Generalna klauzula obejścia prawa podatkowego, czyli przepisy przeciwko unikaniu opodatkowania, od początku wywoływały wiele emocji i wątpliwości. Jedną z nich było, czy fiskus może ją stosować wstecz, czyli do zdarzeń, które nastąpiły przed jej wejściem w życie. Naczelny Sąd Administracyjny właśnie potwierdził, że nie.
Pytania bez odpowiedzi
Sprawa dotyczyła wniosku interpretacyjnego. Spółka chciała się upewnić co do podatkowych skutków nabycia znaków towarowych, opłat licencyjnych i przekształcenia. Odpowiedzi się jednak nie doczekała. Fiskus najpierw się upewnił, czy w sprawie może mieć zastosowanie klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania. A gdy dostał opinię potwierdzającą że sprawa może podpadać pod klauzulę, interpretacji zgodnie z przyznanym mu prawem odmówił.
Spółka zaskarżyła odmowę, a WSA we Wrocławiu ją uchylił. Kluczowa okazała się ocena sądu dotycząca zakresu stosowania samych przepisów klauzulowych. Wrocławski WSA zauważył, że zgodnie z art. 7 ustawy zmieniającej przepisy art. 119a–119f ordynacji podatkowej mają zastosowanie do korzyści podatkowej uzyskanej po dniu wejścia jej w życie, czyli po 14 lipca 2016 r.
Zdaniem sądu regulacja ta wyraźnie wskazuje, że przepisy o klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania mają zastosowanie do czynności dokonanych po dniu wejścia w życie nowelizacji. Zakres czasowy stosowania ustawy został wyraźnie powiązany z dokonaniem czynności. Tymczasem dla każdej czynności można ustalić konkretny moment, datę jej dokonania. Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania będzie stosowana do każdej czynności stanowiącej unikanie opodatkowania dokonanej pod rządami ustawy. Istotne będzie, kiedy, tj. przed czy po wejściu w życie ustawy, nastąpi dokonanie czynności. Moment jej przygotowywania nie ma żadnego znaczenia dla stosowania ustawy. Tak samo bez znaczenia jest, czy czynność stanowiąca unikanie opodatkowania została poprzedzona innymi czynnościami i ile ich było.
Sąd zauważył, że w spornej sprawie dla fiskusa czynnością, która miała walor sztuczny, było nabycie znaków towarowych, a następnie przekształcenie spółki. Ale umknęło mu, że nabycie miało miejsce w sierpniu 2013 r., a przekształcenie w kwietniu 2015 r. Tym samym zdaniem WSA czynności te nie mogły być oceniane przez organ interpretacyjny pod kątem zastosowania art. 119a ordynacji podatkowej, czyli klauzuli.