jedynie organ podatkowy o wysokości sprzedaży podlegającej odwrotnemu obciążeniu w deklaracji VAT i w informacji podsumowującej VAT-27. Podatnik będący nabywcą przejmuje ciężar rozliczenia VAT. To na nim spoczywa obowiązek prawidłowego rozpoznania obowiązku podatkowego i odprowadzenia podatku należnego. Robi to we własnym imieniu, jako podmiot niebędący małym podatnikiem. W związku z tym, obowiązek podatkowy powstanie u nabywcy z chwilą wystawienia faktury, zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a ustawy o VAT (jeżeli została wystawiona w terminie 30 dni od dnia wykonania usługi budowlanej).
